Акадэмія навук і мастацтваў Косава

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
Акадэмія навук і мастацтваў Косава
Краіна
Адміністрацыйны цэнтр
Тып арганізацыі дзяржаўная акадэмія навук[d]
Заснаванне
Дата заснавання 1975
Член у
ashak.org
Лагатып Вікісховішча Медыяфайлы на Вікісховішчы

Акадэмія навук і мастацтваў Косава (алб.: Akademia e Shkencave e Arteve e Kosovës; лац.: Academia Scientiarum et Artium Kosoviensis; сербск.: Академија наука и уметности Косова) — вышэйшая навуковая ўстанова Рэспублікі Косава.

Будынак Акадэміі навук і мастацтваў у Прышціне

Гісторыя і арганізацыя[правіць | правіць зыходнік]

У 1950-я гады ў Косаве ставілася пытанне аб неабходнасці правядзення навуковых даследаванняў, арганізаваных на самым высокім узроўні. У 1953 годзе быў утвораны Інстытут албаналогіі, але ўжо праз 2 гады ён быў зачынены пад ціскам югаслаўскіх уладаў[4]. У 1967 годзе Інстытут албаналогіі быў адроджаны і з таго моманту быў актыўна залучаны ў навуковае і культурнае жыццё рэгіёну.

У 1970-х гадах у Косаве ўзмацніўся нацыянальны рух за прадастаўленне краю свабоды, роўнай з іншымі югаслаўскімі рэспублікамі. Востра паўстала пытанне аб стварэнні ў Косаве вышэйшай навуковай установы. У 1974 годзе Асамблея Косава стварыла камісію па яе стварэнню. Акадэмія навук і мастацтваў Косава была заснавана 20 снежня 1975 года. Яе першым прэзідэнтам стаў Эсад Мекулі, які лічыцца заснавальнікам сучаснай албанскай паэзіі на тэрыторыі былой Югаславіі[5]. У склад Акадэміі ўваходзяць чатыры аддзяленні: аддзяленне лінгвістыкі і літаратуры, аддзяленне сацыяльных навук, аддзяленне натуральных навук і аддзяленне мастацтваў.

Члены[правіць | правіць зыходнік]

Стары будынак Акадэміі навук і мастацтваў Косава

У Акадэміі навук і мастацтваў Косава працуюць 24 штатныя і 11 асацыяваных членаў. Цяперашнім прэзідэнтам навуковай установы з’яўляецца прафесар Хівзі Ісламі, віцэ-прэзідэнтам — прафесар Паязіт Нушы. Ісуф Краснікі — генеральны сакратар Акадэміі навук і мастацтваў Косава. Кіраўніком аддзялення лінгвістыкі і літаратуры служыць паэт і пісьменнік Экрэм Баша, аддзялення сацыяльных навук — гісторык Юсуф Байрактары, аддзялення прыродазнаўчых навук — Фейзулах Краснікі і аддзялення мастацтваў — скульптар Люан Мулікі[6]. Ганаровымі членамі былі або застаюцца такія выбітныя асобы, як албана-амерыканскі нобелеўскі лаўрэат Ферыд Мурад і маці Тэрэза.

Зноскі

  1. https://www.interacademies.org/network/member-academies Праверана 22 снежня 2022.
  2. https://web.archive.org/web/20240125131018/http://www.unionacademique.org/en/members Праверана 25 студзеня 2024.
  3. https://allea.org/members Праверана 17 студзеня 2023.
  4. Historiku (алб.). Akademia e Shkencave dhe e Arteve e Kosovës. Праверана 21 сакавіка 2017.
  5. Historical dictionary of Kosova (англ.). — 2004. — ISBN 978-0-8108-5309-6.
  6. Presidency of the Kosova Academy of Sciences and Arts (алб.). Kosova Academy of Sciences and Arts. Архівавана з першакрыніцы 4 April 2010. Праверана 4 мая 2010.

Спасылкі[правіць | правіць зыходнік]