Армянскае нагор’е: Розніца паміж версіямі
[дагледжаная версія] | [дагледжаная версія] |
VladimirZhV (размовы | уклад) др →Літаратура |
Няма тлумачэння праўкі |
||
Радок 1: | Радок 1: | ||
{{Горная сістэма |
|||
{{Гара |
|||
| |
|Назва = Армянскае нагор’е |
||
⚫ | |||
|Назва = Армянскае нагор'е |
|||
⚫ | |||
⚫ | |||
|Подпіс = Від на Вялікі Арарат |
|||
|Краіна = Турцыя/Арменія/Іран/Азербайджан/Грузія |
|||
|Шырыня выявы = |
|||
⚫ | |||
|Подпіс = Від на Вялікі Арарат<br />[[Выява:Caucasus.A2001306.0815.250m.jpg|300px]] Спадарожнікавы здымак |
|||
|Плошча = 400 тыс. |
|||
|lat_dir = |lat_deg = |lat_min = |lat_sec = |
|||
|lon_dir = |lon_deg = |lon_min = |lon_sec = |
|||
|region = |
|||
|CoordScale = |
|||
|Размяшчэнне = {{сцягафікацыя|Турцыя}}, {{сцягафікацыя|Арменія}}, {{сцягафікацыя|Іран}}, {{сцягафікацыя|Азербайджан}}, {{сцягафікацыя|Грузія}} |
|||
⚫ | |||
⚫ | |||
|Даўжыня = |
|Даўжыня = |
||
|Шырыня = |
|Шырыня = |
||
|Найвышэйшая вяршыня |
|Найвышэйшая вяршыня = Арарат |
||
|Вышыня = 5165 |
|Вышыня = 5165 |
||
| |
|Пазіцыйная карта = Каўказ |
||
|Катэгорыя на Вікісховішчы = |
|Катэгорыя на Вікісховішчы = |
||
}} |
}} |
||
{{Гісторыя Арменіі}} |
{{Гісторыя Арменіі}} |
||
'''Армянскае |
'''Армянскае нагор’е''' ({{lang-hy|Հայկական լեռնաշխարհ}}) — сярэдняе з трох Пярэднеазіяцкіх нагор’яў. |
||
== Геаграфічнае становішча == |
== Геаграфічнае становішча == |
||
Большая частка Армянскага |
Большая частка Армянскага нагор’я знаходзіцца ў межах сучасных [[Турцыя|Турцыі]] і [[Арменія|Арменіі]]. Да Армянскага нагор’я адносіцца таксама заходняя частка [[Іран]]а, поўдзень [[Грузія|Грузіі]] і заходняя частка [[Азербайджан]]а. Плошча каля 400 тыс. км². Сярэдняя вышыня 1700 м, найбольшая 5165 м ([[гара Вялікі Арарат]]). |
||
== Прырода == |
== Прырода == |
||
Паверхня |
Паверхня — спалучэнне лавава-туфавых пласкагор’яў і плато вышынёй 1500 — 3000 м з міжгорнымі ўпадзінамі і далінамі. Шэраг хрыбтоў (Арсіянскі, Агрыдаг, Джавахецкі, Вардэнінскі) утвораны ланцугамі вулканаў. Найбольшыя ўпадзіны: Арарацкая, Эрзурумская, Мушская і інш.; дно некаторых упадзін занята азёрамі [[возера Ван|Ван]], [[возера Севан|Севан]], [[возера Урмія|Урмія]] (Рэзайе). Вулканічныя конусы (Сюпхан — 4434 м, [[Арагац]] — 4090 м і інш.) і лававае покрыва ўтварыліся ў неагене і чацвярцічным перыядзе. Невулканічныя хрыбты: [[Зангезурскі хрыбет|Зангезурскі]], Паландзёкен, Бінгёль, Аладаг, Карадаг, Машудаг, Карабахскі і інш. Карысныя выкапні: нафта, мыш’як, медзь, храміты, жалезная руда, поліметалічныя руды, каменны вугаль, каменная соль; мінеральныя і тэрмальныя крыніцы. |
||
Клімат Армянскага |
Клімат Армянскага нагор’я субтрапічны кантынентальны. Сярэднія тэмпературы студзеня ад −3 да −15 °C, ліпеня ад 15 да 20 °C (у катлавінах 25 °C). Гадавая колькасць ападкаў на заходніх схілах 1000 мм і больш, у катлавінах 500—700 мм, на ўсходзе 300—500 мм. На Армянскім нагор’і пачынаюцца рэкі [[Еўфрат]], [[рака Тыгр|Тыгр]], [[рака Кура|Кура]], [[рака Аракс|Аракс]]. |
||
Расліннасць стэпавая і паўпустынная на шэразёмах, светла-каштанавых, бурых і шэра-карычневых глебах. Па схілах гор |
Расліннасць стэпавая і паўпустынная на шэразёмах, светла-каштанавых, бурых і шэра-карычневых глебах. Па схілах гор — хмызнякі з [[маквіс]]у, лясы з хвоі і дубу, фісташкавыя і арчовыя рэдкалессі. На менш увільготненых схілах зараснікі калючых падушкападобных хмызнякоў. На вышыні 4000 м горны стэп, вышэй — альпійскія лугі, на вяршынях вечныя снягі і ледавікі. Жывёльны свет: шмат грызуноў, паўзуны, трапляюцца [[казуля]], [[безааравы казёл]], [[муфлон]], мядзведзь, барс, [[паласатая гіена]]. |
||
== Гаспадарчая дзейнасць == |
== Гаспадарчая дзейнасць == |
||
Радок 37: | Радок 31: | ||
== Літаратура == |
== Літаратура == |
||
* {{Крыніцы/БелЭн|1|Армянскае |
* {{Крыніцы/БелЭн|1|Армянскае нагор’е}} |
||
{{Горныя сістэмы Азіі}} |
{{Горныя сістэмы Азіі}} |
||
{{Бібліяінфармацыя}} |
{{Бібліяінфармацыя}} |
||
[[Катэгорыя:Нагор’і]] |
[[Катэгорыя:Нагор’і]] |
||
[[Катэгорыя:Горы Азіі]] |
[[Катэгорыя:Горы Азіі]] |
Версія ад 08:50, 24 лістапада 2021
Армянскае нагор’е | |
---|---|
арм. Հայկական լեռնաշխարհ | |
Краіны | |
Плошча | 400 тыс. км² |
Найвышэйшая вяршыня | Арарат |
Найвышэйшы пункт | 5165 м |
Медыяфайлы на Вікісховішчы |
Гісторыя Арменіі |
---|
Армянскае нагор’е (арм.: Հայկական լեռնաշխարհ) — сярэдняе з трох Пярэднеазіяцкіх нагор’яў.
Геаграфічнае становішча
Большая частка Армянскага нагор’я знаходзіцца ў межах сучасных Турцыі і Арменіі. Да Армянскага нагор’я адносіцца таксама заходняя частка Ірана, поўдзень Грузіі і заходняя частка Азербайджана. Плошча каля 400 тыс. км². Сярэдняя вышыня 1700 м, найбольшая 5165 м (гара Вялікі Арарат).
Прырода
Паверхня — спалучэнне лавава-туфавых пласкагор’яў і плато вышынёй 1500 — 3000 м з міжгорнымі ўпадзінамі і далінамі. Шэраг хрыбтоў (Арсіянскі, Агрыдаг, Джавахецкі, Вардэнінскі) утвораны ланцугамі вулканаў. Найбольшыя ўпадзіны: Арарацкая, Эрзурумская, Мушская і інш.; дно некаторых упадзін занята азёрамі Ван, Севан, Урмія (Рэзайе). Вулканічныя конусы (Сюпхан — 4434 м, Арагац — 4090 м і інш.) і лававае покрыва ўтварыліся ў неагене і чацвярцічным перыядзе. Невулканічныя хрыбты: Зангезурскі, Паландзёкен, Бінгёль, Аладаг, Карадаг, Машудаг, Карабахскі і інш. Карысныя выкапні: нафта, мыш’як, медзь, храміты, жалезная руда, поліметалічныя руды, каменны вугаль, каменная соль; мінеральныя і тэрмальныя крыніцы.
Клімат Армянскага нагор’я субтрапічны кантынентальны. Сярэднія тэмпературы студзеня ад −3 да −15 °C, ліпеня ад 15 да 20 °C (у катлавінах 25 °C). Гадавая колькасць ападкаў на заходніх схілах 1000 мм і больш, у катлавінах 500—700 мм, на ўсходзе 300—500 мм. На Армянскім нагор’і пачынаюцца рэкі Еўфрат, Тыгр, Кура, Аракс.
Расліннасць стэпавая і паўпустынная на шэразёмах, светла-каштанавых, бурых і шэра-карычневых глебах. Па схілах гор — хмызнякі з маквісу, лясы з хвоі і дубу, фісташкавыя і арчовыя рэдкалессі. На менш увільготненых схілах зараснікі калючых падушкападобных хмызнякоў. На вышыні 4000 м горны стэп, вышэй — альпійскія лугі, на вяршынях вечныя снягі і ледавікі. Жывёльны свет: шмат грызуноў, паўзуны, трапляюцца казуля, безааравы казёл, муфлон, мядзведзь, барс, паласатая гіена.
Гаспадарчая дзейнасць
Развіваецца аазіснае земляробства.
Літаратура
- Армянскае нагор’е // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 1: А — Аршын / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 1996. — Т. 1. — 552 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0036-6 (т. 1).