Аляксандр Трыфанавіч Твардоўскі
Аляксандр Трыфанавіч Твардоўскі | |
---|---|
Асабістыя звесткі | |
Дата нараджэння | 8 (21) чэрвеня 1910[1] |
Месца нараджэння | |
Дата смерці | 18 снежня 1971[2][3][…] (61 год) |
Месца смерці | |
Пахаванне | |
Грамадзянства |
|
Альма-матар | |
Прафесійная дзейнасць | |
Род дзейнасці | паэт, пісьменнік, журналіст, навэліст |
Гады творчасці | з 1925 |
Кірунак | сацыялістычны рэалізм |
Жанр | паэзія, narrative poetry[d] і апавяданне |
Мова твораў | руская |
Грамадская дзейнасць | |
Партыя | |
Член у | |
Прэміі | |
Узнагароды | |
Медыяфайлы на Вікісховішчы |
Алякса́ндр Тры́фанавіч Твардо́ўскі (руск.: Александр Трифонович Твардовский; 8 (21) чэрвеня 1910, хутар Загор’е, Смаленская губерня — 18 снежня 1971, дачны пас. каля Краснай Пахры Маскоўскай вобласці) — савецкі паэт. Творчасці яго ўласцівы прастата і яснасць стылю, сувязь з фальклорам і класічнай традыцыяй[4].
Біяграфія
[правіць | правіць зыходнік]Нарадзіўся 8 (21) чэрвеня 1910 года на хутары Загор’е Смаленскай губерні (цяпер — Смаленская вобласць Расіі).
Верагодна паходзіў з сям'і беларусаў. Зіновій Герт адзначаў у сваіх успамінах пра Твардоўскага[5]:
Этот крестьянский человек, в жизни говорил чуть-чуть с белорусским речением |
Скончыў Маскоўскі інстытут філасофіі, літаратуры і гісторыі (1939). Удзельнік савецка-фінляндскай 1939—40 і Вялікай Айчыннай войнаў, ваенны карэспандэнт. У 1941—1942 працаваў у Варонежы ў рэдакцыі газеты Паўднёва-Заходняга фронта «Красная Армия».
Галоўны рэдактар часопіса «Новый мир» (1950—1954, 1958—1970). Сакратар праўлення Саюза пісьменнікаў СССР (1950—54 1959—71).
Памёр 18 снежня 1971 года. Пахаваны ў Маскве на Новадзявочых могілках.
Творчасць
[правіць | правіць зыходнік]Друкаваўся з 1924 года. У даваенных зборніках «Сельская хроніка» (1939), «Загор’е» (1941) тэмы перабудовы вёскі. У паэме «Краіна Муравія» (1936) адлюстраваў складанасць калектывізацыі і выкліканыя ёю змены ў лёсе і псіхалогіі сялянства.
У паэме «Васіль Цёркін: Кніга пра байца» (1942—45) створаны вобраз бывалага салдата, у якім увасоблены лепшыя духоўныя і маральныя рысы народа. Чаргаванне трагічных і побытавых малюнкаў, лірычных адступленняў і вясёлага досціпу, трапнасць і выразнасць мовы дазволілі шматгранна выявіць атмасферу народнай вайны, думкі і пачуцці людзей. Лірыка А. Твардоўскага ваенных гадоў перадавала перажыванні народа, захоўваючы канкрэтнасць падзей і абставін, сувязі з уяўленнямі радавога салдата, учарашняга працаўніка; спалучала душэўную пранікнёнасць і публіцыстычную страснасць з эпічным размахам.
У пасляваенны час паглыбляў і развіваў асноўную праблематыку творчасці, працягваў асэнсаванне ваенных выпрабаванняў і народнаг подзвігу (паэма «Дом ля дарогі»), у сацыяльна-маральным і філасофскім плане раскрываў гістарычны лёс народа, паказваў сучасніка ў складаных калізіях часу. У лірыка-публіцыстычнай паэме «За даллю — даль» (1953—60) абагульнены найболш істотныя з’явы ў жыцці краіны, грамадскія настроі 1950-х гадоў. У зборніках «Вершы з запісной кніжкі» (1961) і «З лірыкі гэтых гадоў, 1959—1967» (1967) адлюстраваны ўнутраны свет чалавека, узбагачанага вялікім вопытам падзей ХХ стагодзя.
Аўтар сатырычнай паэмы «Цёркін на тым свеце» (1963), ліра-эпічнага цыкла вершаў «Па праву памяці» (1968—69; выд. 1987), нарысаў, апавяданняў і аповесцей («Дзённік старшыні калгаса», 1932; «З Карэльскага перашыйка», нап. 1939—41; «У родных мясцінах», 1946; «Печнікі», 1958; «Нататкі з Ангары», 1959), літаратурна-крытычных артыкулаў пра творчасць А. Пушкіна, М. Някрасава, І. Буніна, М. Кахоўскага, А. Куляшова і інш.
Перакладаў на рускую мову беларускія народныя песні, творы Я. Купалы, Я. Коласа, А. Куляшова, М. Засіма, М. Сурначова і інш., рэдагаваў «Анталогію беларускай паэзіі» (М., 1952), складальнік зборніка «Паэты Заходняй вобласці» (Мн., 1935).
Беларускія пераклады
[правіць | правіць зыходнік]На беларускую мову творы А. Твардоўскага пераклалі Э. Агняцвет, П. Броўка, А. Бялевіч, М. Калачынскі, К. Крапіва, А. Куляшоў, М. Лужанін, Р. Няхай, А. Русак, Г. Пашкоў, М. Танк і інш.
Прэміі і ўзнагароды
[правіць | правіць зыходнік]Лаўрэат Сталінскай (1941, 1946, 1947), Ленінскай (1961, за паэму «За далью — даль»), Дзяржаўнай (1971) прэмій.
Ушанаванне памяці
[правіць | правіць зыходнік]Яму прысвечаны паэма А. Куляшова «Варшаўскі шлях» (1973), верш Ю. Голуба «Аляксандр Твардоўскі ў Гродне», артыкулы П. Броўкі, В. Быкава, А. Зарыцкага, А. Куляшова і інш.
У Варонежы імем паэта названая вуліца.
Зноскі
[правіць | правіць зыходнік]- ↑ а б Большая российская энциклопедия — М.: Большая российская энциклопедия, 2004. Праверана 5 лістапада 2021.
- ↑ Твардовский Александр Трифонович // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969. Праверана 28 верасня 2015.
- ↑ Alexander Trifonowitsch Twardowski // Brockhaus Enzyklopädie
- ↑ Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 15: Следавікі — Трыо / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2002. — Т. 15. — 552 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0251-2 (т. 15).
- ↑ Борисёнок Юрий Аркадьевич. СМОЛЕНСКИЙ ВАРИАНТ БЕЛОРУСИЗАЦИИ 1920-Х ГГ. — Славянский альманах, 2022.
Літаратура
[правіць | правіць зыходнік]- Бечык В. Л. Твардо́ўскі Аляксандр Трыфанавіч // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 15: Следавікі — Трыо / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2002. — Т. 15. — С. 468. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0251-2 (т. 15).
- Твардо́вский Александр Трифонович / Турков А. М. // Т. 25. Струнино — Тихорецк. — М. : Советская энциклопедия, 1976. — С. 316—317. — (Большая советская энциклопедия : [в 30 т.] / гл. ред. А. М. Прохоров; 1969—1978). (руск.)
Спасылкі
[правіць | правіць зыходнік]- На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Аляксандр Трыфанавіч Твардоўскі
- Нарадзіліся 21 чэрвеня
- Нарадзіліся ў 1910 годзе
- Нарадзіліся ў Смаленскім павеце (Расійская імперыя)
- Памерлі 18 снежня
- Памерлі ў 1971 годзе
- Памерлі ў Маскве
- Пахаваныя на Новадзявочых могілках
- Выпускнікі МІФЛГ
- Члены КПСС
- Члены Саюза пісьменнікаў СССР
- Лаўрэаты Ленінскай прэміі
- Лаўрэаты Дзяржаўнай прэміі СССР
- Кавалеры ордэна Леніна
- Кавалеры ордэна Айчыннай вайны I ступені
- Кавалеры ордэна Айчыннай вайны II ступені
- Кавалеры ордэна Працоўнага Чырвонага Сцяга
- Кавалеры ордэна Чырвонай Зоркі
- Узнагароджаныя медалём «За перамогу над Германіяй у Вялікай Айчыннай вайне 1941—1945 гг.»
- Узнагароджаныя медалём «Дваццаць гадоў перамогі ў Вялікай Айчыннай вайне 1941—1945 гг.»
- Узнагароджаныя медалём «50 гадоў Узброеных Сіл СССР»
- Узнагароджаныя медалём «У памяць 800-годдзя Масквы»
- Лаўрэаты Сталінскай прэміі
- Асобы
- Пісьменнікі паводле алфавіта
- Паэты СССР
- Рускамоўныя паэты
- Нарадзіліся ў Пачынкаўскім раёне (Смаленская вобласць)