Сербскахарвацкая мова: Розніца паміж версіямі

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
Інтэрактыўны прагляд гісторыі
[недагледжаная версія][недагледжаная версія]
← Папярэдняя праўкаНаступная праўка →
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
ВізуальнаВікіразметка
Gvozdet (размовы | уклад)
344 праўкі
Няма тлумачэння праўкі
арфаграфія
Радок 20: Радок 20:
'''Сербскахарвацкая''' ці '''харвацкасербская мова''' (таксама '''сербская або харвацкая''', '''харвацкая аб сербская''') (у арыгінале ''srpskohrvatski''/''cрпскохрватски'', ''hrvatskosrpski'', ''hrvatski ili srpski'', ''srpski ili hrvatski'') — [[паўднёваславянскія мовы|паўднёваславянская мова]].
'''Сербскахарвацкая''' ці '''харвацкасербская мова''' (таксама '''сербская або харвацкая''', '''харвацкая аб сербская''') (у арыгінале ''srpskohrvatski''/''cрпскохрватски'', ''hrvatskosrpski'', ''hrvatski ili srpski'', ''srpski ili hrvatski'') — [[паўднёваславянскія мовы|паўднёваславянская мова]].


Тэрмін «сербскахарвацкая мова» выкарыстоўваўся для абагульнення пад адной назвай сукупнасьці дыялектаў, якія ўжываюцца ў [[Сербія|Сербіі]], [[Чарнагорыя|Чарнагорыі]], [[Босьнія і Герцагавіна|Босьніі і Герцагавіне]] і [[Харватыя|Харватыі]]. Афіцыйная мова [[Югаславія|Югаславіі]] (разам са [[славенская мова|славенскай]], пазьней і [[македонская мова|македонскай]]) з [[1918]] да [[1991]] году.
Тэрмін «сербскахарвацкая мова» выкарыстоўваўся для абагульнення пад адной назвай сукупнасці дыялектаў, якія ўжываюцца ў [[Сербія|Сербіі]], [[Чарнагорыя|Чарнагорыі]], [[Боснія і Герцагавіна|Босніі і Герцагавіне]] і [[Харватыя|Харватыі]]. Афіцыйная мова [[Югаславія|Югаславіі]] (разам са [[славенская мова|славенскай]], пазней і [[македонская мова|македонскай]]) з [[1918]] да [[1991]] году.


Літаратурны стандарт базаваўся на [[штокаўскі дыялект|штокаўскім дыялекце]] і дапускаў [[экаўскі дыялект|экаўскі]] і [[іекаўскі дыялект|іекаўскі]] варыянты (неафіцыйна яны лічыліся «ўсходнім» (сербскім) і «заходнім» (харвацкім) варыянтамі літаратурнай мовы). Да таго ж, фармальна дыялектамі сэрбскахарвацкай лічыліся [[кайкаўскі дыялект|кайкаўскі]] і [[чакаўскі дыялект]]ы, але яны не былі ў афіцыйным ужытку.
Літаратурны стандарт базіраваўся на [[штокаўскі дыялект|штокаўскім дыялекце]] і дапускаў [[экаўскі дыялект|экаўскі]] і [[іекаўскі дыялект|іекаўскі]] варыянты (неафіцыйна яны лічыліся «ўсходнім» (сербскім) і «заходнім» (харвацкім) варыянтамі літаратурнай мовы). Да таго ж, фармальна дыялектамі сербскахарвацкай лічыліся [[кайкаўскі дыялект|кайкаўскі]] і [[чакаўскі дыялект]]ы, але яны не былі ў афіцыйным ужытку.


Упершыню тэрмін «сербскахарвацкая мова» быў выкарыстаны [[Славенія|славенскім]] філёлягам [[Ярней Копітар|Ярнеем Копітарам]] у ліставанні ў [[1836]] годзе, хоць нельга выключыць, што Копітар пазнаёміўся з гэтым тэрмінам, чытаючы рукапіс працы [[Славаччына|славацкага]] філёляга [[Павал Ёзэф Шафарык|Шафарыка]] «''Slovanské starožitnosti''» («''Славянскія старажытнасьці''»), якая была надрукаваная ў [[1837]] годзе.
Упершыню тэрмін «сербскахарвацкая мова» быў выкарыстаны [[Славенія|славенскім]] філолагам [[Ярней Копітар|Ярнеем Копітарам]] у ліставанні ў [[1836]] годзе, хоць нельга выключыць, што Копітар пазнаёміўся з гэтым тэрмінам, чытаючы рукапіс працы [[Славаччына|славацкага]] філолага [[Павал Ёзэф Шафарык|Шафарыка]] «''Slovanské starožitnosti''» («''Славянскія старажытнасці''»), якая была надрукаваная ў [[1837]] годзе.


З распадам Югаславіі афіцыйнымі мовамі новаствораных дзяржаў сталіся [[сербская мова|сербская]], [[харвацкая мова|харвацкая]], [[басьнійская мова|басьнійская]], [[чарнагорская мова|чарнагорская]] мовы. Тэрмін «сэрбскахарвацкая мова» пачаў зьнікаць з ужытку, спачатку з афіцыйных дакумэнтаў, пасьля паступова і зь лінгвістычнай літаратуры. Сёння найменне «сэрбскахарвацкая мова» зьяўляецца дыскусыйным гістарычна-палітычным пытаннем. Шматлікія носьбіты лічаць тэрмін «сэрбскахарвацкая» палітычна некарэктным і нават абразьлівым. Іншыя працягваюць ужываць гэты тэрмін.
З распадам Югаславіі афіцыйнымі мовамі новаствораных дзяржаў сталіся [[сербская мова|сербская]], [[харвацкая мова|харвацкая]], [[баснійская мова|баснійская]], [[чарнагорская мова|чарнагорская]] мовы. Тэрмін «сербскахарвацкая мова» пачаў знікаць з ужытку, спачатку з афіцыйных дакументаў, пасля паступова і з лінгвістычнай літаратуры. Сёння найменне «сербскахарвацкая мова» з'яўляецца дыскусійным гістарычна-палітычным пытаннем. Шматлікія носьбіты лічаць тэрмін «сербскахарвацкая» палітычна некарэктным і нават абразлівым. Іншыя працягваюць ужываць гэты тэрмін.


Сярод лінгвістаў няма адзінага погляду на лёс тэрміну. Ён усё яшчэ вырарыстоўваецца, дзякуючы ляканічнасьці пры абазначэнні сукупнасьці некалькі моваў. Альтэрнатыўная назва ''басьнійская/харвацкая/сэрбская мова'' (БХС) зьявілася ў афіцыйным ужытку ў замежжы. У рэгіянальнай лінгвістыцы існуе таксама тэрмін «цэнтральная паўднёваславянская дыясыстэма».
Сярод лінгвістаў няма адзінага погляду на лёс тэрміну. Ён усё яшчэ выкарыстоўваецца, дзякуючы лаканічнасці пры абазначэнні сукупнасці некалькі моваў. Альтэрнатыўная назва ''баснійская/харвацкая/сербская мова'' (БХС) з'явілася ў афіцыйным ужытку ў замежжы. У рэгіянальнай лінгвістыцы існуе таксама тэрмін «цэнтральная паўднёваславянская дыясістэма».


Узаемна зразумелыя формы сэрбскахарвацкай мовы працягваюць выкарыстоўвацца пад рознымі назовамі ў Сэрбіі, Чарнагорыі, Харватыі і Босьніі і Герцагавіне.
Узаемна зразумелыя формы сербскахарвацкай мовы працягваюць выкарыстоўвацца пад рознымі назвамі ў Сербіі, Чарнагорыі, Харватыі і Босніі і Герцагавіне.


=== Прыклады адрозненняў у лексіцы ===
=== Прыклады адрозненняў у лексіцы ===
Радок 135: Радок 135:
|}
|}


== У Сеціве ==
== Вонкавыя спасылкі ==
{{Interwiki|sh|cэрбскахарвацкай|}}
{{Interwiki|sh|cэрбскахарвацкай|}}


Версія ад 12:32, 19 лютага 2011

Сэрбскахарвацкая
Саманазва

српскохрватски / hrvatskosrpski

hrvatski ili srpski / српски или хрватски
Краіны Сэрбіі, Босьніі і Герцагавіне, Чарнагорыі, Харватыі (пад рознымі назвамі) і іншых краінах
Рэгіёны Цэнтральная Эўропа, Паўднёвая Эўропа
Афіцыйны статус -
Агульная колькасць носьбітаў
  • 19 000 000 чал. (2022)[1]
Класіфікацыя
індаеўрапейскія мовы
балта-славянскія мовы
славянскія мовы
Паўднёваславянскія мовы
заходнія паўднёваславянскія мовы
Сербскахарвацкая мова
Пісьменнасць Gaj's Latin alphabet[d], Сербскі кірылічны алфавіт, кірыліца і лацінскае пісьмо
Моўныя коды
ISO 639-1 sh
ISO 639-2 —
ISO 639-3 hbs
WALS scr
Ethnologue hbs
Linguasphere 53-AAA-g
ABS ASCL 3507
IETF sh
Glottolog sout1528
Вікіпедыя на гэтай мове
Ethno-political variants of the Serbo-Croatian language or Serbo-Croatian diasystem (as of 2006)

Сербскахарвацкая ці харвацкасербская мова (таксама сербская або харвацкая, харвацкая аб сербская) (у арыгінале srpskohrvatski/cрпскохрватски, hrvatskosrpski, hrvatski ili srpski, srpski ili hrvatski) — паўднёваславянская мова.

Тэрмін «сербскахарвацкая мова» выкарыстоўваўся для абагульнення пад адной назвай сукупнасці дыялектаў, якія ўжываюцца ў Сербіі, Чарнагорыі, Босніі і Герцагавіне і Харватыі. Афіцыйная мова Югаславіі (разам са славенскай, пазней і македонскай) з 1918 да 1991 году.

Літаратурны стандарт базіраваўся на штокаўскім дыялекце і дапускаў экаўскі і іекаўскі варыянты (неафіцыйна яны лічыліся «ўсходнім» (сербскім) і «заходнім» (харвацкім) варыянтамі літаратурнай мовы). Да таго ж, фармальна дыялектамі сербскахарвацкай лічыліся кайкаўскі і чакаўскі дыялекты, але яны не былі ў афіцыйным ужытку.

Упершыню тэрмін «сербскахарвацкая мова» быў выкарыстаны славенскім філолагам Ярнеем Копітарам у ліставанні ў 1836 годзе, хоць нельга выключыць, што Копітар пазнаёміўся з гэтым тэрмінам, чытаючы рукапіс працы славацкага філолага Шафарыка «Slovanské starožitnosti» («Славянскія старажытнасці»), якая была надрукаваная ў 1837 годзе.

З распадам Югаславіі афіцыйнымі мовамі новаствораных дзяржаў сталіся сербская, харвацкая, баснійская, чарнагорская мовы. Тэрмін «сербскахарвацкая мова» пачаў знікаць з ужытку, спачатку з афіцыйных дакументаў, пасля паступова і з лінгвістычнай літаратуры. Сёння найменне «сербскахарвацкая мова» з'яўляецца дыскусійным гістарычна-палітычным пытаннем. Шматлікія носьбіты лічаць тэрмін «сербскахарвацкая» палітычна некарэктным і нават абразлівым. Іншыя працягваюць ужываць гэты тэрмін.

Сярод лінгвістаў няма адзінага погляду на лёс тэрміну. Ён усё яшчэ выкарыстоўваецца, дзякуючы лаканічнасці пры абазначэнні сукупнасці некалькі моваў. Альтэрнатыўная назва баснійская/харвацкая/сербская мова (БХС) з'явілася ў афіцыйным ужытку ў замежжы. У рэгіянальнай лінгвістыцы існуе таксама тэрмін «цэнтральная паўднёваславянская дыясістэма».

Узаемна зразумелыя формы сербскахарвацкай мовы працягваюць выкарыстоўвацца пад рознымі назвамі ў Сербіі, Чарнагорыі, Харватыі і Босніі і Герцагавіне.

Прыклады адрозненняў у лексіцы

Беларуская мова Руская мова Харвацкая мова Сербская мова
Параўнаць Сравнить Usporedba Поређење (Poređenje)
Эўропа Европа Europa Европа (Evropa)
Нідэрланды Нидерланды Nizozemska Холандија (Holandija)
Італьянцы Итальянцы Talijani Италијани (Italijani)
Сусьвет Вселенная Svemir Васиона (Vasiona)
Пазваночнік Позвоночник Kralježnica Кичма (Kičma)
Паветра Воздух Zrak Ваздух (Vazduh)
Адукацыя Образование Odgoj Васпитање (Vaspitanje)
Тыдзень Неделя Tjedan Седмица (Sedmica)
Гісторыя История Povijest Историја (Istorija)
Порткі Штаны Hlače Панталоне (Pantalone)
Страўнік Желудок Trbuh Стомак (Stomak)
Навука Наука Znanost Наука (Nauka)
Асобна Лично Osobno Лично (Lično)
Асоба Лицо Osoba Лице (Lice)
Аб’яднаныя нацыі Объединенные Нации Ujedinjeni Narodi Уједињене Нације (Ujedinjene Nacije)
Хлеб (Краюха) Хлеб Kruh Хлеб (Hleb)
Штучнае Искусственное Umjetno Вештачки (Veštački)
Крыж Крест Križ Крст (Krst)

У Сеціве

Вікіпедыя

Вікіпедыя мае раздзел, напісаны
cэрбскахарвацкай


Шаблон:Накід

  1. ↑ Ethnologue — 25, 19 — Dallas, Texas: SIL International, 2022. — ISSN 1946-9675
Узята з "https://be.wikipedia.org/w/index.php?title=Сербскахарвацкая_мова&oldid=686354"