Шумер: Розніца паміж версіямі

Інтэрактыўны прагляд гісторыі

[недагледжаная версія]

← Папярэдняя праўка Наступная праўка →

Змесціва выдалена Змесціва дададзена

ВізуальнаВікіразметка

Лінейны

Версія ад 17:47, 5 лютага 2011

Шумер — старажытная краіна ў Паўднёвай Месапатаміі, на землях сучаснага Ірака. Існавала ў 4—2 тыс. да н.э.

Старажытныя паселішчы на гэтых землях вядомыя з 4 тыс. да н.э. У 2-й пал. IV тыс. да н.э. заселена шумерамі, якія заснавалі тут гарады-дзяржавы: Кіш, Лагаш, Ума, Ур, Урук і інш.

Асноўныя заняткі насельніцтва: рыбалоўства, земляробства, жывёлагадоўля, рамёствы. Эканоміка Шумера была заснавана на ірыгацыйным земляробстве: у абшчынных, храмавых і буйнаўласніцкіх гаспадарках выкарыстоўвалася праца вольных абшчыннікаў, кліентаў, рабоў.

Змест палітычнага жыцця Шумера складала ўнутраная барацьба ў гарадах паміж абшчынай, родава-храмавай арыстакратыяй і вярхоўным правіцелем. Паміж гарадамі-дзяржавамі вялася барацьба за сельскагаспадарчыя ўгоддзі і ірыгацыйныя сістэмы, што прыводзіла да часовых узвышэнняў аднаго з іх. На пачатку раннедынастычнага перыяду ў XXVIII-XXV ст. да н.э. паліт. перавага ад I дынастыі Кіша перайшла да I дынастыі Урука, а потым да I дынастыі Ура. 3 сярэдзіны XXV ст. да н.э. ўсталявана гегемонія правіцеляў Лагаша (страчана ў 1-й пал. XXIV ст. да н.э. пасля няўдалай спробы сацыяльных рэформ Уруінімгіны). Раннедынастычны перыяд скончыўся ў 2-й пал. XXIV ст. да н.э. заваяваннем Шумера дзяржавай Акад. Акад быў разгромлены гуціямі, якія ў канцы XXII ст. да н.э. выгнаны царом Урука Утухенгалем. Улада над Шумерам перайшла да цароў III дынастыі Ура. У канцы XXI ст. да н.э. ў выніку нашэсця амарытаў і эламітаў Шумер канчаткова страціў самастойнасць. З ІІ тыс. да н.э. Шумер і тэрыторыя Акада трапілі пад уладу Вавілона.

Літаратура

Беларуская Савецкая Энцыклапедыя. У 12 т. Т. 11. Футбол — Яя; Дадатак / Рэдкал.: П. У. Броўка (гал. рэд.) і інш. — Мн.: БелСЭ, 1974. — 656 с.: іл., карты.
БелЭн у 18 т. Т. 17. - Мн., 2003.

На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Шумер

Шаблон:Link FA Шаблон:Link FA

@@ Радок 1: / Радок 1: @@
-{{вызнч|1=Шумер}}: старажытная [[краіна]] ў Паўднёвай Месапатаміі, на землях сучаснага [[Ірак]]а. Існавала ў 4—2 тыс. да н.э.
+'''Шумер''' — старажытная [[краіна]] ў Паўднёвай [[Месапатамія|Месапатаміі]], на землях сучаснага [[Ірак]]а. Існавала ў 4—2 тыс. да н.э.
 Старажытныя паселішчы на гэтых землях вядомыя з 4 тыс. да н.э. У 2-й пал. IV тыс. да н.э. заселена [[шумеры|шумерамі]], якія заснавалі тут гарады-дзяржавы: [[Кіш]], [[Лагаш]], [[Ума]], [[Ур]], [[Урук]] і інш.
-Асноўныя заняткі [[насельніцтва]]: [[рыбалоўства]], [[земляробства]], [[жывёлагадоўля]], [[рамёствы]]. Экаміка Шумер была заснавана на ірыгацыйным земляробстве: у абшчынных, храмавых і буйнаўласніцкіх гаспадарках выкарыстоўвалася праца вольных абшчыннікаў, кліентаў, рабоў.
+Асноўныя заняткі [[насельніцтва]]: [[рыбалоўства]], [[земляробства]], [[жывёлагадоўля]], [[рамёствы]]. Эканоміка Шумера была заснавана на ірыгацыйным земляробстве: у абшчынных, храмавых і буйнаўласніцкіх гаспадарках выкарыстоўвалася праца вольных абшчыннікаў, кліентаў, рабоў.
-Змест палітычнага жыцця Шумер складала ўнутраная барацьба ў гарадах паміж абшчынай, родава-храмавай арыстакратыяй і вярхоўным правіцелем. Паміж гарадамі-дзяржавамі вялася барацьба за сельскагаспадарчыя ўгоддзі і ірыгацыйныя сістэмы, што прыводзіла да часовых узвышэнняў аднаго з іх. На пачатку раннедынастычнага перыяду ў XXVIII-XXV ст. да н.э. паліт. перавага ад I дынастыі Кіша перайшла да I дынастыі Урука, а потым да I дынастыі Ура. 3 сярэдзіны XXV ст. да н.э. ўсталявана гегемонія правіцеляў Лагаша (страчана ў 1-й пал. XXIV ст. да н.э. пасля няўдалай спробы сацыяльных рэформ Уруінімгіны). Раннедынастычны перыяд скончыўся ў 2-й пал. XXIV ст. да н.э. заваяваннем Шумера дзяржавай [[Акад]]. Акад быў разгромлены гуціямі, якія ў канцы XXII ст. да н.э. выгнаны царом Урука Утухенгалем. Улада над Шумерам перайшла да цароў III дынастыі Ура. У канцы XXI ст. да н.э. ў выніку нашэсця амарытаў і эламітаў Шумер канчаткова страціў самастойнасць. З ІІ тыс. да н.э. Шумер і тэрыторыя Акада трапілі пад уладу [[Вавілон]]а.
+Змест палітычнага жыцця Шумера складала ўнутраная барацьба ў гарадах паміж абшчынай, родава-храмавай арыстакратыяй і вярхоўным правіцелем. Паміж гарадамі-дзяржавамі вялася барацьба за сельскагаспадарчыя ўгоддзі і ірыгацыйныя сістэмы, што прыводзіла да часовых узвышэнняў аднаго з іх. На пачатку раннедынастычнага перыяду ў XXVIII-XXV ст. да н.э. паліт. перавага ад I дынастыі Кіша перайшла да I дынастыі Урука, а потым да I дынастыі Ура. 3 сярэдзіны XXV ст. да н.э. ўсталявана гегемонія правіцеляў Лагаша (страчана ў 1-й пал. XXIV ст. да н.э. пасля няўдалай спробы сацыяльных рэформ Уруінімгіны). Раннедынастычны перыяд скончыўся ў 2-й пал. XXIV ст. да н.э. заваяваннем Шумера дзяржавай [[Акад]]. Акад быў разгромлены гуціямі, якія ў канцы XXII ст. да н.э. выгнаны царом Урука Утухенгалем. Улада над Шумерам перайшла да цароў III дынастыі Ура. У канцы XXI ст. да н.э. ў выніку нашэсця амарытаў і эламітаў Шумер канчаткова страціў самастойнасць. З ІІ тыс. да н.э. Шумер і тэрыторыя Акада трапілі пад уладу [[Вавілон]]а.
 == Літаратура ==