Беларуская града: Розніца паміж версіямі

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
Інтэрактыўны прагляд гісторыі
[недагледжаная версія][дагледжаная версія]
← Папярэдняя праўкаНаступная праўка →
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
ВізуальнаВікіразметка
Няма тлумачэння праўкі
афармленне, ілюстрацыя
Радок 1: Радок 1:
[[Выява:Lagekarte Weißrussischer Höhenrücken.png|rigth|thumb|Беларуская града на фізічнай карце Еўропы.]]
'''БЕЛАРУСКАЯ ГРАДА''' — сістэма ўзвышшаў у цэнтральнай частцы [[Беларусь|Беларусі]].
'''БЕЛАРУСКАЯ ГРАДА''' — сістэма ўзвышшаў у цэнтральнай частцы [[Беларусь|Беларусі]].


Беларуская града займае паўночна-ўсходнюю частку [[Гродзенская вобласць|Гродзенскай вобласці]], цэнтральную частку [[Мінская вобласць|Мінскай]], паўднёва-ўсходнюю частку [[Віцебская вобласць|Віцебскай вобласці]]. Працягнулася з паўночнага захаду на паўднёвы ўсход, затым на паўночны ўсход больш чым на 350 км, з поўначы на поўдзень ад 20 да 120 км, плошча 13 тыс. км². У межах грады вылучаюць [[Ашмянскае ўзвышша]], [[Мінскае ўзвышша]], [[Аршанскае ўзвышша]]. Паводле часу ўтварэння і па знешнім абліччы да Беларускай грады адносяць яшчэ некалькі ўзвышшаў — [[Паўднёва-Заходняе адгалінаванне Беларускай грады]].
Беларуская града займае паўночна-ўсходнюю частку [[Гродзенская вобласць|Гродзенскай вобласці]], цэнтральную частку [[Мінская вобласць|Мінскай]], паўднёва-ўсходнюю частку [[Віцебская вобласць|Віцебскай вобласці]]. Працягнулася з паўночнага захаду на паўднёвы ўсход, затым на паўночны ўсход больш чым на 350 км, з поўначы на поўдзень ад 20 да 120 км, плошча 13 тыс. км². У межах грады вылучаюць [[Ашмянскае ўзвышша]], [[Мінскае ўзвышша]], [[Аршанскае ўзвышша]]. Паводле часу ўтварэння і па знешнім абліччы да Беларускай грады адносяць яшчэ некалькі ўзвышшаў — [[Паўднёва-Заходняе адгалінаванне Беларускай грады]].


На Беларускай градзе знаходзіцца найвышэйшы пункт Беларусі — [[Дзяржынская гара]] на Мінскім узвышшы ([[вышыня над узроўнем мора]] 345 м). Беларуская града мае складаную будову. Тут намножыліся магутныя тоўшчы (100—180, месцамі да 300 м) марэнных адкладаў чатырох [[ледавік]]овых эпох. Апошнім на гэтай тэрыторыі быў сожскі ледавік. У час паазерскага, апошняга на Беларусі зледзянення, на схілах грады намнажаліся лёсападобныя суглінкі, адбываліся працэсы плоскаснай і глыбіннай эрозіі.
На Беларускай градзе знаходзіцца найвышэйшы пункт Беларусі — [[Дзяржынская гара]] на Мінскім узвышшы ([[вышыня над узроўнем мора]] 345 м). Беларуская града мае складаную будову. Тут намножыліся магутныя тоўшчы (100—180, месцамі да 300 м) марэнных адкладаў чатырох [[ледавік]]овых эпох. Апошнім на гэтай тэрыторыі быў сожскі ледавік. У час паазерскага, апошняга на Беларусі зледзянення, на схілах грады намнажаліся лёсападобныя суглінкі, адбываліся працэсы плоскаснай і глыбіннай эрозіі.


На градзе, на вышынях больш за 260 м над узроўнем мора, рэльеф градава-ўзгорысты. Адносныя вышыні ўзгоркаў 50—80 м, стромкасць схілаў да 30° (Мінска-Плешчаніцкі ўчастак, асобныя ўчасткі Ашмянскага ўзвышша). Тут пашыраны пясчана-жвіровыя і галечныя грунты, марэнныя суглінкі і супескі, трапляюцца буйныя валуны. Рэльеф на абсалютных вышынях 220—260 м сярэдне- і дробнаўзгорысты. Месцамі ўзгорыстая паверхня ўзвышшаў змяняецца выраўнаванымі ўчасткамі з катлавінамі, запоўненымі азёрна-балотнымі адкладамі. Пашыраны згладжаныя і нярэдка платопадобныя паверхні, на якіх, таксама як і на схілах узгоркаў, з паверхні залягаюць лёсападобныя суглінкі, пашкоджаныя эрозіяй (Аршанскае, поўдзень Мінскага, усходняя частка Ашмянскага ўзвышшаў). Уздоўж рачных далін цягнуцца значныя па плошчы раўніны, складзеныя пяском і [[жвір]]ам (зандры). Карысныя выкапні: легкаплаўкія гліны, пясчана-жвіровы матэрыял, мінеральныя воды.
На градзе, на вышынях больш за 260 м над узроўнем мора, рэльеф градава-ўзгорысты. Адносныя вышыні ўзгоркаў 50—80 м, стромкасць схілаў да 30° (Мінска-Плешчаніцкі ўчастак, асобныя ўчасткі Ашмянскага ўзвышша). Тут пашыраны пясчана-жвіровыя і галечныя грунты, марэнныя суглінкі і супескі, трапляюцца буйныя валуны. Рэльеф на абсалютных вышынях 220—260 м сярэдне- і дробнаўзгорысты. Месцамі ўзгорыстая паверхня ўзвышшаў змяняецца выраўнаванымі ўчасткамі з катлавінамі, запоўненымі азёрна-балотнымі адкладамі. Пашыраны згладжаныя і нярэдка платопадобныя паверхні, на якіх, таксама як і на схілах узгоркаў, з паверхні залягаюць лёсападобныя суглінкі, пашкоджаныя эрозіяй (Аршанскае, поўдзень Мінскага, усходняя частка Ашмянскага ўзвышшаў). Уздоўж рачных далін цягнуцца значныя па плошчы раўніны, складзеныя пяском і [[жвір]]ам (зандры). Карысныя выкапні: легкаплаўкія гліны, пясчана-жвіровы матэрыял, мінеральныя воды.


Беларуская града — [[водападзел]] паміж басейнамі рэк [[Чорнае мора|Чорнага]] і [[Балтыйскае мора|Балтыйскага]] мораў. Тут працякаюць рэкі басейна [[Дняпро|Дняпра]] ([[Рака Свіслач, прыток Бярэзіны|Свіслач]], [[Гайна]], [[рака Бобр|Бобр]], вытокі [[Пціч]]ы і [[рака Друць|Друці]]), [[Заходняя Дзвіна|Заходняй Дзвіны]] (Абалянка і Усвейка), [[Нёман]]а ([[Вілія]], [[Заходняя Бярэзіна]], [[Іслач]], Сула, Уса). У межах Беларускай грады [[Вілейска-Мінская водная сістэма]]. Вадасховішчы на Свіслачы — [[Заслаўскае вадасховішча]], Крыніца, Дразды, Чыжоўскае, на р. Вяча — Вяча, на р. Пціч — Воўчкавіцкае. Лясістасць на асобных узвышшах ад 20 да 60%. Асноўныя масівы лясоў на поўначы Мінскага ўзвышша.
Беларуская града — [[водападзел]] паміж басейнамі рэк [[Чорнае мора|Чорнага]] і [[Балтыйскае мора|Балтыйскага]] мораў. Тут працякаюць рэкі басейна [[Дняпро|Дняпра]] ([[Рака Свіслач, прыток Бярэзіны|Свіслач]], [[Гайна]], [[рака Бобр|Бобр]], вытокі [[Пціч]]ы і [[рака Друць|Друці]]), [[Заходняя Дзвіна|Заходняй Дзвіны]] (Абалянка і Усвейка), [[Нёман]]а ([[Вілія]], [[Заходняя Бярэзіна]], [[Іслач]], Сула, Уса). У межах Беларускай грады [[Вілейска-Мінская водная сістэма]]. Вадасховішчы на Свіслачы — [[Заслаўскае вадасховішча]], Крыніца, Дразды, Чыжоўскае, на р. Вяча — Вяча, на р. Пціч — Воўчкавіцкае. Лясістасць на асобных узвышшах ад 20 да 60 %. Асноўныя масівы лясоў на поўначы Мінскага ўзвышша.


{{зноскі}}
{{зноскі}}

⚫
Геаграфія Беларусі: Энцыкл. даведнік. - Мн.: БелЭн, 1992. - С. 50-51.
== Літаратура ==

⚫
* Геаграфія Беларусі: Энцыкл. даведнік. — Мн.: БелЭн, 1992. — С. 50-51.


{{Рэльеф Беларусі}}
{{Рэльеф Беларусі}}

Версія ад 13:29, 22 кастрычніка 2011

Беларуская града на фізічнай карце Еўропы.

БЕЛАРУСКАЯ ГРАДА — сістэма ўзвышшаў у цэнтральнай частцы Беларусі.

Беларуская града займае паўночна-ўсходнюю частку Гродзенскай вобласці, цэнтральную частку Мінскай, паўднёва-ўсходнюю частку Віцебскай вобласці. Працягнулася з паўночнага захаду на паўднёвы ўсход, затым на паўночны ўсход больш чым на 350 км, з поўначы на поўдзень ад 20 да 120 км, плошча 13 тыс. км². У межах грады вылучаюць Ашмянскае ўзвышша, Мінскае ўзвышша, Аршанскае ўзвышша. Паводле часу ўтварэння і па знешнім абліччы да Беларускай грады адносяць яшчэ некалькі ўзвышшаў — Паўднёва-Заходняе адгалінаванне Беларускай грады.

На Беларускай градзе знаходзіцца найвышэйшы пункт Беларусі — Дзяржынская гара на Мінскім узвышшы (вышыня над узроўнем мора 345 м). Беларуская града мае складаную будову. Тут намножыліся магутныя тоўшчы (100—180, месцамі да 300 м) марэнных адкладаў чатырох ледавіковых эпох. Апошнім на гэтай тэрыторыі быў сожскі ледавік. У час паазерскага, апошняга на Беларусі зледзянення, на схілах грады намнажаліся лёсападобныя суглінкі, адбываліся працэсы плоскаснай і глыбіннай эрозіі.

На градзе, на вышынях больш за 260 м над узроўнем мора, рэльеф градава-ўзгорысты. Адносныя вышыні ўзгоркаў 50—80 м, стромкасць схілаў да 30° (Мінска-Плешчаніцкі ўчастак, асобныя ўчасткі Ашмянскага ўзвышша). Тут пашыраны пясчана-жвіровыя і галечныя грунты, марэнныя суглінкі і супескі, трапляюцца буйныя валуны. Рэльеф на абсалютных вышынях 220—260 м сярэдне- і дробнаўзгорысты. Месцамі ўзгорыстая паверхня ўзвышшаў змяняецца выраўнаванымі ўчасткамі з катлавінамі, запоўненымі азёрна-балотнымі адкладамі. Пашыраны згладжаныя і нярэдка платопадобныя паверхні, на якіх, таксама як і на схілах узгоркаў, з паверхні залягаюць лёсападобныя суглінкі, пашкоджаныя эрозіяй (Аршанскае, поўдзень Мінскага, усходняя частка Ашмянскага ўзвышшаў). Уздоўж рачных далін цягнуцца значныя па плошчы раўніны, складзеныя пяском і жвірам (зандры). Карысныя выкапні: легкаплаўкія гліны, пясчана-жвіровы матэрыял, мінеральныя воды.

Беларуская града — водападзел паміж басейнамі рэк Чорнага і Балтыйскага мораў. Тут працякаюць рэкі басейна Дняпра (Свіслач, Гайна, Бобр, вытокі Пцічы і Друці), Заходняй Дзвіны (Абалянка і Усвейка), Нёмана (Вілія, Заходняя Бярэзіна, Іслач, Сула, Уса). У межах Беларускай грады Вілейска-Мінская водная сістэма. Вадасховішчы на Свіслачы — Заслаўскае вадасховішча, Крыніца, Дразды, Чыжоўскае, на р. Вяча — Вяча, на р. Пціч — Воўчкавіцкае. Лясістасць на асобных узвышшах ад 20 да 60 %. Асноўныя масівы лясоў на поўначы Мінскага ўзвышша.

Зноскі

Літаратура

  • Геаграфія Беларусі: Энцыкл. даведнік. — Мн.: БелЭн, 1992. — С. 50-51.
Узята з "https://be.wikipedia.org/w/index.php?title=Беларуская_града&oldid=919140"