Сербскахарвацкая мова: Розніца паміж версіямі
[недагледжаная версія] | [недагледжаная версія] |
др Сэрбскахарвацкая мова перанесена ў Сербскахарвацкая мова |
Няма тлумачэння праўкі |
||
Радок 18: | Радок 18: | ||
}} |
}} |
||
[[Выява:Serbo croatian languages2006.png|thumb|300px|Ethno-political variants of the Serbo-Croatian language or Serbo-Croatian diasystem (as of 2006)]] |
[[Выява:Serbo croatian languages2006.png|thumb|300px|Ethno-political variants of the Serbo-Croatian language or Serbo-Croatian diasystem (as of 2006)]] |
||
''' |
'''Сербскахарвацкая''' ці '''харвацкасербская мова''' (таксама '''сербская або харвацкая''', '''харвацкая аб сербская''') (у арыгінале ''srpskohrvatski''/''cрпскохрватски'', ''hrvatskosrpski'', ''hrvatski ili srpski'', ''srpski ili hrvatski'') — [[паўднёваславянскія мовы|паўднёваславянская мова]]. |
||
Тэрмін « |
Тэрмін «сербскахарвацкая мова» выкарыстоўваўся для абагульнення пад адной назвай сукупнасьці дыялектаў, якія ўжываюцца ў [[Сербія|Сербіі]], [[Чарнагорыя|Чарнагорыі]], [[Босьнія і Герцагавіна|Босьніі і Герцагавіне]] і [[Харватыя|Харватыі]]. Афіцыйная мова [[Югаславія|Югаславіі]] (разам са [[славенская мова|славенскай]], пазьней і [[македонская мова|македонскай]]) з [[1918]] да [[1991]] году. |
||
Літаратурны стандарт базаваўся на [[штокаўскі дыялект|штокаўскім дыялекце]] і дапускаў [[экаўскі дыялект|экаўскі]] і [[іекаўскі дыялект|іекаўскі]] варыянты (неафіцыйна яны лічыліся «ўсходнім» ( |
Літаратурны стандарт базаваўся на [[штокаўскі дыялект|штокаўскім дыялекце]] і дапускаў [[экаўскі дыялект|экаўскі]] і [[іекаўскі дыялект|іекаўскі]] варыянты (неафіцыйна яны лічыліся «ўсходнім» (сербскім) і «заходнім» (харвацкім) варыянтамі літаратурнай мовы). Да таго ж, фармальна дыялектамі сэрбскахарвацкай лічыліся [[кайкаўскі дыялект|кайкаўскі]] і [[чакаўскі дыялект]]ы, але яны не былі ў афіцыйным ужытку. |
||
Упершыню тэрмін « |
Упершыню тэрмін «сербскахарвацкая мова» быў выкарыстаны [[Славенія|славенскім]] філёлягам [[Ярней Копітар|Ярнеем Копітарам]] у ліставанні ў [[1836]] годзе, хоць нельга выключыць, што Копітар пазнаёміўся з гэтым тэрмінам, чытаючы рукапіс працы [[Славаччына|славацкага]] філёляга [[Павал Ёзэф Шафарык|Шафарыка]] «''Slovanské starožitnosti''» («''Славянскія старажытнасьці''»), якая была надрукаваная ў [[1837]] годзе. |
||
З распадам Югаславіі афіцыйнымі мовамі новаствораных дзяржаў сталіся [[ |
З распадам Югаславіі афіцыйнымі мовамі новаствораных дзяржаў сталіся [[сербская мова|сербская]], [[харвацкая мова|харвацкая]], [[басьнійская мова|басьнійская]], [[чарнагорская мова|чарнагорская]] мовы. Тэрмін «сэрбскахарвацкая мова» пачаў зьнікаць з ужытку, спачатку з афіцыйных дакумэнтаў, пасьля паступова і зь лінгвістычнай літаратуры. Сёння найменне «сэрбскахарвацкая мова» зьяўляецца дыскусыйным гістарычна-палітычным пытаннем. Шматлікія носьбіты лічаць тэрмін «сэрбскахарвацкая» палітычна некарэктным і нават абразьлівым. Іншыя працягваюць ужываць гэты тэрмін. |
||
Сярод лінгвістаў няма адзінага погляду на лёс тэрміну. Ён усё яшчэ вырарыстоўваецца, дзякуючы ляканічнасьці пры абазначэнні сукупнасьці некалькі моваў. Альтэрнатыўная назва ''басьнійская/харвацкая/сэрбская мова'' (БХС) зьявілася ў афіцыйным ужытку ў замежжы. У рэгіянальнай лінгвістыцы існуе таксама тэрмін «цэнтральная паўднёваславянская дыясыстэма». |
Сярод лінгвістаў няма адзінага погляду на лёс тэрміну. Ён усё яшчэ вырарыстоўваецца, дзякуючы ляканічнасьці пры абазначэнні сукупнасьці некалькі моваў. Альтэрнатыўная назва ''басьнійская/харвацкая/сэрбская мова'' (БХС) зьявілася ў афіцыйным ужытку ў замежжы. У рэгіянальнай лінгвістыцы існуе таксама тэрмін «цэнтральная паўднёваславянская дыясыстэма». |
||
Радок 37: | Радок 37: | ||
! [[Руская мова]] |
! [[Руская мова]] |
||
! [[Харвацкая мова]] |
! [[Харвацкая мова]] |
||
! [[ |
! [[Сербская мова]] |
||
|---- |- bgcolor="gainsboro" |
|---- |- bgcolor="gainsboro" |
||
! Параўнаць |
! Параўнаць |
Версія ад 20:52, 18 лютага 2011
Сэрбскахарвацкая | |
---|---|
Саманазва |
српскохрватски / hrvatskosrpski hrvatski ili srpski / српски или хрватски |
Краіны | Сэрбіі, Босьніі і Герцагавіне, Чарнагорыі, Харватыі (пад рознымі назвамі) і іншых краінах |
Рэгіёны | Цэнтральная Эўропа, Паўднёвая Эўропа |
Афіцыйны статус | - |
Агульная колькасць носьбітаў |
|
Класіфікацыя | |
Пісьменнасць | Gaj's Latin alphabet[d], Сербскі кірылічны алфавіт, кірыліца і лацінскае пісьмо |
Моўныя коды | |
ISO 639-1 | sh |
ISO 639-2 | — |
ISO 639-3 | hbs |
WALS | scr |
Ethnologue | hbs |
Linguasphere | 53-AAA-g |
ABS ASCL | 3507 |
IETF | sh |
Glottolog | sout1528 |
Вікіпедыя на гэтай мове |
Сербскахарвацкая ці харвацкасербская мова (таксама сербская або харвацкая, харвацкая аб сербская) (у арыгінале srpskohrvatski/cрпскохрватски, hrvatskosrpski, hrvatski ili srpski, srpski ili hrvatski) — паўднёваславянская мова.
Тэрмін «сербскахарвацкая мова» выкарыстоўваўся для абагульнення пад адной назвай сукупнасьці дыялектаў, якія ўжываюцца ў Сербіі, Чарнагорыі, Босьніі і Герцагавіне і Харватыі. Афіцыйная мова Югаславіі (разам са славенскай, пазьней і македонскай) з 1918 да 1991 году.
Літаратурны стандарт базаваўся на штокаўскім дыялекце і дапускаў экаўскі і іекаўскі варыянты (неафіцыйна яны лічыліся «ўсходнім» (сербскім) і «заходнім» (харвацкім) варыянтамі літаратурнай мовы). Да таго ж, фармальна дыялектамі сэрбскахарвацкай лічыліся кайкаўскі і чакаўскі дыялекты, але яны не былі ў афіцыйным ужытку.
Упершыню тэрмін «сербскахарвацкая мова» быў выкарыстаны славенскім філёлягам Ярнеем Копітарам у ліставанні ў 1836 годзе, хоць нельга выключыць, што Копітар пазнаёміўся з гэтым тэрмінам, чытаючы рукапіс працы славацкага філёляга Шафарыка «Slovanské starožitnosti» («Славянскія старажытнасьці»), якая была надрукаваная ў 1837 годзе.
З распадам Югаславіі афіцыйнымі мовамі новаствораных дзяржаў сталіся сербская, харвацкая, басьнійская, чарнагорская мовы. Тэрмін «сэрбскахарвацкая мова» пачаў зьнікаць з ужытку, спачатку з афіцыйных дакумэнтаў, пасьля паступова і зь лінгвістычнай літаратуры. Сёння найменне «сэрбскахарвацкая мова» зьяўляецца дыскусыйным гістарычна-палітычным пытаннем. Шматлікія носьбіты лічаць тэрмін «сэрбскахарвацкая» палітычна некарэктным і нават абразьлівым. Іншыя працягваюць ужываць гэты тэрмін.
Сярод лінгвістаў няма адзінага погляду на лёс тэрміну. Ён усё яшчэ вырарыстоўваецца, дзякуючы ляканічнасьці пры абазначэнні сукупнасьці некалькі моваў. Альтэрнатыўная назва басьнійская/харвацкая/сэрбская мова (БХС) зьявілася ў афіцыйным ужытку ў замежжы. У рэгіянальнай лінгвістыцы існуе таксама тэрмін «цэнтральная паўднёваславянская дыясыстэма».
Узаемна зразумелыя формы сэрбскахарвацкай мовы працягваюць выкарыстоўвацца пад рознымі назовамі ў Сэрбіі, Чарнагорыі, Харватыі і Босьніі і Герцагавіне.
Прыклады адрозненняў у лексіцы
Беларуская мова | Руская мова | Харвацкая мова | Сербская мова |
---|---|---|---|
Параўнаць | Сравнить | Usporedba | Поређење (Poređenje) |
Эўропа | Европа | Europa | Европа (Evropa) |
Нідэрланды | Нидерланды | Nizozemska | Холандија (Holandija) |
Італьянцы | Итальянцы | Talijani | Италијани (Italijani) |
Сусьвет | Вселенная | Svemir | Васиона (Vasiona) |
Пазваночнік | Позвоночник | Kralježnica | Кичма (Kičma) |
Паветра | Воздух | Zrak | Ваздух (Vazduh) |
Адукацыя | Образование | Odgoj | Васпитање (Vaspitanje) |
Тыдзень | Неделя | Tjedan | Седмица (Sedmica) |
Гісторыя | История | Povijest | Историја (Istorija) |
Порткі | Штаны | Hlače | Панталоне (Pantalone) |
Страўнік | Желудок | Trbuh | Стомак (Stomak) |
Навука | Наука | Znanost | Наука (Nauka) |
Асобна | Лично | Osobno | Лично (Lično) |
Асоба | Лицо | Osoba | Лице (Lice) |
Аб’яднаныя нацыі | Объединенные Нации | Ujedinjeni Narodi | Уједињене Нације (Ujedinjene Nacije) |
Хлеб (Краюха) | Хлеб | Kruh | Хлеб (Hleb) |
Штучнае | Искусственное | Umjetno | Вештачки (Veštački) |
Крыж | Крест | Križ | Крст (Krst) |
Вонкавыя спасылкі
- ↑ Ethnologue — 25, 19 — Dallas, Texas: SIL International, 1951. — ISSN 1946-9675