Хроніка Быхаўца: Розніца паміж версіямі
[недагледжаная версія] | [недагледжаная версія] |
Al.Neuland (размовы | уклад) Няма тлумачэння праўкі |
др →У Сеціве |
||
Радок 14: | Радок 14: | ||
== У Сеціве == |
== У Сеціве == |
||
* [http:// |
* [http://litopys.org.ua/psrl3235/lytov08.htm Хроніка Быхаўца (ПСРЛ, Т. 32)] — Эл.рэсурс litopys.org.ua |
||
[[be-x-old:Хроніка Быхаўца]] |
|||
[[en:Bychowiec Chronicle]] |
[[en:Bychowiec Chronicle]] |
||
[[lt:Bychovco kronika]] |
[[lt:Bychovco kronika]] |
Версія ад 11:01, 7 сакавіка 2010
Шаблон:Вызнч: летапісны звод з ліку беларуска-літоўскіх летапісаў, адзін з агульнадзяржаўных зводаў ВКЛ. У літоўскай гістарыяграфіі азначаецца таксама як «3-я рэдакцыя Літоўскай хронікі».
Звод быў складзены ў сяр. 16 ст., і дайшоў да нашых часоў у адзіным спісе, зробленым у канцы 17 — пач.18 ст. Звод захоўваўся ў маёнтку шляхціца А. Быхаўца «Магілёўцы»[1], адсюль назва. Быхавец пераслаў рукапіс Т. Нарбуту (1834).
Доўгі час крыніца лічылася фальсіфікатам, які прыпісвалі Т. Нарбуту, які ўпершыню выдаў «Хроніку Быхаўца» ў серыі «Помнікі літоўскай гісторыі» (1846), пасля чаго рукапіс знік без следу. Гэта, а таксама неадназначная рэпутацыя Нарбута (які часам спасылаўся на неіснуючыя крыніцы[2]) і супярэчнасці і анахранізмы ў тэксце, дало падставы для думкі аб фальсіфікацыі. Але з сапраўднасцю дакумента згадзіліся шматлікія расійскія, беларускія і польскія гісторыкі. За некалькі гадоў перад Нарбутам урывак з хронікі (фрагмент аб забойстве вялікага князя Жыгімонта Кейстутавіча 1440 году) надрукаваў настаўнік Віленскай гімназіі Г. Клімашэўскі, які чытаў рукапіс яшчэ ў маёнтку Быхаўца.
У другі раз «Хроніка Быхаўца» была апублікаваная у ХVII томе Поўнага збору рускіх летапісаў (1907). М. Улашчык даказаў, што ў дадзеным летапісе не хапае толькі 10% тэксту, а складзены ён быў у 1530-я гг. аўтарам, блізкім да магнатаў Гаштольдаў і Алелькавічаў.
Твор пачынаецца з апісання бегства «рымлян»[3], і завяршаецца разгромам крымскіх татараў пад Клецкам (1506). Асноўная тэма твору — ваенна-патрыятычная, таму падкрэслены факты тэрытарыяльнага росту ВКЛ, ухваляецца замежная палітыка Вітаўта, яго роля ў Грунвальдскай бітве. Адчуваецца антыпольская скіраванасць у выкладанні матэрыялу. Так, Польшча апісваецца як галоўны вораг незалежнасці ВКЛ. З той прычыны, што «Хроніка» стваралася ў перыяд да Люблінскай уніі, высока ацэнена роля беларуска-літоўскай шляхты ў гісторыі краіны, выказана заклапочанасць яе лёсам.
Зноскі
- ↑ Сучасная вёска Магілёўцы, Пружанскі раён.
- ↑ Предисловие // ПСРЛ, Т.32, 1975.
- ↑ Палемон у самым пачатку рукапісу адзін раз названы Апалонам, але ўжо на наступнай старонцы — Палемонам. Пачатак гісторыі пра Палемона не ў поўнай меры адпавядае версіі Хронікі ВКЛ, затое амаль даслоўна супадае з адной з цытатаў, прыведзеных па гэтаму пытанню Стрыйкоўскім.
У Сеціве
- Хроніка Быхаўца (ПСРЛ, Т. 32) — Эл.рэсурс litopys.org.ua