Армянскае нагор’е: Розніца паміж версіямі

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
[дагледжаная версія][дагледжаная версія]
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
Няма тлумачэння праўкі
Радок 1: Радок 1:
{{Горная сістэма
{{Гара
|Тып = Горная сістэма
|Назва = Армянскае нагор’е
|Нацыянальная назва = hy/Հայկական լեռնաշխարհ
|Назва = Армянскае нагор'е
|Выява = Great Ararat.jpg
|Нацыянальная назва = {{lang-hy|Հայկական լեռնաշխարհ}}
|Выява = Great Ararat.jpg
|Подпіс = Від на Вялікі Арарат
|Краіна = Турцыя/Арменія/Іран/Азербайджан/Грузія
|Шырыня выявы =
|Перыяд утварэння =
|Подпіс = Від на Вялікі Арарат<br />[[Выява:Caucasus.A2001306.0815.250m.jpg|300px]] Спадарожнікавы здымак
|Плошча = 400 тыс.
|lat_dir = |lat_deg = |lat_min = |lat_sec =
|lon_dir = |lon_deg = |lon_min = |lon_sec =
|region =
|CoordScale =
|Размяшчэнне = {{сцягафікацыя|Турцыя}}, {{сцягафікацыя|Арменія}}, {{сцягафікацыя|Іран}}, {{сцягафікацыя|Азербайджан}}, {{сцягафікацыя|Грузія}}
|Перыяд адукацыі =
|Плошча = 400 тыс.
|Даўжыня =
|Даўжыня =
|Шырыня =
|Шырыня =
|Найвышэйшая вяршыня = Арарат{{!}}Вялікі Арарат
|Найвышэйшая вяршыня = Арарат
|Вышыня = 5165
|Вышыня = 5165
|Карта =
|Пазіцыйная карта = Каўказ
|Катэгорыя на Вікісховішчы =
|Катэгорыя на Вікісховішчы =
}}
}}
{{Гісторыя Арменіі}}
{{Гісторыя Арменіі}}
'''Армянскае нагор'е''' ({{lang-hy|Հայկական լեռնաշխարհ}}) — сярэдняе з трох Пярэднеазіяцкіх нагор'яў.
'''Армянскае нагор’е''' ({{lang-hy|Հայկական լեռնաշխարհ}}) — сярэдняе з трох Пярэднеазіяцкіх нагор’яў.


== Геаграфічнае становішча ==
== Геаграфічнае становішча ==
Большая частка Армянскага нагор'я знаходзіцца ў межах сучасных [[Турцыя|Турцыі]] і [[Арменія|Арменіі]]. Да Армянскага нагор'я адносіцца таксама заходняя частка [[Іран]]а, поўдзень [[Грузія|Грузіі]] і заходняя частка [[Азербайджан]]а. Плошча каля 400 тыс. км&sup2;. Сярэдняя вышыня 1700 м, найбольшая 5165 м ([[гара Вялікі Арарат]]).
Большая частка Армянскага нагор’я знаходзіцца ў межах сучасных [[Турцыя|Турцыі]] і [[Арменія|Арменіі]]. Да Армянскага нагор’я адносіцца таксама заходняя частка [[Іран]]а, поўдзень [[Грузія|Грузіі]] і заходняя частка [[Азербайджан]]а. Плошча каля 400 тыс. км². Сярэдняя вышыня 1700 м, найбольшая 5165 м ([[гара Вялікі Арарат]]).


== Прырода ==
== Прырода ==
Паверхня — спалучэнне лавава-туфавых пласкагор'яў і плато вышынёй 1500 — 3000 м з міжгорнымі ўпадзінамі і далінамі. Шэраг хрыбтоў (Арсіянскі, Агрыдаг, Джавахецкі, Вардэнінскі) утвораны ланцугамі вулканаў. Найбольшыя ўпадзіны: Арарацкая, Эрзурумская, Мушская і інш.; дно некаторых упадзін занята азёрамі [[возера Ван|Ван]], [[возера Севан|Севан]], [[возера Урмія|Урмія]] (Рэзайе). Вулканічныя конусы (Сюпхан — 4434 м, [[Арагац]] — 4090 м і інш.) і лававае покрыва ўтварыліся ў неагене і чацвярцічным перыядзе. Невулканічныя хрыбты: [[Зангезурскі хрыбет|Зангезурскі]], Паландзёкен, Бінгёль, Аладаг, Карадаг, Машудаг, Карабахскі і інш. Карысныя выкапні: нафта, мыш'як, медзь, храміты, жалезная руда, поліметалічныя руды, каменны вугаль, каменная соль; мінеральныя і тэрмальныя крыніцы.
Паверхня — спалучэнне лавава-туфавых пласкагор’яў і плато вышынёй 1500 — 3000 м з міжгорнымі ўпадзінамі і далінамі. Шэраг хрыбтоў (Арсіянскі, Агрыдаг, Джавахецкі, Вардэнінскі) утвораны ланцугамі вулканаў. Найбольшыя ўпадзіны: Арарацкая, Эрзурумская, Мушская і інш.; дно некаторых упадзін занята азёрамі [[возера Ван|Ван]], [[возера Севан|Севан]], [[возера Урмія|Урмія]] (Рэзайе). Вулканічныя конусы (Сюпхан — 4434 м, [[Арагац]] — 4090 м і інш.) і лававае покрыва ўтварыліся ў неагене і чацвярцічным перыядзе. Невулканічныя хрыбты: [[Зангезурскі хрыбет|Зангезурскі]], Паландзёкен, Бінгёль, Аладаг, Карадаг, Машудаг, Карабахскі і інш. Карысныя выкапні: нафта, мыш’як, медзь, храміты, жалезная руда, поліметалічныя руды, каменны вугаль, каменная соль; мінеральныя і тэрмальныя крыніцы.


Клімат Армянскага нагор'я субтрапічны кантынентальны. Сярэднія тэмпературы студзеня ад -3 да -15°С, ліпеня ад 15 да 20°С (у катлавінах 25°С). Гадавая колькасць ападкаў на заходніх схілах 1000 мм і больш, у катлавінах 500-700 мм, на ўсходзе 300-500 мм. На Армянскім нагор'і пачынаюцца рэкі [[Еўфрат]], [[рака Тыгр|Тыгр]], [[рака Кура|Кура]], [[рака Аракс|Аракс]].
Клімат Армянскага нагор’я субтрапічны кантынентальны. Сярэднія тэмпературы студзеня ад −3 да −15 °C, ліпеня ад 15 да 20 °C (у катлавінах 25 °C). Гадавая колькасць ападкаў на заходніх схілах 1000 мм і больш, у катлавінах 500—700 мм, на ўсходзе 300—500 мм. На Армянскім нагор’і пачынаюцца рэкі [[Еўфрат]], [[рака Тыгр|Тыгр]], [[рака Кура|Кура]], [[рака Аракс|Аракс]].


Расліннасць стэпавая і паўпустынная на шэразёмах, светла-каштанавых, бурых і шэра-карычневых глебах. Па схілах гор — хмызнякі з [[маквіс]]у, лясы з хвоі і дубу, фісташкавыя і арчовыя рэдкалессі. На менш увільготненых схілах зараснікі калючых падушкападобных хмызнякоў. На вышыні 4000 м горны стэп, вышэй — альпійскія лугі, на вяршынях вечныя снягі і ледавікі. Жывёльны свет: шмат грызуноў, паўзуны, трапляюцца [[казуля]], [[безааравы казёл]], [[муфлон]], мядзведзь, барс, [[паласатая гіена]].
Расліннасць стэпавая і паўпустынная на шэразёмах, светла-каштанавых, бурых і шэра-карычневых глебах. Па схілах гор — хмызнякі з [[маквіс]]у, лясы з хвоі і дубу, фісташкавыя і арчовыя рэдкалессі. На менш увільготненых схілах зараснікі калючых падушкападобных хмызнякоў. На вышыні 4000 м горны стэп, вышэй — альпійскія лугі, на вяршынях вечныя снягі і ледавікі. Жывёльны свет: шмат грызуноў, паўзуны, трапляюцца [[казуля]], [[безааравы казёл]], [[муфлон]], мядзведзь, барс, [[паласатая гіена]].


== Гаспадарчая дзейнасць ==
== Гаспадарчая дзейнасць ==
Радок 37: Радок 31:


== Літаратура ==
== Літаратура ==
* {{Крыніцы/БелЭн|1|Армянскае нагор'е}}
* {{Крыніцы/БелЭн|1|Армянскае нагор’е}}


{{Горныя сістэмы Азіі}}
{{Горныя сістэмы Азіі}}
{{Бібліяінфармацыя}}
{{Бібліяінфармацыя}}

[[Катэгорыя:Нагор’і]]
[[Катэгорыя:Нагор’і]]
[[Катэгорыя:Горы Азіі]]
[[Катэгорыя:Горы Азіі]]

Версія ад 08:50, 24 лістапада 2021

Армянскае нагор’е
арм. Հայկական լեռնաշխարհ
Від на Вялікі Арарат
Від на Вялікі Арарат
Краіны
Плошча400 тыс. км²
Найвышэйшая вяршыняАрарат 
Найвышэйшы пункт5165 м 
Армянскае нагор’е (Каўказ)
Армянскае нагор’е
Лагатып Вікісховішча Медыяфайлы на Вікісховішчы

Армянскае нагор’е (арм.: Հայկական լեռնաշխարհ) — сярэдняе з трох Пярэднеазіяцкіх нагор’яў.

Геаграфічнае становішча

Большая частка Армянскага нагор’я знаходзіцца ў межах сучасных Турцыі і Арменіі. Да Армянскага нагор’я адносіцца таксама заходняя частка Ірана, поўдзень Грузіі і заходняя частка Азербайджана. Плошча каля 400 тыс. км². Сярэдняя вышыня 1700 м, найбольшая 5165 м (гара Вялікі Арарат).

Прырода

Паверхня — спалучэнне лавава-туфавых пласкагор’яў і плато вышынёй 1500 — 3000 м з міжгорнымі ўпадзінамі і далінамі. Шэраг хрыбтоў (Арсіянскі, Агрыдаг, Джавахецкі, Вардэнінскі) утвораны ланцугамі вулканаў. Найбольшыя ўпадзіны: Арарацкая, Эрзурумская, Мушская і інш.; дно некаторых упадзін занята азёрамі Ван, Севан, Урмія (Рэзайе). Вулканічныя конусы (Сюпхан — 4434 м, Арагац — 4090 м і інш.) і лававае покрыва ўтварыліся ў неагене і чацвярцічным перыядзе. Невулканічныя хрыбты: Зангезурскі, Паландзёкен, Бінгёль, Аладаг, Карадаг, Машудаг, Карабахскі і інш. Карысныя выкапні: нафта, мыш’як, медзь, храміты, жалезная руда, поліметалічныя руды, каменны вугаль, каменная соль; мінеральныя і тэрмальныя крыніцы.

Клімат Армянскага нагор’я субтрапічны кантынентальны. Сярэднія тэмпературы студзеня ад −3 да −15 °C, ліпеня ад 15 да 20 °C (у катлавінах 25 °C). Гадавая колькасць ападкаў на заходніх схілах 1000 мм і больш, у катлавінах 500—700 мм, на ўсходзе 300—500 мм. На Армянскім нагор’і пачынаюцца рэкі Еўфрат, Тыгр, Кура, Аракс.

Расліннасць стэпавая і паўпустынная на шэразёмах, светла-каштанавых, бурых і шэра-карычневых глебах. Па схілах гор — хмызнякі з маквісу, лясы з хвоі і дубу, фісташкавыя і арчовыя рэдкалессі. На менш увільготненых схілах зараснікі калючых падушкападобных хмызнякоў. На вышыні 4000 м горны стэп, вышэй — альпійскія лугі, на вяршынях вечныя снягі і ледавікі. Жывёльны свет: шмат грызуноў, паўзуны, трапляюцца казуля, безааравы казёл, муфлон, мядзведзь, барс, паласатая гіена.

Гаспадарчая дзейнасць

Развіваецца аазіснае земляробства.

Літаратура