Перайсці да зместу

Аляксандр Серафімавіч Серафімовіч

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
Аляксандр Серафімавіч Серафімовіч
Асабістыя звесткі
Дата нараджэння 7 (19) студзеня 1863[1]
Месца нараджэння
Дата смерці 19 студзеня 1949(1949-01-19)[2][3][…] (86 гадоў)
Месца смерці
Пахаванне
Грамадзянства
Альма-матар
Месца працы
Прафесійная дзейнасць
Род дзейнасці пісьменнік, паэт, празаік
Жанр апавяданне, аповесць[d], раман і нарыс
Мова твораў руская
Грамадская дзейнасць
Партыя
Член у
Узнагароды
ордэн Леніна ордэн Працоўнага Чырвонага Сцяга Ордэн «Знак Пашаны» медаль «За доблесную працу ў Вялікай Айчыннай вайне 1941—1945 гг.»
Сталінская прэмія
Лагатып Вікікрыніц Творы ў Вікікрыніцах
Лагатып Вікісховішча Медыяфайлы на Вікісховішчы

Аляксандр Серафімавіч Серафімовіч (сапраўднае прозвішча — Папоў; 7 [19] студзеня 1863, станіца Ніж­некурмаярская, Вобласць Войска Данскога — 19 студзеня 1949, Масква) — рускі[4] пісьменнік, журналіст, вайсковы карэспандэнт.

Нарадзіўся 7 (19) студзеня 1863 года ў станіцы Ніж­некурмаярская (цяпер Цымлянскага раёна Растоўскай вобласці). Бацька — данскі казак, быў палкавым скарбнікам, есавулам Войска Данскога. Дзіцячыя гады правёў у Польшчы, дзе служыў яго бацька. У 1873 годзе вярнуўся з сям’ёй на Дон у станіцу Усць-Мядзведзіцкую.

Скончыў Усць-Мядзведзіцкую гімназію (1883). Паступіўшы ў 1883 у Пецярбургскі ўніверсітэт, на фізіка-матэматычны факультэт, Аляксандр Папоў трапіў у асяроддзе рэвалюцыйнага студэнцтва, пазнаёміўся з марксізмам. За ўдзел у рэвалюцыйным руху (разам з А. І. Ульянавым) і ў сувязі з замахам на Аляксандра III А. Папоў быў арыштаваны і высланы ў Архангельскую губерню. Падчас ссылкі напісаў у Пінезе сваё першае апавяданне «На крызе», якое было пад псеўданімам Серафімовіч апублікавана ў газеце «Русские ведомости» ў 1889 годзе. Па сканчэнні высылкі А. Серафімовіч жыў на Доне пад наглядам паліцыі, працягваючы сваю літаратурную дзейнасць.

У 1902 годзе перасяліўся ў Маскву, быў удзельнікам літаратурнай групы «Среда». Пазнаёміўся з Максімам Горкім, стаў супрацоўнічаць у выдавецтве «Зна­ние».

У час Першай сусветнай вайны быў вайсковым карэспандэнтам газеты «Русские ведомости».

Безумоўна прыняў Кастрычніцкую рэвалюцыю. У 1918 годзе ўзначальваў літаратурны аддзел газеты «Известия». Член РКП(б) з 1918 года.

З лістапада 1926 па жнівень 1929 года быў галоўным рэдактарам часопіса «Октябрь». Дэлегат XVI з’езда ВКП (б). Адзін з арганізатараў Саюза пісьменнікаў СССР. У 1934 годзе абраны ў склад Прэзідыума кіравання СП СССР. Лаўрэат Сталінскай прэміі (1943).

Памёр 19 студзеня 1949 года. Пахаваны ў Маскве на Новадзявочых могілках (пляцоўка № 1).

Літаратурны дэбют адбыўся ў 1889 годзе[5]. Першая кніга — «Апавяданні і нарысы» (1901). У ранніх творах раскрываў драматызм штодзённай барацьбы чалавека за выжыванне. Серафімовіч дае цвярозы аналіз грамадскіх супярэчнасцей Расіі канца 19 стагоддзя, засноўваючыся на багатым запасе назіранняў з жыцця сялянства, казацтва і іншых пластоў народа[6]. У аповесці «Пяскі» (1908), рамане «Горад у стэпе» (1912) — маральная праблематыка, звязаная з развіццём капіталізму ў горадзе. Раман «Жалезны паток» (1924), у аснове якога гістарычны факт — паход Таманскай арміі ў 1918 годзе це­раз Каўказ­скі хрыбет для ўз’яднання з Чырвонай Ар­міяй, лічыўся класікай сацыялістычнага рэалізму. Аўтар нарысаў пра калектывізацыю (серыя «Па данскіх стэпах», 1931), грамадзянскую і Вялікую Айчынную войны, артыкулаў пра літаратуру.

На беларускую мову яго творы перакладалі С. Іва, П. Місько, С. Хурсік і інш.

  • Собр. соч. Т. 1—7. М., 1959—60.

Беларускія пераклады

[правіць | правіць зыходнік]
  • Вераб’іная ноч: Алавяданні. Мн., 1930;
  • Горад у стэпу. Мн., 1930;
  • Жывы астрог: Апавяяанні. Мн., 1930;
  • Сопка з крыжамі: Апавяданні. Мн., 1930;
  • У нумары. Мн., 1930;
  • У сям’і: Апавяданне. Мн., 1930;
  • Працавітыя юнакі: Апавяпанні. Мн., 1931;
  • Стачка. Мн., 1932; Жалезны паток. 3 выд. Мн., 1936;
  • Апавяданні. Мн., 1937 (на вокл.: 1938).

Узнагароды і прэміі

[правіць | правіць зыходнік]

Зноскі

  1. Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr: платформа адкрытых даных — 2011. Праверана 10 кастрычніка 2015.
  2. а б Серафимович Александр Серафимович // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969. Праверана 28 верасня 2015.
  3. Alexander Serafimowitsch // Brockhaus Enzyklopädie Праверана 9 кастрычніка 2017.
  4. БелЭн 2002, с. 344.
  5. bigenc.ru(недаступная спасылка). Архівавана з першакрыніцы 7 мая 2019. Праверана 6 верасня 2019.
  6. Русские детские писатели XX века. Биобиблиографический словарь. — С. 400.