Лівонія: Розніца паміж версіямі

Інтэрактыўны прагляд гісторыі

[дагледжаная версія]

← Папярэдняя праўка Наступная праўка →

Змесціва выдалена Змесціва дададзена

ВізуальнаВікіразметка

Лінейны

Версія ад 13:49, 13 чэрвеня 2011

Лівонія (лац.: Livonia ням.: Livland) — «Зямля ліваў», гістарычная назва земляў усходняй Прыбалтыкі (сучасных Латвіі і Эстоніі). Назву далі нямецкія рыцары-крыжакі ад наймення фіна-вугорскіх плямёнаў — ліваў, што жылі на ўзбярэжжы Рыжскага заліва ў вусці Дзвіны і Гаўі. Беларускі назвы Ліфлянты, Інфлянты і Ліфлянцкая (Інфлянцкая) зямля паходзяць ад нямецкай — Ліфлянд^[1].

Азначэнне

На мяжы XII і XIII стст. пад Лівоніяй разумеецца выключна вобласць рассялення ліваў: землі па паўночным баку Дзвіны, прыбярэжныя тэрыторыі Рыжскага заліва, на поўдні — землі куршаў (Курляндыя); з 2-й чвэрці XIII ст. па 1461 маецца на ўвазе ўжо ўся тэрыторыя сучасных Латвіі і Эстоніі, заваяваная нямецкімі рыцарамі-крыжакамі. У сучаснай Латвіі ўжываецца для абазначэння часткі выключна яе ўласнай тэрыторыі^[1].

Мінуўшчына

X-XIII стст.

У выніку нямецкага каланізавання ў 13-ым стагоддзі ў Лівоніі ўтварылася канфедэрацыя 5 духоўна-феадальных дзяржаваў (Інфлянцкі ордэн, Рыжскае арцыбіскупства, Дэрпцкае, Эзель-Вікскае і Курляндскае біскупствы), якія ўмоўна знаходзіліся пад уладаю рымскага папы і Свяшчэннай Рымскай імперыі^[1].

Вялікае Княства Літоўскае і Рэч Паспалітая (1558-1772)

Інфлянцкая вайна (1558-1582) і захоп Швецыяй поўначы Эстоніі схілілі вялікага магістра Інфлянцкага ордэна Готвальда Кетлера да падпісання 5 сакавіка 1562 года Дамовы аб падпарадкаванні Вялікаму Княству Літоўскаму. У выніку Готвальд Кетлер стаўся ленным курляндскім і земгальскім князем, а таксама часовым кіраўніком правабярэжнага Задзвінскага княства. 26 снежня 1566 года Гарадзенскі сойм ВКЛ улучыў у склад дзяржавы землі былога ордэна пад назовам Інфлянцкае княства з наданнем яму герба. Люблінскі сойм абвясціў княства сумесным уладаннем з Польскім каралеўствам. У 1582 годзе Сцяпан Батура выдаў "Інфлянцкую канстытуцыю", якою падзяліў княства на Вендэнскі, Дорпацкі і Парнаўскі прэзідыяты. У 1589 годзе Жыгімонт IV Ваза перайменаваў "ардынацыяй" прэзідыяты ў ваяводствы. У выніку вайны 1600-1629 гадоў Швецыя захапіла поўдзень Эстоніі і захад Латвіі (Відземе). Рэч Паспалітая прызнала заваёву паводле Аліўскага міру 1660 года. Варшаўскі сойм 1667 года ператварыў астатнюю частку Інфлянцкага княства ў ваяводства з цэнтрам у Дынабургу без падзелу на паветы^[1].

Расійская імперыя (1721-1918)

Па Ніштадскай мірнай дамове 1721 былая шведская Ліфляндыя ўвайшла ў склад Расійскай імперыі як Ліфляндская губерня. У 1772 годзе Расійская імперыя захапіла Інфлянцкае ваяводства Рэчы Паспалітай^[1]. Пасля Кастрычніцкай рэвалюцыі паўднёвая частка Ліфляндскай губерні была аб'яднаная з Латвіяй, а паўночная частка — з Эстоніяй. Насельніцтва — латышы, эстонцы.

Зноскі

↑ ^а ^б ^в ^г ^д Уладзіслаў Вяроўкін-Шэлюта. Інфлянты // Вялікае княства Літоўскае: Энцыклапедыя. У 2 т. Т.1 : Абаленскі—Кадэнцыя / Рэдкал. : Г.П Пашкоў, (гал. рэд.) і інш.; Маст. З.Э. Герасімовіч. — 2-ое выд. — Мінск : БелЭн, 2007. — 688с. : іл. ISBN 978-985-11-0393-1 - Старонка 669.

Шаблон:Пачатак артыкулу

[Шэлюта-1] а ^б ^в ^г ^д Уладзіслаў Вяроўкін-Шэлюта. Інфлянты // Вялікае княства Літоўскае: Энцыклапедыя. У 2 т. Т.1 : Абаленскі—Кадэнцыя / Рэдкал. : Г.П Пашкоў, (гал. рэд.) і інш.; Маст. З.Э. Герасімовіч. — 2-ое выд. — Мінск : БелЭн, 2007. — 688с. : іл. ISBN 978-985-11-0393-1 - Старонка 669.

[1]

@@ Радок 31: / Радок 31: @@
 [[de:Livland]]
 [[en:Livonia]]
+[[eo:Livonio]]
 [[es:Livonia]]
 [[et:Liivimaa]]