Адэская абарона (1941)

Абарона Адэса
Асноўны канфлікт: Вялікая Айчынная вайна
Дата	5 жніўня – 16 кастрычніка 1941
Месца	Адэса і наваколлі
Вынік	перамога нямецка-румынскіх войск
Праціўнікі
СССР Румынія Трэці рэйх (з 28 жніўня)
Камандуючыя
Георгій Сафронаў Іван Пятроў Філіп Акцябрскі Нікалае Чуперкэ
Сілы бакоў
Асобная Прыморская армія і Чарнаморскі флот 4-я румынская армія, нямецкія часці
Страты
16 500 забітых савецкіх вайскоўцаў 29 200 забітых румынскіх вайскоўцаў

Абарона Адэсы (1941) — абарончая аперацыя войск Асобнай Прыморскай (з 19 жніўня Прыморскай) арміі і сіл Чарнаморскага флоту, праведзеная 5 жніўня – 16 кастрычніка 1941 года падчас Вялікай Айчынаннай вайны.

Ход падзей

У сувязі з неспрыяльным становішчам на Правабярэжнай Украіне і ў Малдавіі Стаўка Вярхоўнага Галоўнакамандавання 5 жніўня 1941 года загадала адвесці войскі Паўднёвага фронту на мяжу Чыгірын, Днястроўскі ліман, а Адэсу абараняць да апошняй магчымасці. Войскам Чырвонай арміі і флоту супрацьстаялі тут сілы 4-й арміі Румыніі. Для абароны горада ў кароткія тэрміны было пабудавана 3 абарончых рубяжы, на вуліцах Адэсы ўзведзена каля 250 барыкад.

Нягледзячы на колькасную перавагу, войскам румынскай 4-й арміі не ўдалося авалодаць горадам з ходу. Да 10 жніўня савецкія войскі стрымлівалі праціўніка на далёкіх подступах, затым адышлі на перадавы рубеж абароны (20—25 км ад горада).

Атрымаўшы падмацаванне, румынскія войскі 20 жніўня аднавілі штурм горада, а з 28 жніўня ў наступленні прынялі ўдзел нямецкія часці.

22 верасня на пэўных участках савецкія сілы правялі контрудары. У выніку ўзгодненых дзеянняў войскаў і дэсанту, пры падтрымцы берагавой і карабельнай артылерыі, а таксама авіяцыі флоту праціўнік быў адкінуты ад Адэсы на 5—8 км і пазбавіўся магчымасці весці артылерыйскі абстрэл Адэсы і порта. Да канца верасня фронт абароны стабілізаваўся. Аднак з прычыны рэзкага пагаршэння становішча 30 верасня ў Маскве прынялі рашэнне перакінуць войскі з Адэсы ў Крым.

1—16 кастрычніка караблі і транспарты ЧФ практычна без страт ажыццявілі эвакуацыю на Крымскі паўвостраў войск і грамадзянскага насельніцтва. Адыход апошніх падраздзяленняў прыкрывалі партызаны. Толькі да вечара 16 кастрычніка перадавыя часці Германіі і Румыніі ўвайшлі ў горад.

Літаратура

• С. Л. Ташлыков. Оборона Одессы 1941 // Большая российская энциклопедия