Аляксандр Анатольевіч Жлутка

Аляксандр Анатольевіч Жлутка
Аляксандр Анатольевіч Жлутка
Дата нараджэння	12 верасня 1954 (69 гадоў)
Месца нараджэння	Заполле, Бацэвіцкі сельсавет, Клічаўскі раён, Магілёўская вобласць, БССР, СССР;
Грамадзянства	Беларусь;
Род дзейнасці	перакладчык, мовазнавец, гісторык, літаратуразнавец, літаратар, археограф
Навуковая сфера	мовазнаўства, гісторыя і літаратуразнаўства
Месца працы	Інстытут гісторыі НАНБ; Інстытут літаратуразнаўства НАНБ; Віцебскі медыцынскі інстытут; Скарынаўскі Цэнтр; Беларускі гуманітарны ліцэй імя Якуба Коласа; Беларускі дзяржаўны ўніверсітэт культуры і мастацтваў; Пінская вышэйшая духоўная семінарыя; Інстытут гісторыі НАНБ; Універсітэт Палацкага;
Навуковая ступень	кандыдат філалагічных навук (1990)
Альма-матар	Факультэт замежных моў Львоўскага нацыянальнага ўніверсітэта імя Івана Франко[d] (1983);
Узнагароды	Прэмія імя Льва Сапегі[d]

Алесь Жлутка, поўнае імя Аляксандр Анатолевіч Жлутка (нар. 12 верасня 1954, в. Заполле, Клічаўскі раён, Магілёўская вобласць) — беларускі філолаг, гісторык, перакладчык, археограф. Знаўца сярэднявечнай лацінскай традыцыі ў Беларусі, які адкрыў і апублікаваў шмат гістарычных дакументаў. Аўтар перакладаў з лацінскай і старажытнагрэчаскай моў. Кандыдат філалагічных навук (1990), дацэнт^[2].

Біяграфічныя звесткі[правіць | правіць зыходнік]

Скончыў у 1983 годзе скончыў факультэт замежных моў Львоўскага дзяржаўнага ўніверсітэта па спецыяльнасці «класічная філалогія», у 1988 годзе — аспірантуру Інстытута літаратуры АН БССР^[2].

У 1990 годзе абараніў кандыдацкую дысертацыю па тэме «Лацінская літаратура Беларусі эпохі Асветы». З 1996 года старшы навуковы супрацоўнік Інстытута гісторыі НАН Беларусі^[2].

У 1983—1985 гадах выкладаў лацінскую мову ў Віцебскім дзяржаўным медыцынскім універсітэце. У 1988—1991 гадах малодшы навуковы супрацоўнік Інстытута літаратуры АН БССР. У 1991—1995 гадах старшы навуковы супрацоўнік, даследчык лацінскай пісьменнасці Беларусі XIII—XIX стагоддзяў Нацыянальнага навукова-асветнага цэнтра імя Францыска Скарыны. У 1995—1996 гадах выкладчык класічных моў Беларускага гуманітарнага ліцэя^[2].

Выкладаў таксама ў Беларускім інстытуце культуры, Пінскай духоўнай семінарыі імя Тамаша Аквінскага^[2].

8 лістапада 2020 года ў час пратэстаў у Беларусі Аляксандр Жлутка быў затрыманы за ўдзел у «Маршы народаўладдзя»^[3] і прысуджаны да 10 сутак арышту^[4]^[5]. Праз два тыдні кіраўніцтва Інстытута гісторыі НАН Беларусі не працягнула з ім кантракт^[6].

У 1996—2020 гадах у Інстытуце гісторыі НАН Беларусі: старшы навуковы супрацоўнік аддзела спецыяльных гістарычных навук, старшы навуковы супрацоўнік аддзела гісторыі Беларусі Сярэдніх вякоў і пачатку Новага часу, старшы навуковы супрацоўнік аддзела крыніцазнаўства і археаграфіі^[2].

З 2021 года працуе ва Універсітэце Палацкага ў Оламаўцы (Чэхія)^[2].

Стажыроўкі[правіць | правіць зыходнік]

Стажыраваўся ў архівах і бібліятэках Рыма, Ватыканскім таемным архіве (пры падтрымцы Цэнтра еўрапейскіх даследаванняў і кантактаў Рымскага ўніверсітэта «La Sapienza», Італія), Тайным дзяржаўным архіве Прускай культурнай спадчыны (Берлін, Германія), архівах і бібліятэках Рыгі (міжакадэмічны абмен, Латвія), Варшавы і Кракава (стыпендыя Касы імя Юзафа Мяноўскага, Польшча), а таксама ў Ягелонскім, Варшаўскім, Беластоцкім, Уроцлаўскім і Познаньскім універсітэтах (прэмія імя Льва Сапегі, Польшча, 2009)^[2].

Навукова-даследчыцкая дзейнасць[правіць | правіць зыходнік]

Даследуе лацінамоўную літаратуру Беларусі, лацінамоўныя крыніцы з гісторыі Вялікага Княства Літоўскага, гісторыю ранняга хрысціянства на беларускіх землях, беларускую анамастыку.^[7] Падрыхтаваў да выдання кнігу дакументаў і сведчанняў «Міндаў — кароль Літовіі».

Перакладчыцкая дзейнасць[правіць | правіць зыходнік]

Перакладаў на беларускую мову паэзію Гарацыя, байкі Эзопа, творы анакрэонтыкаў.

Прызнанне[правіць | правіць зыходнік]

Лаўрэат прэміі імя Льва Сапегі (2009).

Кніжныя публікацыі[правіць | правіць зыходнік]

Міндаў, кароль Літовіі, у дакумэнтах і сьведчаньнях. — Мн., 2005.
Метадычныя рэкамендацыі да выдання лацінскіх дакументаў X—XIV ст. — Мн., 2005.
Лацінска-беларускі слоўнік актавай мовы Вялікага Княства Літоўскага XIII—XVIII ст. — Мн., 2011 (2-е пашыранае выданне ў 2 т. — Мн., 2021).

Заўвагі[правіць | правіць зыходнік]

↑ ^а ^б ^в Czech National Authority Database Праверана 7 лістапада 2022.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q13550863"></a>
↑ ^а ^б ^в ^г ^д ^е ^ё ^ж Марозаў 2022.
↑ Затрыманыя вядучы «Калыханкі», Міс Беларусь і алімпійскі прызёр па лёгкай атлетыцы. Агулам больш за 1050 затрыманых (нявызн.). Наша Ніва (8 лістапада 2020). Праверана 9 лістапада 2020.
↑ Среди задержанных в Минске — латинист Алесь Жлутко Архівавана 7 снежня 2020.
↑ «Я вядучы навуковы супрацоўнік, кажу. А міліцыянтка не разумее: „А можна по-русски?“». Ученый Алесь Жлутко рассказал о суде и заключении Архівавана 17 мая 2021.
↑ Из Института истории уволены семь сотрудников. Еще пятеро ушли сами в знак солидарности Архівавана 23 студзеня 2021.
↑ ЭнцВКЛ 2010.

Літаратура[правіць | правіць зыходнік]

ЖЛУТКА Алесь (Аляксандр) Анатольевіч // Сучасныя беларускія даследчыкі гісторыі Вялікага Княства Літоўскага : біябібліяграфічны даведнік / С. П. Марозаў. — Гродна-Каўнас: ЮрСаПрынт, 2022. — 290 с. — ISBN 978-985-7257-57-7, 978-609-96340-1-2.
Жлутка Аляксандр Анатолевіч // Вялікае княства Літоўскае: Энцыклапедыя. У 3 т. / Рэдкал.: Т. У. Бялова (гал. рэд.) і інш.; маст. З. Э. Герасімовіч. — Мн.: Беларуская Энцыклапедыя, 2010. — Т. 3: Дадатак. А — Я. — С. 218. — 696 с. — ISBN 978-985-11-0487-7 (т. 3), ISBN 985-11-0315-2.

Спасылкі[правіць | правіць зыходнік]

Алесь Жлутка, аўтары часопіса Наша Вера
Выйшла кніга «Міндаў кароль Літовіі…» // Радыё Свабода, 16 лістапада 2005

[_033495c6053bf66f-1] а ^б ^в Czech National Authority Database Праверана 7 лістапада 2022.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q13550863"></a>

[FOOTNOTEМарозаў2022-2] а ^б ^в ^г ^д ^е ^ё ^ж Марозаў 2022.

[3] Затрыманыя вядучы «Калыханкі», Міс Беларусь і алімпійскі прызёр па лёгкай атлетыцы. Агулам больш за 1050 затрыманых (нявызн.). Наша Ніва (8 лістапада 2020). Праверана 9 лістапада 2020.

[4] Среди задержанных в Минске — латинист Алесь Жлутко Архівавана 7 снежня 2020.

[5] «Я вядучы навуковы супрацоўнік, кажу. А міліцыянтка не разумее: „А можна по-русски?“». Ученый Алесь Жлутко рассказал о суде и заключении Архівавана 17 мая 2021.

[6] Из Института истории уволены семь сотрудников. Еще пятеро ушли сами в знак солидарности Архівавана 23 студзеня 2021.

[FOOTNOTEЭнцВКЛ2010-7] ЭнцВКЛ 2010.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]