Аляксандр Міхайлавіч Лейтэс
| Аляксандр Міхайлавіч Лейтэс | |
|---|---|
 | |
| Асабістыя звесткі | |
| Дата нараджэння | 3 (15) снежня 1899 |
| Месца нараджэння | Брэст-Літоўск. Гродзенская губерня, Расійская імперыя |
| Дата смерці | 3 мая 1976 |
| Месца смерці | Масква, СССР |
| Альма-матар | ХНУ імя В. Н. Каразіна |
| Месца працы | |
| Прафесійная дзейнасць | |
| Род дзейнасці | літаратурны крытык, літаратуразнавец |
| Кірунак | літаратуразнавец |
| Мова твораў | расійская, украінская |
| Грамадская дзейнасць | |
| Партыя | КПСС |
| Подпіс |
 |
 Медыяфайлы на Вікісховішчы | |
Аляксандр Міхайлавіч Лейтэс (нар. 3 (15) снежня 1899[1], Брэст-Літоўск, Гродзенская губерня, Расійская імперыя — 3 мая 1976, Масква, Расійская СФСР, СССР) — украінскі і расійскі савецкі крытык і літаратуразнаўца.
Біяграфія
[правіць | правіць зыходнік]Аляксандр Лейтэс нарадзіўся ў 1899 годзе ў Брэст-Літоўску (цяпер — Брэст) у інтэлігенцкай сям'і.
У 1922 годзе скончыў Харкаўскі інстытут народнай адукацыі.
Творчая дзейнасць
[правіць | правіць зыходнік]Ён паслядоўна належаў да Гарта, ВАПЛІТЭ і ВУСПП .
Затым выйшлі «Жовтень і західна література» (1924), «Ренесанс української літератури: факти й перспективи» (1925), «Від Барбюса до Ремарка» (1930), «Шлях до роману» (1926), «Наш літературний урбанізм» (1927), «Павло Тичина» (1941), «Шевченко и современность» (1934) і іншыя.
Разам з Міколам Яшэкам ён падрыхтаваў трохтомны біябібліяграфічны даведнік «Десять років української літератури», (1917–1927) т. 1–2, 1928, т. 2 перавыдадзены, 1930. Хаця трэці том так і не ўбачыў свет.
У пачатку 1930-х гадоў пераехаў у Маскву.
Аляксандр Лейтэс — аўтар шэрагу прац па сучаснай заходняй і ўкраінскай літаратуры. Калі не ўлічваць ранняе з'яўленне Лейтэса з некалькі парадаксальнай брашурай «Поезія як анахронізм», пачаткам яго крытычнай дзейнасці з'яўляецца кніга «Ренесанс української літератури», у якой недаацэньвалася значэнне класавай барацьбы ва ўкраінскай літаратуры. Гэта недаацэнка шырока выкарыстоўвалася ў дыскусіі (гл. «Хвильовий і „Українська література“») прыхільнікамі ідэй Хвылёвага. Сам Лейтэс у дыскусіі не ўдзельнічаў і ў сваёй наступнай крытычнай працы аддаляецца ад ідэі «хвылёўства» і поглядаў «Рэнесансу».
Сярод захаваных твораў Аляксандра Лейтэса варта адзначыць зборнік «Силуети Заходу» (прысвечаны заходнееўрапейскай літаратуры) і трохтомную працу «Десять років української літературі» (у супрацоўніцтве з Міколам Яшэкам), якая выклікала шэраг водгукаў ва ўкраінскім і замежным друку. Праца вылучаецца схільнасцю ў духу «ваплітызму» як у самім адборы матэрыялу, так і ў яго ацэнцы.
Аўтар артыкулаў і рэцэнзій пра творчасць савецкіх пісьменнікаў (Максіма Горкага, Сяргея Ясеніна, Уладзіміра Маякоўскага, Іллі Эрэнбурга, Васіля Гросмана, Аляксея Суркова, Маргарыты Алігер і інш.).
Пісаў пра замежных пісьменнікаў (артыкулы пра Дж. Байрана, П.<span typeof="mw:Entity" id="mwSw"> </span>Дж.<span typeof="mw:Entity" id="mwTA"> </span>Беранжэ, О. Генры, С. Цвейг, Л. Фойхтвангер, А. Барбюс, Г. Бэл і інш.) пра сусветны ўплыў рускай літаратуры.
Бібліяграфія
[правіць | правіць зыходнік]Назвы дадзены на мовах напісання аўтарам.
- Поэзия как анахронизм, «Истоки», 1922
- Жовтень і західна література (на русск. и украинск. яз.), вид. «Червоний шлях», 1924
- Ренессанс украинской литературы. — ДВУ, 1925 (рос. та укр. мовою)
- Путі письменницькі, «ВАПЛІТЕ», 1926
- Десять років української літератури (1917—1927). Т. 1 : Біобібліографічний покажчик Архівавана 21 січня 2022. / А. Лейтес, М. Яшек; ред. С. Пилипенко; Інститут Тараса Шевченка. — Київ: Держвидав України, 1928. — XVIII, 672 с. : фото.
- Десять років української літератури (1917—1927) Т. 2 : Організаційні та ідеологічні шляхи української радянської літератури Архівавана 9 червня 2019. / А. Лейтес, М. Яшек; за ред. С. Пилипенко; Інститут Тараса Шевченка. — [Харків]: Держвидав України, 1928. — 440 с.
- Силуети Заходу, вид. «Книгоспілка», 1928
- Від Барбюса до Ремарка, «Пролітфронт», 1930
- Новая русская книга, 1922, № 5, Берлин
- Загул Д. М. Про нашу критику, «Плужанин», 1927, № 5
- Хвиля А. Ясною дорогою, ДВУ, 1927
- Лейтес А. Как они обыгрывают войну. — М., 1933
- Лейтес А. Литература двух миров . — М., 1934
- Лейтес А. «Советская литература на международной арене» М., (1947)
- Лейтес А. Худож. перевод как явление родной литературы, в сб.: Вопросы худож. перевода, М., 1955
- Лейтес А. Хлебников — каким он был // Новый мир. 1973. № 1
Літаратура
[правіць | правіць зыходнік]- Зленко Г. Цей невідомий Олександр Лейтес // Друг читача. — 1989. —. 13 квітня. — С. 5.
Зноскі
[правіць | правіць зыходнік]- ↑ Краткая литературная энциклопедия. Архівавана з першакрыніцы 7 сакавіка 2016. Праверана 6 снежня 2012.
| |||||
