Андрэй Андрэевіч Каляда

Андрэй Андрэевіч Каляда
Дата нараджэння	3 чэрвеня 1940(1940-06-03)
Месца нараджэння	Панямонь, Любчанскі раён, Баранавіцкая вобласць, БССР, СССР
Дата смерці	13 кастрычніка 2022(2022-10-13) (82 гады)
Месца смерці	Мінск, Беларусь
Дзеці	Наталля Андрэеўна Каляда[d]
Род дзейнасці	перакладчык, літаратуразнавец, тэатразнавец, педагог, выкладчык універсітэта, літаратар
Навуковая сфера	літаратуразнаўства, тэатразнаўства[d] і пераклад
Месца працы	Нацыянальны акадэмічны тэатр імя Янкі Купалы БДПУ Беларуская дзяржаўная акадэмія мастацтваў
Навуковая ступень	кандыдат педагагічных навук (1975)
Навуковае званне	прафесар
Альма-матар	Беларускі дзяржаўны тэатральна-мастацкі інстытут (1962)

Андрэй Андрэевіч Каляда (нар. 3 чэрвеня 1940, вёска Панямонь, Навагрудскі раён Гродзенскай вобласці — 13 кастрычніка 2022, Мінск, Беларусь) — беларускі літаратуразнавец, тэатразнавец, педагог. Кандыдат педагагічных навук (1975).

Біяграфічныя звесткі

Нарадзіўся 3 чэрвеня 1940 года ў вёсцы Панямонь на Навагрудчыне.

Скончыў Беларускі тэатральна-мастацкі інстытут (1962). Працаваў у тэатры імя Я. Купалы, выкладаў у Мінскім педагагічным і Беларускім тэатральна-мастацкім інстытутах. Кандыдацкая дысертацыя па тэме «Выработка навыков выразительного чтения у студентов-филологов: (на материале белорусской литературы)» (1974). Прарэктар Беларускай акадэміі мастацтваў (1989—2008). Прафесар (1993).

Памёр 13 кастрычніка 2022 года ў Мінску, яго прах быў пахаваны 18 лістапада на Бромптанскіх могілках у Лондане.

Навуковая праца і творчасць

Даследаваў праблемы майстэрства вуснай мовы, методыку навучання выразнаму чытанню; аўтар вучэбных і метадычных дапаможнікаў для студэнтаў і настаўнікаў. Займаўся перакладамі мастацкай літаратуры.

Пасольства Вялікабрытаніі ў Рэспубліцы Беларусь фінансавала стварэнне пры «Беларускім свабодным тэатры» студыі гуказапісу, адукацыйнага праекту «Fortinbras», а таксама выданне зборнікаў п’ес і аўдыёспектакляў на кампакт-дысках. Дзякуючы гэтаму, Андрэй Каляда зрабіў аўдыёзапісы раманаў Івана Мележа «Людзі на балоце», Уладзіміра Караткевіча «Чорны замак Альшанскі» і «Каласы пад сярпом тваім», аповесці Вольгі Іпатавай «Прадслава».

Сям’я

Дачка ― Наталля Каляда, разам з мужам Мікалаем Халезіным ― стваральнікі «Беларускага свабоднага тэатра», пражываюць у Вялікабрытаніі. Наталля Андрэеўна вядомая як актыўная абаронца геяў у Беларусі. Унучка Андрэя Каляды Даніэла выступіла ў англійскім парламенце, выкрыўшы беларускую ўладу ў розных злачынствах.

Бібліяграфія

• Выразнае чытання: Вучэбны дапаможнік для ВНУ (1970)
• Выразнае чытанне сатырычных вершаў, баек і драматычных твораў [Камплект]: [вучэбны дапаможнік для філалагічных факультэтаў вышэйшых навучальных устаноў] (1973)
• Тэхніка мовы лектара: (Дыханне, голас, дыкцыя): [Метадычны дапаможнік] (1976)
• Квітней, Радзіма. Красуй, жыццё: зборнік для мастацкага чытання / Міністэрства культуры БССР, Рэспубліканскі Дом народнай творчасці (1978)
• Расказванне і чытанне ў дзіцячым садзе: дапаможнік для работнікаў дашкольных устаноў (1978)
• Практикум выразительного чтения: учебное пособие; Министерство просвещения БССР, Минский государственный педагогический институт (1979)
• Голас партыі ― голас міру: зборнік для мастацкага чытання / Рэпертуарна-рэдакцыйная калегія Упраўлення культасветустаноў Міністэрства культуры БССР, Рэспубліканскі навукова-метадычны цэнтр народнай творчасці і культурна-асветнай работы; [укладальнік А. А. Каляда] (1986)
• Выразнае чытанне: Вучэб.дапам.для студэнтаў філалагічных фак.пед.ін-таў (1989)
• Мастацкае чытанне ў школе: 5―11-я класы: кніга для настаўніка (1992)
• Сцэнічная мова: Навучальны дапаможнік (1993)
• Слоўнік акцёра і рэжысёра (1995)
• Беларускае літаратурнае вымаўленне: практыкум па дыкцыі і арфаэпіі (2006)
• Сцэнічная мова : вучэбна-метадычны дапаможнік для студэнтаў спецыяльнасці «Акцер» (2006)

Пераклады:

• Фёдар Дастаеўскі. Аповесці. Апавяданні (2002)
• Фёдар Дастаеўскі. Выбраныя творы (2004)
• Лялечны дом: п’есы замежных драматургаў (2006)
• Барыс Пастарнак. Доктар Жывага (2011).
• Міхаіл Шолахаў. Лёс чалавека (2011)
• Аляксандр Салжаніцын. Адзін дзень Івана Дзянісавіча (2011)
• Расповяды пра Каханне…: Любоў, Любасць, Любошчы: [апавяданні і аповесці рускіх і савецкіх класікаў] (2012)
• Іван Бунін. Акаянныя дні (2013)
• Фёдар Дастаеўскі. Д’яблы: раман з трох частак (2013)
• Андрэй Платонаў. Чэвенгур (2014)

Літаратура

• Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 7: Застаўка — Кантата / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 1998. — Т. 7. — 604 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0130-3 (т. 7).