Аперацыя «Аліўкавая галіна»

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
Аперацыя «Аліўкавая галіна»
Асноўны канфлікт: Грамадзянская вайна ў Сірыі
Баявыя дзеянні ў раёне Афрын
Баявыя дзеянні ў раёне Афрын
Дата 20 студзеня24 сакавіка 2018
Месца Сірыя раёны Афрын, Аазаз, Эль-Баб, сірыйска-турэцкая мяжа
Вынік Перамога Турцыі, горад Афрын і прылеглыя раёны акупаваны турэцкімі войскамі[1].
Праціўнікі
 Турцыя
ССА
Джыхад Ахрар аш-Шам
YPG
Сірыя Сілы Нацыянальнай абароны (з 20 лютага 2018)
SDF
Джэйш-ат-Тувар
пры падтрымцы:
 ЗША[3]
Ісламская дзяржава[2]
Сілы бакоў
6 400 турэцкіх вайскоўцаў, каля 25 000 байцоў ССА[4] ад 8 000 да 10 000 байцоў YPG[4]
Страты
SOHR: 83 турэцкія вайскоўцы, звыш за 480 байцоў ССА
Генштаб УС Турцыі: 53 турэцкія вайскоўцы[5], 318 байцоў ССА[6]
SOHR: звыш за 1590 байцоў YPG
Генштаб УС Турцыі: звыш за 3600 байцоў YPG
Лагатып Вікісховішча Медыяфайлы на Вікісховішчы

Аперацыя «Аліўкавая галіна» (турэцк.: Zeytin Dalı Harekâtı) — ваенная аперацыя ўзброеных сіл Турцыі і пратурэцкіх узброеных фармаванняў сірыйскай апазіцыі (Свабодная сірыйская армія і інш.) на поўначы Сірыйскай Арабскай Рэспублікі супраць альянсу SDF і курдскіх узброенных атрадаў. Афіцыйная аб’ява аб пачатку аперацыі была зроблена Генштабам УС Турцыі 20 студзеня 2018 года.

Перадумовы[правіць | правіць зыходнік]

Наступленне адбылося на фоне росту напружанасці паміж турэцкім і амерыканскім урадамі праз падтрымку апошнім дэмакратычных сіл Сірыі (SDF), якія ў асноўным складаліся з курдскіх байцоў YPG. Іх Турцыя лічыць (па дадзеных экспертаў — цалкам беспадстаўна) саюзнікамі Рабочай Партыі Курдыстана. У прыватнасці, краіна пярэчыла супраць абвешчаных ЗША планаў па падрыхтоўцы і абсталяванню трыццацітысячных пагранічных сіл SDF, якія, па сцвярджэнні Анкары, уяўлялі сабой прамую пагрозу для яе бяспекі. Турэцкі прэзідэнт Р. Эрдаган сказаў: «Краіна, якую мы называем саюзнікам, настойвае на фармаванні тэрарыстычнай арміі на нашых межах. Каго гэтая "тэрарыстычная армія" ліча мішэнню, акрамя Турцыі? Наша місія складаецца ў тым, каб "задушыць" яе яшчэ да таго, як яна народзіцца»[7].

За некалькі дзён да наступлення Турцыя і пратурэцкая Свабодная сірыйская армія (у асноўным — радыкальныя ісламісты пад сцягам Свабоднай сірыйскай арміі) абмяняліся артылерыйскім агнём з баевікамі YPG уздоўж турэцка-сірыйскай мяжы ля Афрына. У адказ YPG абстралялі горад Азазія, якая знаходзіцца пад кантролем пратурэцкай ССА[8][9]. Турэцкія крыніцы паведамілі што, што расійскія ваенныя назіральнікі ў раёне Афрына пачалі адыходзіць 19 студзеня ў чаканні ваеннай аперацыі Анкары супраць YPG[10][11].

21 студзеня, Эрдаган прыгразіў, што кожны, хто будзе пратэставаць супраць аперацыю, аплацяць «высокую цану»[12]. Ён дадаў: «Ведайце, што дзе б вы не выходзілі на вуліцы, нашы сілы бяспекі дыхаюць вам у патыліцу»[13].

На працягу сутак 23 студзеня на поўначы правінцыі Алепа фіксаваліся баі. Па паведамленнях розных крыніц, у раёне населенага пункта Бюльбюль турэцкай арміі ўдалося прасунуцца ўглыб падкантрольных курдаў тэрыторый на 1 кіламетр. Атрады народнай самаабароны (YPG) супрацьстаялі бранятэхніцы УС Турцыі, праводзячы мініраванне мясцовасці і выкарыстоўваючы супрацьтанкавыя ракетныя комплексы. Па даных крыніц, атрады Сірыйскай свабоднай арміі захапілі населеныя пункты Аль-Хамам і Адманалі, а таксама ўзялі пад кантроль пяць вышынь на паўночны захад ад Афрына[14].

Аперацыя[правіць | правіць зыходнік]

20 студзеня генштаб УС Турцыі абвясціў аб пачатку ваеннай аперацыі «Аліўкавая галіна» ў сірыйскім раёне Афрын «у мэтах забеспячэння стабільнасці і бяспекі на паўночным захадзе Сірыі». Баявыя дзеянні пачаліся ў 17:00. У гэты дзень над прымежнай з Сірыяй турэцкай правінцыяй Хатай з’явіліся самалёты ВПС Турцыі, якія перасеклі мяжу і нанеслі ўдары па пазіцыях курдскіх атрадаў народнай самаабароны. Авіяцыя атакавала апорныя пункты YPG і склады са зброяй у ваколіцах прыгранічных населеных пунктаў і аэрадрома «Менах»[15]. Па заяве генштаба УС Турцыі, за першы дзень у авіаналётах былі задзейнічаны 72 самалёты, якія ўразілі 108 з 113 намечаных мэтаў[16].

У гэты ж дзень наступленне на курдаў пачала «Свабодная сірыйская армія» (ССА)[17]. Турэцкія СМІ паведамілі, што ССА захапіла паселішча Маарназ. Баі паміж пратурэцкімі групоўкамі і байцамі курдскіх атрадаў вяліся таксама ў раёне горада Аазаз[18]. Да аперацыі супраць курдскіх узброеных фармаванняў далучылася яшчэ адна сірыйская апазіцыйная ўзброеная групоўка — «Файлак аш-Шам», баевікі якой прыбылі ў раён баявых дзеянняў вечарам 20 студзеня[19].

21 студзеня на працягу ўсяго дня авіяцыя Турцыі наносіла ўдары па курдскім апорным пунктам. Пад ударамі апынуліся ваенныя аб’екты курдаў у населеных пунктах Тэль-Рыф’ат, Тубіль і Балія, а таксама тэрыторыя аэрадрома «Мінех». Турэцкія ВПС наносілі бомбавыя ўдары па ангарам і складам, відавочна маючы намер цалкам знішчыць аэрадром. Паводле інфармацыі Damascus Now, у агульнай складанасці было задзейнічана 68 баявых самалётаў. Актывізаваліся пралёты турэцкіх разведвальных БПЛА.

Атрады «Свабоднай сірыйскай арміі» (ССА) і турэцкая артылерыя абстрэльвалі пазіцыі курдаў са сваіх пазіцый у правінцыі Кілісе. Фарміравання ССА ў гэты дзень пачалі шырокамаштабную аперацыю на сушы пры падтрымцы турэцкіх танкаў[20]. Да вечара курды нанеслі адказны ўдар па горадзе Рэйханлы ў Турцыі, што прывяло да гібелі аднаго з мясцовых жыхароў і раненню яшчэ 32 чалавек[21].

22 студзеня адзначаліся разлютаваныя сутыкненні ў раёнах населеных пунктаў Раджу, Басрайя і Таль Шэйх Харуз[22]. Разлютаваныя баі таксама адзначаліся на поўначы раёна Афрын каля прыгранічнага горада Бюльбюль. Па дадзеных сірыйскага агенцтва Muraselon, у раён Афрын з раёна Манбіджа, у якасці падмацавання, былі перакінутыя дадатковыя курдскія атрады[23].

24 студзеня ў раёне Афрын працягваліся разлютаваныя баі паміж пратурэцкімі групоўкамі і Сірыйскімі дэмакратычнымі сіламі (SDF). Турэцкія войскі ў асноўным наносілі артылерыйскія і авіяцыйныя ўдары па пазіцыях курдскіх атрадаў народнай самаабароны (YPG), ствараючы ўмовы для прасоўвання сухапутных падраздзяленняў. У гэты дзкеь ВПС Турцыі нанеслі шэраг удараў па апорных пунктах SDF ў раёне паселішча Дарат Зза, а таксама населеных пунктаў Халванія, Бафлон і Касталь ў ваколіцах самога Афрына. Улары таксама наносіліся па аб’ектах YPG у раёнах населеных пунктаў Бюльбюль, Раджу, Джандарыс і Рахманлы[24].

26 студзеня курдскія інтэрнэт-парталы і СМІ, падкантрольныя ўзброенай апазіцыі, публікавалі супярэчлівыя паведамленні пра страты праціўніка. Курды прызналі страту больш як за трыста сваіх байцоў, аднак заявілі пра гібель каля 60 мірных жыхароў і захопу 16 турэцкіх салдат. У адказ на гэта туркі абвінавацілі YPG у абстрэлах турэцкіх населеных пунктаў[25].

27 студзеня генштаб УС Турцыі паведаміў, што ў рамках ваеннай аперацыі турэцкія ўзброеныя сілы ліквідавалі 394 «тэрарыстаў» і знішчылі 340 аб’ектаў «тэрарыстычных арганізацый». У Генштабе адзначылі, што падчас аперацыі загінулі трое турэцкіх вайскоўцаў, яшчэ 30 чалавек атрымалі раненні. Таксама былі забітыя 13 байцоў саюзных Анкары атрадаў сірыйскай апазіцыі[26].

Сітуацыя ў кантоне Афрын заставалася напружанай. ВПС Турцыі, імкнучыся забяспечыць прасоўванне наземных падраздзяленняў, нанеслі больш за 40 авіяўдараў па аб’ектах атрадаў народнай самаабароны (YPG). Турэцкае ваеннае камандаванне перакінула частка сіл з раёна населенага пункта Азааз ў наваколлі Сабунджу. Акрамя гэтага, у раён Дадата прыбыло танкавае падраздзяленне турэцкіх войскаў.

Сірыйская свабодная армія (ССА) наступала на апорныя пункты курдаў у раёне паселішчы Маамла, авалодала вёскай Біскі. Бліжэй да канца дня ССА узяла пад кантроль адну з вышынь у гарах Раджу, выбіла курдскіх апалчэнцаў з паселішчы Марседэс і ўзяла пад кантроль некалькі вышынь у раёне Джандарыса[27].

Па паведамленні кіраўніка дэпартамента аховы здароўя рэгіёну Афрын Анджэлы Рыша, з пачатку турэцкай аперацыі за дзевяць дзён загінулі 89 чалавек, 198 атрымалі раненні. Паводле яе слоў, большасць загінуўшых — жанчыны і дзеці. Рыша адзначыла, што яны сталі ахвярамі бамбаванняў турэцкай авіяцыі[28].

28 студзеня ВПС Турцыі нанеслі ўдары па апорных пунктах курдскіх атрадаў апалчэння ў раёне гары Берс. Пры падтрымцы авіяцыі Сірыйская свабодная армія (ССА) захапіла ў курдаў гэтую вышыню. Баявыя вылеты здзяйснялі самалёты F-16 і F-4, верталёты T-129 і S-70. Усяго, па інфармацыі крыніцы ВПС Турцыі, у Афрыне было здзейснена больш за 20 авіяцыйных удараў у раёнах населеных пунктаў Бюльбюль, Раджу, Санканлы, Касталь і іншых.

ССА распачала спробу наступу на апорныя пункты курдскіх атрадаў у раёне ўзвышша Касталь Джанду, захапіла вышыню і ўзяла пад кантроль вёскі Мерынь і Язбакан[29].

29 студзеня падраздзялення турэцкіх войскаў і атрады саюзнай Сірыйскай свабоднай арміі (ССА) працягнулі антыкурдскую аперацыю, наступаючы адразу на некалькіх напрамках. Туркі і іх саюзнікі спрабавалі рушыць наперад у бок гарадоў Аль-Касталь на поўначы і Раджу на захадзе. Пасля таго як горны масіў Берсайя перайшоў пад кантроль турэцкіх падраздзяленняў і Сірыйскай свабоднай арміі (ССА), аб’яднаныя сілы турак і ССА пачалі ўмацоўваць захопленыя пазіцыі, баючыся магчымых контратак з боку атрадаў народнай самаабароны (YPG). Ударам турэцкай авіяцыі падвергліся пазіцыі курдскіх атрадаў непадалёк ад аэрадрома «Менах».

30 студзеня, па выніках бою, курды страцілі населеныя пункты Халал і Саці Ашагі. Узброеныя сутыкненні адзначаліся на подступах да гарадоў Раджу і Джандарыс. Была адзначана перакідка новай турэцкай тэхнікі і ўзбраення да лініі фронту. Так, у раёне турэцкага населенага пункта Хамам, які знаходзіцца ў памежнай правінцыі Хатай, было зафіксавана прыбыццё некалькіх танкаў і каля дзесяці самаходных артылерыйскіх установак[30].

У гэты час сірыйскі цэнтр маніторынгу выканання правоў чалавека (SOHR) апублікаваў удакладненыя звесткі пра страты бакоў з пачатку аперацыі. Па дадзеных SOHR, былі забітыя каля 85 курдскіх байцоў і 80 пратурэцкіх баевікоў Сірыйскай свабоднай арміі (ССА). Акрамя таго, загінулі як мінімум дзевяць турэцкіх салдат[31].

31 студзеня ВПС Турцыі нанеслі ўдары па курдскім апорным пунктам у ваколіцах адміністрацыйнага цэнтра раёна. Авіяўдары таксама былі нанесеныя па аб’ектах курдаў у раёне населеных пунктаў Рахманлы, Дыкменташ, Раджу і Солаклы[32]. Сірыйская свабодная армія (ССА) узяла пад свой кантроль вышыню Шанкаль. Камандаванне УС Турцыі заявіла, што салдаты турэцкай арміі занялі населены пункт Бак-Убасі недалёка ад горада Бюльбюль. Па дадзеных крыніц, пратурэцкія сілы таксама выбілі SDF з паселішчы Курна[33].

1 лютага на тэрыторыі раёна Афрын ВПС Турцыі нанеслі авіяўдары па пазіцыях YPG у раёне населеных пунктаў Кафер-Сафра, Рахманлы, Санканлы, Касталь, Сенара і Солаклы[34].

Тым часам улады Сірыі звярнуліся ў ААН са скаргай на дзеянні Турцыі. У лістах у міжнародную арганізацыю Сірыя назвала дзеянні Анкары «акупацыяй» і «ўзброенай агрэсіяй»[35].

2 лютага ВПС Турцыі нанеслі 12 удараў па аб’ектах атрадаў народнай самаабароны (YPG), у асноўным у раёнах населеных пунктаў Сенара, Бюльбюль, Раджу, Касталь, Горанлы і Арабвіран[36].

5 лютага ВПС Турцыі нанеслі шэраг удараў па апорных пунктах курдаў у ваколіцах адміністрацыйнага цэнтра раёна Афрын. Пад прыкрыццём авіяцыі турэцкая армія захапіла населены пункт Суркі. Перастрэлкі паміж Сірыйскай свабоднай арміяй (ССА) і курдскімі атрадамі апалчэння былі зафіксаваныя ў раёне населеных пунктаў Баджо і Шаран. У канцы дня стала вядома, што ССА ўзяла пад свой кантроль вышыню Сарыкая і вёску Дыкмет Таш, размешчаныя недалёка ад Афрына[37].

7 лютага на тэрыторыі кантона Афрын разгарнуліся баявыя дзеянні за населены пункт Шэйх-Хоруз, які на працягу дня пераходзіў з рук у рукі. Згодна з інфармацыяй навінавага партала Al Masdar News, разгортваліся баі і ў горада Бюльбюль, у выніку якіх Сірыйская свабодная армія панесла вялікія страты — па заяве турэцкіх СМІ, дзякуючы таму, што курды ўжылі хімічную зброю (снарады з хлорам)[38].

Як паведаміла турэцкае выданне Daily Sabah, у складзе калоны курдскіх сіл, якая раней прыбыла ў Афрын, знаходзіліся атрады так званых «Унутраных сіл бяспекі Раккі» (RIFS). Кааліцыя, якую ўзначальвае ЗША, падрыхтоўвала апалчэнцаў «сілаў бяспекі» для патрулявання Раккі пасля яе вызвалення ад «Ісламскай дзяржавы»[3].

8 лютага ў кантоне Афрын актыўныя баявыя дзеянні былі зафіксаваныя ў ваколіцах населенага пункта Бюльбюль. Турэцкая армія правяла артылерыйскі абстрэл апорных пунктаў курдаў у раёне населенага пункта Раджу.

9 лютага Сірыйскі цэнтр маніторынгу за выкананнем правоў чалавека (SOHR) паведамляў, што недалёка ад Афрына, адзначаліся інтэнсіўныя перастрэлкі паміж курдскімі атрадамі апалчэння і Сірыйскай свабоднай арміяй. На працягу дня ССА захапіла ў курдаў некалькі паселішчаў у гэтай частцы рэгіёну.

10 лютага прэзідэнт Турцыі Рэджэп Эрдаган заявіў, што ў правінцыі Хатай пры выкананні задання ў рамках аперацыі «Аліўкавая галіна» ўпаў верталёт ВПС Турцыі Т-129. Пазней прэм’ер-міністр Турцыі Біналі Йылдырым паведаміў, што ў выніку аварыі абодва знаходзіліся ў верталёце ваенных загінулі. Генштаб УС Турцыі паведаміў, што прычынай крушэння стала тэхнічная няспраўнасць[39].

11 лютага сутыкнення адзначаліся ў раёне населенага пункта Раджу, падкантрольнага курдаў, і ў горада Шэйх Хоруз, захопленага пратурэцкімі ісламістамі. Пад кантроль ССА перайшоў населены пункт Дэйр Балута. Падтрымку баевікам аказвалі ВПС Турцыі, ажыццяўлялыя баявыя вылеты ў раёне аэрадрома «Менах». Турэцкія СМІ заяўлялі, што за час кампаніі «Аліўкавая галіна» курды страцілі 1141 чалавек.

12 лютага Свабодная сірыйская армія (ССА) і турэцкія войскі вялі пазіцыйныя баі супраць курдскіх узброеных фарміраванняў у раёне населеных пунктаў Раджу, Бюльбюль і Джандарыс. Сірыйская свабодная армія захапіла населены пункт Аль-Мухамад і вышыню Тэль аль-Амара. Баевікі «Файлак аш-Шам», якая выступае на баку Турцыі, захапілі населены пункт Дэйр-Балут. ВПС Турцыі і турэцкія артылерыйскія падраздзялення працягвалі нанеслі ўдары па пазіцыях курдскіх узброеных фарміраванняў у раёнах населеных пунктаў Басуфан, Джандарыс, Бюльбюль, Раджу і Афрын[40].

13 лютага ВПС Турцыі працягвалі забяспечваць прасоўванне сухапутных падраздзяленняў у кантоне Афрын. Турэцкая авіяцыя нанесла каля 10 авіяўдараў па пазіцыях курдскіх узброеных фарміраванняў у раёнах населеных пунктаў Раджу, Санканлы, Джандарыс, Азааз і іншых[41]. УС Турцыі і падкантрольныя Анкары групаўкі працягвалі наступ у напрамку горада Джандарыс. Свабодная сірыйская армія (ССА) захапіла ў курдаў паселішча Аджыле, размешчанае недалёка ад Афрына[42].

Інфармацыйнае агенцтва Haber Turk перадала, спасылаючыся на крыніцу ў камандаванні УС Турцыі, што з пачатку кампаніі турэцкай арміі было забіта 1439 курдскіх байцоў[43].

Да 14 лютага за час ваеннай аперацыі Сірыйскай свабоднай арміі (ССА) і турэцкіх сіл на паўночным захадзе Алепа курдскія падраздзялення страцілі не менш за 10 працэнтаў тэрыторыі кантона Афрын. Турэцкія ваенныя самалёты на працягу ўсяго дня не спынялі наносіць авіяўдары па пазіцыях курдскіх атрадаў народнай самаабароны (YPG). Мэтамі турэцкай авіяцыі сталі раёны населеных пунктаў Рахманлы, Санканлы, Джальма, Джандарыс, Азааз і іншых[44].

15 лютага пад кантроль пратурэцкіх атрадаў перайшлі населеныя пункты Дурга і Дураклі. Пазней атрады ССА таксама захапілі вёскі Шарбанлы, Джукалы Тахтані, Хараб Сулук і Кары і шэраг суседніх вышынь. На баку ССА таксама выступілі ісламісты антыўрадавага фарміравання «Джейш Аль-Наср». Між тым турэцкія інжынерныя падраздзялення пачалі абясшкоджванне мін, закладзеных курдскімі байцамі ў раёне горнай грады Берсайя, адбітай у курдскіх атрадаў у канцы студзеня[45].

16 лютага стала вядома аб істотным зруху ў адносінах паміж сірыйскімі ўладамі і курдамі: па паведамленні ліванскага тэлеканала Al-Mayadeen, сірыйскі ўрад і курды дамовіліся аб тым, што ў бліжэйшы час на тэрыторыю Афрына для «адлюстравання нападу Турцыі» будуць уведзеныя сірыйскія войскі[46]. 18 лютага гэту інфармацыю пацвердзілі ў Дамаску[47].

Тым часам пратурэцкія радыкалы ўзялі пад кантроль некалькі стратэгічных пазіцый у раёне гарадоў Раджу і Бюльбюль, а таксама захапілі населеныя пункты Аль-Мухамад і Дарвіш Убасі.

19 лютага турэцкая кааліцыя працягвала метадычна адціскаць курдаў, займаючы ўсё новыя тэрыторыі анклава Афрын і нарошчваючы сваю ваенную моцу за кошт новых калон бранетэхнікі. Баевікі ісламісцкіх узброеных фарміраванняў пры падтрымцы турэцкіх САУ і танкаў змаглі адбіць у курдскіх сіл самаабароны YPG даволі вялікі раён на паўночным участку фронту.

20 лютага афіцыйныя сірыйскія СМІ паведамілі пра ўвод апалчэнцаў са складу Нацыянальных сіл абароны ў горад Афрын, цэнтр аднайменнага раёна. Аднак праз некалькі гадзін пад ударамі турэцкай артылерыі і беспілотнікаў адзін з атрадаў сірыйскіх апалчэнцаў быў вымушаны адступіць[48]. Па заяве прэс-службы атрадаў народнай самаабароны (YPG), перакінутыя падмацаванняў пакуль не хапае для адлюстравання турэцкага наступу. Камандаванне курдскіх фарміраванняў настойвае на ўводзе ў рэгіён паўнавартасных вайсковых частак[49].

26 лютага ў кантоне Афрын у выніку баёў курды страцілі населены пункт Карманлук. СМІ, падкантрольныя курдаў, заяўлялі, што грамадзянскае насельніцтва масава пакідае раён населенага пункта Джандарыс з прычыны пастаянных удараў ССА і ВПС Турцыі. Паступала інфармацыя аб тым, што да пратурэцкіх апазіцыйных фарміраванняў далучацца члены брыгады ССА «Аль-Хамза», сфарміраванай пераважна з этнічных курдаў, якія пражываюць у раёне горада Азааз. Навабранцы прайшлі навучанне і гатовыя далучыцца да барацьбы супраць атрадаў народнай самаабароны (YPG) і Рабочай партыі Курдыстана (РПК) у Афрыне[50].

28 лютага баевікі Сірыйскай свабоднай арміі (ССА) адбілі ў байцоў курдскага апалчэння населены пункт Сінара. ВПС Турцыі працягвалі ажыццяўляць авіяцыйную падтрымку сухапутнай групоўкі турэцкіх войскаў і іх саюзнікаў у баявых дзеяннях супраць курдскіх узброеных фармаванняў у Афрыне, наносячы авіяўдары па раёнах населеных пунктаў Раджу, Солаклы, Касталь, Шэйх-эль-Хадыда, Джальма, Джандарыс[51].

Раніцай 2 сакавіка, як перадаюць замежныя СМІ, турэцкія войскі і апазіцыя Сірыі прыступілі да зачыстцы гарадоў, размешчаных каля Афрына. Гаворка ідзе пра Раджу і Джандарыс. Гэтыя два горада з’яўляюцца стратэгічнымі для поспеху «Аліўкавай галіны». Раджу і Джандарыс размешчаны на галоўных шляхах, якія вядуць у Афрын[52].

6 сакавіка намесніца прэм’ер-міністра Турцыі Бекір Боздаг заявілв, што турэцкія ваенныя кантралююць амаль палову тэрыторыі сірыйскага Афрына — 702 з 1920 кв. км, на якіх размешчаны 142 населеных пункта. Пад кантроль надыходзячых перайшлі населеныя пункты Алісія, Балурсак, Харабат Шаранлі, Таль Хама і Шыркан, а таксама шэраг стратэгічных вышынь. Паводле заявы генштаба УС Турцыі, турэцкая армія падчас ваеннай аперацыі «Аліўкавая галіна» знішчыла 2940 членаў PYD, YPG і групоўкі «Ісламская дзяржава». Паводле афіцыйнай інфармацыі, турэцкія ваенныя з пачатку аперацыі страцілі забітымі 42 чалавекі.

6 сакавіка некалькі груповак «Сірыйскіх дэмакратычных сіл» заявілі аб перакідцы часткі сваіх сіл з тэрыторый на ўсход ад ракі Еўфрат (правінцыі Ракка і Дэйр-эз-Зор) у Афрын. Гэта было ўспрынята як прыпыненне вайны з ІД на паўднёвым усходзе правінцыі Дэйр-эз-Зор, якую SDF вядуць пры падтрымцы міжнароднай кааліцыі.

13 сакавіка турэцкая армія цалкам акружыла Афрын. На завяршальным этапе штурму горад падвяргаўся інтэнсіўным артабстрэлам і авіяўдараў, ахвярамі якіх сталі дзясяткі мірных жыхароў. Спыненне водазабеспячэння, паставак харчавання і медыкаментаў выклікала ў Африне гуманітарную катастрофу[53].

18 сакавіка прэзідэнт Турцыі Рэджэп Таіп Эрдаган абвясціў аб узяцці горада Афрына атрадамі «Сірыйскай свабоднай арміі» (ССА) пры падтрымцы турэцкіх вайскоўцаў. Баевікі ССА ўвайшлі ў горад амаль без бою пасля таго, як курдскія ўзброеныя фарміравання вывелі свае сілы[54].

Па заяве Генштаба ВС Турцыі, з пачатку аперацыі загінулі 46 турэцкіх ваенных, 225 атрымалі раненні, былі нейтралізаваныя 3603 члена тэрарыстычных арганізацый. Па дадзеных Упраўлення вярхоўнага камісара ААН па гуманітарных пытаннях, раён горада з прычыны эскалацыі баёў пакінулі больш за 100 тыс. грамадзянскіх асоб.

24 сакавіка Генштаб Турцыі заявіў аб тым, што раён Афрын цалкам ачышчаны ад членаў групавак YPG/РПК.

Рэакцыя[правіць | правіць зыходнік]

Дзярждэпартамэнт ЗША выказаў «заклапочанасць» у сувязі з дзеяннямі Сірыі, а таксама заклікаў усе бакі канфлікту быць стрыманымі і не забываць аб галоўнай мэты — перамогі над ІД[16][55]

23 студзеня дзяржсакратар ЗША Рэкс Тылерсан ў рамках сустрэчы ў Парыжы, прысвечанай барацьбе з незаконным прымяненнем хімічнай зброі ў Сірыі, прапанаваў Турцыі стварыць на поўначы Сірыі 30-кіламетровую зону бяспекі, каб пазбегнуць сутыкнення турэцкіх і амерыканскіх вайскоўцаў. 24 студзеня прэзідэнт ЗША Дональд Трамп правёў тэлефонную размову з прэзідэнтам Турцыі Рэджэпам Эрдаганам. Трамп, згодна з прэс-рэлізу Белага дома, выказаў занепакоенасць падзеямі ў Афрыне, паколькі сітуацыя «можа перашкодзіць дасягненню нашых агульных мэтаў у Сірыі». Па словах міністра замежных спраў Турцыі Меўлюта Чавушаглу, у ходзе размовы Эрдаган запатрабаваў у Трампа адвесці войскі ад сірыйскага Манбіджа, таму што Турцыя плануе пашырыць сваю аперацыю за межы Афрына. Чавушаглу таксама пракаментаваў прапанову ЗША аб стварэнні зоны бяспекі на сірыйска-турэцкай мяжы: па словах турэцкага міністра, перш чым абмяркоўваць гэтую тэму, неабходна аднавіць давер паміж дзвюма краінамі: «Я заявіў яму, што ўзброеная падтрымка YPG з боку ЗША павінна быць спыненая».

У ноч на 27 студзеня прэс-сакратар прэзідэнта Турцыі Ібрагім Калын правёў тэлефонную размову з саветнікам прэзідэнта ЗША па нацыянальнай бяспецы Гэрбертам МакМастэрам, падчас якога апошні пацвердзіў, што Вашынгтон спыніў пастаўкі ўзбраення курдскай партыі «Дэмакратычнаму саюзу» (PYD) і атрадам курдскай самаабароны (YPG)[56].

ЗША фактычна прызналі права Турцыі «абараняць сябе ад тэрарызму» на тэрыторыі Афрына, хоць атрады YPG з’яўляюцца саюзнікамі амерыканцаў і складаюць аснову «Сірыйскіх дэмакратычных сіл», узброеных і фінансуюцца ЗША. У выніку амерыканцы забаранілі байцам іншых атрадаў YPG, асабліва з тэрыторый, якія сумесна кантралююцца амерыканцамі і курдамі, ісці на дапамогу афрынскім курдам[57].

22 студзеня прэзідэнт Турцыі Рэджэп Эрдаган, выступаючы ў Анкары, заявіў, што Турцыя дасягнула «пагаднення» з Расіяй аб правядзенні «антытэрарыстычнай аперацыі» супраць курдаў у сірыйскім Афрыне[58]. Прэс-сакратар расійскага прэзідэнта Дзмітрый Пяскоў 22 студзеня казаў журналістам, што Масква ўважліва назірае за ходам аперацыі і знаходзіцца ў кантакце з сірыйскім і турэцкім кіраўніцтвам. Ён, аднак, адмовіўся каментаваць словы Эрдагана аб наяўнасці пагаднення паміж Масквой і Анкарой[59].

23 студзеня прэзідэнт Турцыі Рэджэп Таіп Эрдаган правёў тэлефонную размову з прэзідэнтам Уладзімірам Пуціным. Бакі абмеркавалі апошнія падзеі ў Сірыі, у тым ліку аперацыю «Аліўкавая галіна». Па дадзеных турэцкіх ўрадавых крыніц, Эрдаган падкрэсліў, што аперацыя скіравана на «вызваленне Афрына ад тэрарыстычных арганізацый» — курдскай партыі «Дэмакратычны саюз» (PYD), YPG і «Ісламская дзяржава» (Расія, у адрозненне ад Турцыі не прызнае PYD і YPG тэрарыстычнымі арганізацыямі). На думку Эрдагана, аперацыя, якая мае на мэце забеспячэнне бяспекі Турцыі, таксама будзе спрыяць палітычнаму адзінству і тэрытарыяльнай цэласнасці Сірыі. Бакі адзначылі важнасць «працягу актыўнай сумеснай работы па вырашэнню крызісу, якая павінна грунтавацца на прынцыпах захавання тэрытарыяльнай цэласнасці і павагі суверэнітэту Сірыі», гаворыцца ў паведамленні прэс-службы Крамля[2].

Шырока распаўсюджана меркаванне, што расійскае кіраўніцтва пайшло на саступкі Турцыі ў пытанні аб правядзенні ваеннай аперацыі супраць курдаў, паколькі Турцыя сваім уплывам на падкантрольныя ёй фарміравання сярод умеранай сірыйскай апазіцыі фактычна дазволіла Асаду арганізаваць у снежні—студзені поўнамаштабны наступ супраць баевікоў апазіцыі і атрадаў экстрэмістаў з былога «Фронту ан-Нусра» на тэрыторыі «Вялікага Ідліба» і значна пашырыць кантраляваныя ўрадам тэрыторыі ў правінцыях Ідліб, Хама і Алепа. Турцыя ўтрымлівала падкантрольныя ёй групоўкі ад паўнавартаснага ўдзелу ў баях, у выніку чаго сірыйская армія змагла вярнуць пад свой кантроль горад і ваенны аэрадром Абу-Духур[60][61][62]. Гаварылася таксама і пра тое, што ў абмен на згоду перадаць Афрын падкантрольным Турцыі фарміраванням Расія разлічвала на дадатковыя крокі насустрач — напрыклад, на шырокі ўдзел пратурэцкіх апазіцыйных груповак у Кангрэсе сірыйскага нацыянальнага дыялогу ў Сочы[63].

31 студзеня афіцыйны прадстаўнік МЗС РФ Марыя Захарава заявіла на брыфінгу, што сітуацыя на поўначы Сірыі выклікае сур’ёзную заклапочанасць і Расія заклікае боку да стрыманасці[64].

Зноскі

  1. Президент Эрдоган объявил о взятии Африна турецкими военными Газета.ру, 18 марта 2018 года
  2. а б Эрдоган рассказал Путину о целях турецкой операции в Сирии // РБК, 23.01.2018
  3. а б Сирия новости на 08 февраля 07.00 // Федеральное агентство новостей (ФАН) Архівавана 8 лютага 2018.
  4. а б Турецкая "Оливковая ветвь" ударила по имиджу России. Сирийская война принимает новый, неприятный для Москвы оборот // Независимая газета, 25.01.2018
  5. 37 terrorists killed during anti-terror operations last week, military says - Daily Sabah
  6. Afrin beginning to look less like a victory for Turkey as YPG mounts guerrilla campaign - The National
  7. Erdoğan accuses US of planning to form 'terror army' in Syria
  8. YPG Shelling Renders Azaz Psychiatric Hospital Inoperable Архівавана 27 лютага 2021.
  9. 10 women at least were wounded by "YPG" shelling at the psychiatric hospital in Azaz north Aleppo
  10. Russian troops in Afrin begin withdrawing: Turkish state-run agency
  11. Breaking: Russian troops withdraw from Afrin ahead of Turkish invasion Архівавана 19 верасня 2018.
  12. Cumhurbaşkanı Erdoğan’dan flaş HDP açıklaması
  13. Turkey's Erdogan warns pro-Kurdish not to protest Afrin operation
  14. Сирия новости на 23 января 19.30 // Федеральное агентство новостей (ФАН) Архівавана 25 студзеня 2018.
  15. Турецкие самолеты нанесли удары по 108 целям в Африне. Праверана 20 студзеня 2018.
  16. а б Керстен Книпп, Ирина Филатова. Зачем Турции «Оливковая ветвь»? // Deutsche Welle, 22.01.2018
  17. Турция нанесла авиаудары по объектам курдов в сирийском Африне // РБК, 20.01.2018
  18. Сирия итоги за сутки на 21 января 06.00 // ФАН (Федеральное агентство новостей) Архівавана 22 студзеня 2018.
  19. Сирия новости 21 января 07.00 // Федеральное агентство новостей Архівавана 22 студзеня 2018.
  20. СМИ узнали о вошедших в сирийский Африн турецких танках // РБК, 21.01.2018
  21. Сирия итоги за сутки на 22 января 06.00 // Федеральное агентство новостей Архівавана 22 студзеня 2018.
  22. Сирия итоги за сутки на 23 января 06.00 // Федеральное агентство новостей Архівавана 24 студзеня 2018.
  23. Сирия новости на 23 января 07.00 // Федеральное агентство новостей Архівавана 24 студзеня 2018.
  24. Сирия новости на 25 января 07.00 // Федеральное агентство новостей (ФАН) Архівавана 26 студзеня 2018.
  25. Сирия итоги за сутки на 27 января 06.00 // ФАН (Федеральное агентство новостей) Архівавана 27 студзеня 2018.
  26. Генштаб Турции сообщил о ликвидации почти 400 «террористов» в Африне // РБК, 27.01.2018
  27. Сирия новости 28 января 07.00 // ФАН (Федеральное агентство новостей) Архівавана 29 студзеня 2018.
  28. В Африне заявили о 89 жертвах турецких бомбардировок // РБК, 28.01.2018
  29. Сирия итоги за сутки на 29 января 06.00 // ФАН (Федеральное агентство новостей) Архівавана 30 студзеня 2018.
  30. Сирия новости на 31 января 07.00 // Федеральное агентство новостей (ФАН) Архівавана 31 студзеня 2018.
  31. Сирия новости на 30 января 22.30 // Федеральное агентство новостей (ФАН) Архівавана 31 студзеня 2018.
  32. Сирия новости на 01 февраля 07.00 // Федеральное агентство новостей (ФАН) Архівавана 2 лютага 2018.
  33. Сирия итоги за сутки на 01 февраля 06.00 // Федеральное агентство новостей (ФАН) Архівавана 2 лютага 2018.
  34. Сирия новости 2 февраля 07.00 // Федеральное агентство новостей (ФАН) Архівавана 4 лютага 2018.
  35. В сирийском Африне курды подбили турецкий танк // РБК, 03.02.2018
  36. Сирия новости 3 февраля 07.00 // Федеральное агентство новостей (ФАН) Архівавана 5 лютага 2018.
  37. Сирия итоги за сутки на 06 февраля 06.00 // Федеральное агентство новостей (ФАН) Архівавана 6 лютага 2018.
  38. Сирия итоги за сутки на 08 февраля 06.00 // Федеральное агентство новостей (ФАН) Архівавана 8 лютага 2018.
  39. Генштаб ВС Турции назвал причину крушения вертолета в провинции Хатай // Федеральное агентство новостей (ФАН), 10.02.2018 Архівавана 11 лютага 2018.
  40. Сирия новости 13 февраля 07.00 // Федеральное агентство новостей (ФАН) Архівавана 14 лютага 2018.
  41. Сирия новости 14 февраля 07.00 // Федеральное агентство новостей (ФАН) Архівавана 15 лютага 2018.
  42. Сирия новости на 13 февраля 22.30 // Федеральное агентство новостей (ФАН) Архівавана 15 лютага 2018.
  43. Сирия итоги за сутки на 14 февраля 06.00 // Федеральное агентство новостей (ФАН) Архівавана 15 лютага 2018.
  44. Сирия итоги за сутки на 15 февраля 06.00 // Федеральное агентство новостей (ФАН) Архівавана 16 лютага 2018.
  45. Сирия итоги за сутки на 16 февраля 06.00 // Федеральное агентство новостей (ФАН) Архівавана 16 лютага 2018.
  46. https://www.rbc.ru/politics/16/02/2018/5a85f7929a7947b6cb6cad05 СМИ узнали о введении Сирией войск в Африн по договоренности с курдами // РБК, 16.02.2018
  47. Афринский гамбит. Обозреватель «Ъ» Максим Юсин о ситуации в Сирийском Курдистане // Коммерсантъ, 19.02.2018
  48. Антон Мардасов. Ротация союзников: почему Башару Асаду пришлось договариваться с курдами // РБК, 21.02.2018
  49. Курды отдают САА район Шейх Максуд в городе Алеппо // ИА REX, 22.02.2018
  50. Сирия итоги за сутки на 27 февраля 06.00 // Федеральное агентство новостей (ФАН) Архівавана 1 сакавіка 2018.
  51. Сирия новости 1 марта 07.00 // Федеральное агентство новостей (ФАН) Архівавана 2 сакавіка 2018.
  52. Армия Турции и оппозиция Сирии приступили к зачистке городов около Африна // Федеральное агентство новостей (ФАН), 02.03.2018 Архівавана 4 сакавіка 2018.
  53. Африн должен быть разрушен. Турецкая операция на севере Сирии вступает в решающую фазу // Коммерсант.ru, 14.03.2018
  54. Syrian Rebels, Backed by Turkey, Seize Control of Afrin // The New York Times, 18.03.2018
  55. Григорий Аросев. В ФРГ и Франции призвали к прекращению боев в районе Африна Deutsche Welle, 21.01.2018
  56. США заверили Турцию в прекращении поставок оружия курдам // РБК, 27.01.2018
  57. Сергей Шакарянц, Африн займет не регулярная армия Сирии, а проправительственные силы // ИА Regnum, 25.02.2018
  58. Turkey won’t step back from Afrin operation, Erdoğan says
  59. Павел Фельгенгауэр. Оливковая ветвь в Африне // Новая газета, 23.01.2018
  60. Антон Мардасов. Бартерная сделка: почему Россия пустила турецкие войска в Африн // РБК, 22.01.2018
  61. Война имитаций. Максим Юсин о турецкой операции против сирийских курдов // Коммерсантъ, 21.01.2018
  62. Война в Африне повторяет сценарий Донбасса-2014. Курды стали разменной монетой в российско-турецкой газовой сделке // Независимая газета, 22 января 2018
  63. Эрдогану не удался блицкриг в Сирии. Агрессия Турции ускоряет геополитический передел в регионе не в пользу России и Ирана // Независимая газета, 23.01.2018
  64. МИД РФ заявил о гибели нескольких сотен людей за 10 дней операции Турции в Африне // Интерфакс, 31.01.18