Сельская гаспадарка: Розніца паміж версіямі

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
[недагледжаная версія][недагледжаная версія]
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
HRoestBot (размовы | уклад)
др r2.6.5) (робат Дадаем: sa:कृषिः
др r2.7.1) (робат Дадаем: fo:Landbúnaður
Радок 44: Радок 44:


[[ltg:Solsaimesteiba]]
[[ltg:Solsaimesteiba]]

[[rue:Польногосподарство]]


[[af:Landbou]]
[[af:Landbou]]
Радок 79: Радок 77:
[[fi:Maatalous]]
[[fi:Maatalous]]
[[fiu-vro:Põllumajandus]]
[[fiu-vro:Põllumajandus]]
[[fo:Landbúnaður]]
[[fr:Agriculture]]
[[fr:Agriculture]]
[[fur:Agriculture]]
[[fur:Agriculture]]
Радок 142: Радок 141:
[[roa-rup:Ayriculturã]]
[[roa-rup:Ayriculturã]]
[[ru:Сельское хозяйство]]
[[ru:Сельское хозяйство]]
[[rue:Польногосподарство]]
[[sa:कृषिः]]
[[sa:कृषिः]]
[[sah:Агрикултуура]]
[[sah:Агрикултуура]]

Версія ад 01:05, 9 ліпеня 2011

Шаблон:Вызнч, адна з галін эканомікі, галоўнай мэтай якой з'яўляецца забеспячэнне харчаваннем. Сельская гаспадарка вырабляе расліннае і жывёльнае харчаванне, дзякуючы апрацоўцы зямлі, вырошчванню раслін, гадоўлі жывёл.

Рысавае поле ў Інданезіі.

Развіццём сельскай гаспадаркі займаюцца сельскагаспадарчыя галіны навукі: агратэхніка, заатэхніка, аграномія, аграбіялогія, аграхімія, аграэкалогія, аграгеалогія, аграметэаралогія, агракліматалогія.

Гісторыя развіцця сельскай гаспадаркі

Сельская гаспадарка належыць да адной з самых старых формаў матэрыяльнай дзейнасці чалавека – пачатак сельскай гаспадаркі адносяць да неаліту (10—3 тыс. д.н.э.). Пераход ад збірання да апрацоўкі зямлі прывёў да “рэвалюцыі” у чалавечых узаемаадносінах. Змяніўся стыль іх жыцця з качавога на аселы, што прывяло да ўзнікнення болей складаных сацыяльных формаў, якія, у сваю чаргу, стварылі магчымасці для эвалюцыі чалавечых узаемаадносін. Змяніліся і адносіны чалавека да прыроды, якую ён пачаў пераўтвараць дзеля ўласных патрэб.

Першыя спробы апрацоўкі зямлі пачаліся каля 8 тыс. д.н.э. на Блізкім Усходзе (Месапатамія і Егіпет), а потым, амаль адначасова, у трох аддаленых адзін ад аднаго частках света на абшарах сучасных Кітая, Мексікі і Перу. Першымі сельскагаспадарчымі раслінамі сталі на Блізкім Усходзе пшаніца, жыта і ячмень, у Паўднёва-Усходняй Азіі – гарох, бабы, рыс і проса.

Цывілізацыі старажытнасці атрымалі магчымасць развівацца, галоўным чынам, дзякуючы вырошчванню раслін, а часам атрымлівалі і назву ад сваёй галоўнай сельскагаспадарчай культуры — цывілізацыя пшаніцы, жыта, кукурузы.

У гэты ж перыяд былі асвоеныя некаторыя жывёлы: авечкі і козы – каля 10–7 тыс. д.н.э., каровы і свінні – каля 6 тыс. д.н.э., спачатку на Блізкім Усходзе, потым па ўсім Старым Свеце.

Сельская гаспадарка належыць да галін эканомікі з самым шкодным уплывам на навакольнае асяроддзе. У наш час Еўрапейскі Саюз робіць вялікія намаганні для абмежавання забруджвання шляхам інтэграцыі сельскагаспадарчай палітыкі і экалагічнай палітыкі.

Шкода

Сучасная сельская гаспадарка глабальна нясе вялікую шкоду прыродзе, здароўю чалавека [крыніца?] праз:

  • Памяншэнне біялагічнай разнастайнасці відаў
  • Перанасычэнне вадзяных целаў азотам і фосфарам
  • Пестыцыды
  • Ператварэнне натуральных экасістэм у штучныя
  • Эрозію глебы
  • Знішчэнне лясоў пад культуры і пашы
  • Засольванне глебы
  • Меліярацыю
  • Factory farming

і шмат іншага.

Аб'ектыўна, сельская гаспадарка характарызуецца многафункцыянальнасцю.

Этычнасць

Глядзіце Правы жывёл, Бойні, Вегетарыянства, Веганізм

Спасылкі