Туманнасць: Розніца паміж версіямі

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
[дагледжаная версія][дагледжаная версія]
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
др аўтаматычнае выдаленне шаблонаў стабаў
вікіфікацыя
Радок 1: Радок 1:
[[Выява:Crab Nebula.jpg|thumb|[[Крабападобная туманнасць]] — галактычная туманнасць, якая засталася па выбуху звышновай. Выбух назіраўся кітайскімі і арабскімі астраномамі ў [[1054]] годзе.]]
[[Выява:Crab Nebula.jpg|thumb|[[Крабападобная туманнасць]] — галактычная туманнасць, якая засталася па выбуху звышновай. Выбух назіраўся кітайскімі і арабскімі астраномамі ў [[1054]] годзе.]]
'''Туманнасць''' — участак [[міжзорнае асяроддзе|міжзорнага асяроддзя]], які выдзяляецца сваім выпраменьваннем або паглынаннем выпраменьвання ў агульным фоне неба. Раней ''туманнасцямі'' называлі любы нерухомы на небе падоўжаны [[астранамічны аб'ект|аб'ект]]. У [[1920-я|20-х]] гадах [[20 стагоддзе|XX стагоддзя]] было адкрыта, што сярод ''туманнасцей'' ёсць шмат [[галактыка|галактык]] (напр., [[Туманнасць Андрамеды]]). Пасля гэтага тэрмін ''туманнасць'' быў звужаны да пазначанага вышэй сэнсу.
'''Туманнасць''' — участак [[міжзорнае асяроддзе|міжзорнага асяроддзя]], які выдзяляецца сваім выпраменьваннем або паглынаннем выпраменьвання ў агульным фоне неба. Раней ''туманнасцямі'' называлі любы нерухомы на небе падоўжаны [[астранамічны аб'ект|аб’ект]]. У [[1920-я|20-х]] гадах [[20 стагоддзе|XX стагоддзя]] было адкрыта, што сярод ''туманнасцей'' ёсць шмат [[галактыка|галактык]] (напр., [[Туманнасць Андрамеды]]). Пасля гэтага тэрмін ''туманнасць'' быў звужаны да пазначанага вышэй сэнсу.


Туманнасці складаюцца з [[пыл]]у, [[газ]]у і [[плазма|плазмы]].
Туманнасці складаюцца з [[пыл]]у, [[газ]]у і [[плазма|плазмы]].


== Гісторыя ==
== Гісторыя ==
Першапачаткова туманнасцямі ў [[астраномія|астраноміі]] лічылі любыя нерухомыя і працяглыя (дыфузныя) прамяністыя [[астранамічны аб'ект|астранамічныя аб'екты]], у тым ліку [[зорнае скопішча|зорныя скопішчы]] або [[галактыкі]] па-за [[Млечны Шлях|Млечным Шляхам]], якія не было магчыма размеркаваць па [[зорка]]х. Некаторыя прыклады падобнага выкарыстання захаваліся да нашага часу. Напрыклад, [[Галактыка Андрамеды|Галактыку Андрамеды]] часам называюць «Туманнасцю Андрамеды».
Першапачаткова туманнасцямі ў [[астраномія|астраноміі]] лічылі любыя нерухомыя і працяглыя (дыфузныя) прамяністыя [[астранамічны аб'ект|астранамічныя аб’екты]], у тым ліку [[зорнае скопішча|зорныя скопішчы]] або [[галактыкі]] па-за [[Млечны Шлях|Млечным Шляхам]], якія не было магчыма размеркаваць па [[зорка]]х. Некаторыя прыклады падобнага выкарыстання захаваліся да нашага часу. Напрыклад, [[Галактыка Андрамеды|Галактыку Андрамеды]] часам называюць «Туманнасцю Андрамеды».


У [[1787]] годзе [[Шарль Месье]], які актыўна займаўся пошукам [[камета|камет]], склаў каталог нерухомых дыфузных аб'ектаў, падобных да камет. У [[каталог Месье]] трапілі як, уласна, туманнасці, гэтак і [[галактыка|галактыкі]] (напрыклад, вышэй прыгаданая галактыка Андрамеды — M31) і [[шаравое зорнае скопішча|шаравыя зорныя скопішчы]] ([[M13]] — скопішча ў [[сузор'е Геркулес|сузор'і Геркулеса]]).
У [[1787]] годзе [[Шарль Месье]], які актыўна займаўся пошукам [[камета|камет]], склаў каталог нерухомых дыфузных аб’ектаў, падобных да камет. У [[каталог Месье]] трапілі як, уласна, туманнасці, гэтак і [[галактыка|галактыкі]] (напрыклад, вышэй прыгаданая галактыка Андрамеды — M31) і [[шаравое зорнае скопішча|шаравыя зорныя скопішчы]] ([[M13]] — скопішча ў [[сузор'е Геркулес|сузор’і Геркулеса]]).


З развіццём астраноміі і павелічэннем разрознення [[тэлескоп]]аў, тлумачэнне тэрміна «туманнасць» удакладнялася: частка «туманнасцей» была ідэнтыфікаваная як [[зорнае скопішча|зорныя скопішчы]], былі выяўленыя цёмныя (паглынальныя) газапылавыя туманнасці, і, нарэшце, у 1920-х гадах, спачатку [[Кнут Лундмарк|Кнуту Лундмарку]], а потым і [[Эдвін Хабл|Эдвіну Хаблу]], атрымалася размеркаваць па зорках перыферыйныя вобласці шэрагу галактык і тым самым вызначыць іх прыроду.
З развіццём астраноміі і павелічэннем разрознення [[тэлескоп]]аў, тлумачэнне тэрміна «туманнасць» удакладнялася: частка «туманнасцей» была ідэнтыфікаваная як [[зорнае скопішча|зорныя скопішчы]], былі выяўленыя цёмныя (паглынальныя) газапылавыя туманнасці, і, нарэшце, у 1920-х гадах, спачатку [[Кнут Лундмарк|Кнуту Лундмарку]], а потым і [[Эдвін Хабл|Эдвіну Хаблу]], атрымалася размеркаваць па зорках перыферыйныя вобласці шэрагу галактык і тым самым вызначыць іх прыроду.

Версія ад 16:25, 2 кастрычніка 2021

Крабападобная туманнасць — галактычная туманнасць, якая засталася па выбуху звышновай. Выбух назіраўся кітайскімі і арабскімі астраномамі ў 1054 годзе.

Туманнасць — участак міжзорнага асяроддзя, які выдзяляецца сваім выпраменьваннем або паглынаннем выпраменьвання ў агульным фоне неба. Раней туманнасцямі называлі любы нерухомы на небе падоўжаны аб’ект. У 20-х гадах XX стагоддзя было адкрыта, што сярод туманнасцей ёсць шмат галактык (напр., Туманнасць Андрамеды). Пасля гэтага тэрмін туманнасць быў звужаны да пазначанага вышэй сэнсу.

Туманнасці складаюцца з пылу, газу і плазмы.

Гісторыя

Першапачаткова туманнасцямі ў астраноміі лічылі любыя нерухомыя і працяглыя (дыфузныя) прамяністыя астранамічныя аб’екты, у тым ліку зорныя скопішчы або галактыкі па-за Млечным Шляхам, якія не было магчыма размеркаваць па зорках. Некаторыя прыклады падобнага выкарыстання захаваліся да нашага часу. Напрыклад, Галактыку Андрамеды часам называюць «Туманнасцю Андрамеды».

У 1787 годзе Шарль Месье, які актыўна займаўся пошукам камет, склаў каталог нерухомых дыфузных аб’ектаў, падобных да камет. У каталог Месье трапілі як, уласна, туманнасці, гэтак і галактыкі (напрыклад, вышэй прыгаданая галактыка Андрамеды — M31) і шаравыя зорныя скопішчы (M13 — скопішча ў сузор’і Геркулеса).

З развіццём астраноміі і павелічэннем разрознення тэлескопаў, тлумачэнне тэрміна «туманнасць» удакладнялася: частка «туманнасцей» была ідэнтыфікаваная як зорныя скопішчы, былі выяўленыя цёмныя (паглынальныя) газапылавыя туманнасці, і, нарэшце, у 1920-х гадах, спачатку Кнуту Лундмарку, а потым і Эдвіну Хаблу, атрымалася размеркаваць па зорках перыферыйныя вобласці шэрагу галактык і тым самым вызначыць іх прыроду.

Спасылкі