Перайсці да зместу

Аперацыя «Mаштарак»

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
Аперацыя «Маштарак»
Асноўны канфлікт: Вайна ў Афганістане (2001—2021)
Рота «B» 1-га батальёна 6-га палка марской пяхоты вядзе бой у Марджы.
Рота «B» 1-га батальёна 6-га палка марской пяхоты вядзе бой у Марджы.
Дата
Месца г. Марджа і раёны Над Алі і Лашкаргах правінцыі Гільменд, Афганістан (31°31′ пн. ш. 64°07′ у. д.HGЯO)
Праціўнікі
Афганістан Ісламская Рэспубліка Афганістан
ISAF[3][4]: 		Афганістан Талібан
Джыхад Замежныя найміты[5]
Сілы бакоў
15 000 ваеннаслужачых[6][7] 400[8]—2000[9] баевікоў
Страты
як мінімум 73 забітых[10][11] звыш 120 забітых, 56 палонных[12]
Агульныя страты
35 мірных жыхароў загінулі
Лагатып Вікісховішча Медыяфайлы на Вікісховішчы

Аперацыя «Маштарак» (Moshtarak з мовы дары — «разам») — найбуйнейшая[13][14] з пачатку ваенных дзеянняў у Афганістане ў 2001 годзе наступальная аперацыя ISAF, якая пачалася ў ноч з 12 на 13 лютага 2010 года ў правінцыі Гільменд у паўднёвым Афганістане. Афганская армія і сілы ISAF былі ўзмоцнены марской пяхотай і вайсковымі злучэннямі ЗША[15]. Мэта наступлення — горад Марджа[16], які 14 лютага здаўся амаль без бою[17][18]. Паводле папярэдніх даных, прыблізна 2 500 або больш афганскіх салдат удзельнічала ў аперацыі[19], а агульная колькасць байцоў павялічылася да 15 000[20], калі падключыліся амерыканскія, брытанскія і іншыя войскі кааліцыі. Аперацыю назвалі «ключавой праверкай» стратэгіі кааліцыі супраць Талібану[14][21].

Стратэгічнае значэнне

[правіць | правіць зыходнік]

Аперацыю назвалі «ключавой праверкай» стратэгіі кааліцыі супраць мяцежнікаў Талібану[22][23]. Камандуючы брытанскімі сіламі ў правінцыі Гільменд Джэймс Коўэн, лічыў што яна пакладзе «пачатак канца мяцежнікаў». Таксама аперацыя меркавалася, што кампанія пакажа ці ў стане афганскія ўзброеныя сілы падтрымліваць мір і парадак[24].

За некалькі гадзін да пачатку наступлення афганскія і кааліцыйныя сілы раскідвалі ўлёткі з заклікам «не дазваляць баевікам Талібану ўваходзіць у Ваш дом»[25].

Сілы бакоў

[правіць | правіць зыходнік]

Міжнародная кааліцыя

[правіць | правіць зыходнік]

Колькасць аб’яднаных сілаў склала больш за 15000 салдат, у тым ліку[7]:

  • Прыблізна 5 брыгад афганскіх падраздзяленняў, уключаючы войскі Афганскай нацыянальнай арміі, супрацоўнікаў Афганскай нацыянальнай паліцыі, Афганскай памежнай службы і Афганскай паліцыі грамадзянскага правапарадку.
  • Рэгіянальнае камандаванне «Поўдзень» ISAF, якое ўключае сілы ЗША, Вялікабрытаніі, Даніі, Канады і Эстоніі, у прыватнасці:
    • Штаб, аператыўная група «Leatherneck» (Корпус марской пяхоты ЗША)
      • 7-ы полк марской пяхоты (ЗША)
      • 1-ы батальён 3-га палка марской пяхоты (ЗША)
      • 1-ы батальён 6-га палка марской пяхоты (ЗША)
      • 3-ці батальён 6-га палка марской пяхоты (ЗША)
      • 3-ці артылерыйскі батальён 10-га палка марской пяхоты (ЗША)
      • 4-ы батальён (Страйкер) 23-га пяхотнага палка (Армія ЗША)
      • 7-ы інжынерны батальён (ЗША)
      • 2-і баявы інжынерны батальён марской пяхоты (ЗША)
      • 1-ы ўзвод роты «Брава» 1-га баявога інжынернага батальёна марской пяхоты (ЗША)
      • 7-я баявая рота тылавога забеспячэння 7-га інжынерна-сапёрнай батальёна марской пяхоты (ЗША)
      • 2-і разведвальна-дазорны батальён марской пяхоты (ЗША)
      • 3-ці ўзвод роты «Брава» 2-га амфібійнага-штурмавога батальёна марской пяхоты (ЗША)
      • 1-ы баявы батальён тылавога забеспячэння марской пяхоты (ЗША)
    • 3-ці батальён 4-й брыгады 205-га корпуса Афганскай нацыянальнай арміі
    • 1-я рота Колдстрымскай гвардыі (Сухапутныя войскі Вялікабрытаніі)
    • 1-я рота Грэнадэрскай гвардыі (Вялікабрытанія)
    • 1-я рота Каралеўскіх валійцаў (Вялікабрытанія)
    • Правінцыйная каманда рэканструкцыі (Provincial Reconstruction Team, PRT) Гільменд (Вялікабрытанія)
    • група аператыўнага камандавання і сувязі (Вялікабрытанія)
    • часці 3-га батальёна канадскага палка лёгкай пяхоты прынцэсы Патрыцыі (Канадскія ўзброеныя сілы), у злучэнні з 1-м батальёнам 4-й брыгады 205-га корпуса (Афганістан)
    • група аператыўнага камандавання і сувязі (Узброеныя сілы Францыі), у злучэнні з 31-м батальёнам 4-й брыгады 205-га корпуса (Афганістан)
    • аператыўная група «Pegasus» (ЗША)
    • аператыўная група «Кандагар» (Канада)
    • аб’яднаная аператыўная група «Афганістан» (Канада)[26]
    • часці дацкага кантынгенту ISAF (Узброеныя сілы Даніі)
    • эстонскі кантынгент ISAF ESTCOY-9 (Узброеныя сілы Эстоніі)
    • 451-е разведвальнае авiякрыло (ЗША)
    • 904-е развкдвальнае авiякрыло (Вялікабрытанія)[27]
    • 7 верталётаў канадскага кантынгенту, у тым ліку тры Boeing CH-47 Chinook пад прыкрыццём чатырох CH-146 Griffon[28]

Ход аперацыі

[правіць | правіць зыходнік]

13 лютага

[правіць | правіць зыходнік]

12 лютага за некалькі гадзін да аперацыя паўночы афганскі прэзідэнт Хамід Карзай даў асабістае адабрэнне на аперацыю, якая адтэрміноўвана на суткі, паколькі афганскія чыноўнікі вялі перамовы з паўстанцамі[29]. Наступленне пачалося з прызямлення верталётаў у цэнтральнай частцы Гільменда[30]. 13 лютага ў 4:00 па мясцовым часе першыя верталёты дэсантавалі сілы брытанскіх, афганскіх і французскіх войскаў. Прасоўванне ў Марджу замарудзілася раніцай у раёне макавых палёў, пакрытых самаробнымі выбуховымі прыладамі і мінамі[31][32][33][34].

Першы агонь быў адкрыты БПЛА MQ-1 Predator і верталётамі AH-64 Apache па паўстанцам. У 2:00 па мясцовым часе падраздзяленні Марской пяхоты ЗША перасеклі шэраг каналаў на поўдні раёна Над Алі.

На працягу паўгадзіны падраздзяленні войскаў ЗША, Вялікабрытаніі і Афганістана арганізоўвалі абарону вялікай колькасці пасадачных пляцовак для верталётаў. Каля 4:00 верталёты з дэсантам пачалі высадку дэсанту паблізу горада Шавал — апірышча Талібану, у раёне Чах Анджыр. У той час як брытанцы займалі тэрыторыю больш за 1000 салдат Марской пяхоты ЗША і Афганскай нацыянальнай арміі высадзіліся ў раёне Марджа. На працягу наступных 90 хвілін падраздзяленні марской пяхоты дастаўляліся на верталётах CH-53 Super Stallion. На досвітку аб’яднаныя сілы пачалі рух у раён аперацыі[35].

Генерал-маёр Нік Паркер, камандуючы Рэгіянальнага камандавання «Поўдзень» ISAF, заявіў, што войскі кааліцыі «паспяхова пачалі аперацыю і не панеслі ніякіх страт». У той час як марскія пяхотнікі і афганскія салдаты штурмавалі Марджу, брытанскія, амерыканскія і канадскія падраздзяленні нанеслі ўдары па пазіцыях паўстанцаў у раёне Над Алі. Генерал Мухамад Зазаі, камандуючы войскамі Афганістана на поўдні краіны, паведаміў, што сілы афганцаў і кааліцыі ўзялі кантроль над 11 з 13 запланаваных раёнаў і працягваюць павольна прасоўвацца наперад[36][37].

14 лютага

[правіць | правіць зыходнік]

У другі дзень аперацыі брытанскія войскі захапілі Шавал, горад, які на працягу мінулых двух гадоў быў пад кантролем паўстанцаў. Ён выкарыстоўваўся імі як вучэбна-баявы лагер, дзе вырабляліся выбуховыя прылады і навучалі падрыўной справе. Тут выяўлена вялікая колькасць самаробных бомбаў і мін[38]. Таксама было канфіскавана шмат наркатычных сродкаў — 17 тон опію, 74 тоны опіумнага маку, 400 фунтаў гашышу, 443 фунта гераіну[39].

У гэты дзень дзве амерыканскія ракеты, запушчаныя з пускавых установак HIMARS, патрапілі ў дом побач з горадам Марджам, пры гэтым загінула 12 мірных жыхароў. Атака павінна была знішчыць склад зброі талібаў, але цэль апынулася памылковай, як прызналі ў штабе аперацыі. Камандуючы сіламі НАТА ў Афганістане амерыканскі генерал Стэнлі Маккрыстал выказаў афганскаму прэзідэнту Хаміду Карзаю глыбокае шкадаванне ў сувязі з «трагічнай стратай жыццяў»[40][41][42].

15 лютага

[правіць | правіць зыходнік]

У той час як брытанскі сектар на поўначы раёна Над Алі быў заняты даволі лёгка, амерыканскія вайскоўцы сустрэлі супраціў у некалькіх кіламетрах ад Марджу, дзе тэрарысты «стаялі да канца»[43]. Па даных амерыканскіх і афганскіх вайскоўцаў, каля чвэрці з 400 талібаў у Марджу было знішчана ў пачатку аперацыі, яшчэ чвэрць адышла ў іншыя раёны правінцыі. У горадзе баявыя дзеянні працягваліся ў паўночнай часткі і ў цэнтры[44][45].

16 лютага

[правіць | правіць зыходнік]

Найбольш інтэнсіўныя баявыя дзеянні 16 лютага праходзілі на поўдзень ад цэнтра горада ля базару Кару Чрэх, дзе вайскоўцы роты «А» 1-га батальёна 6-га палка марской пяхоты трапілі пад агонь праціўніка[46].

Прадстаўнікі афганскіх сіл паведамілі, што каля 35 баевікоў знішчана з пачатку аперацыі[47].

Пасля таго, як горад Шавал быў заняты асноўная пагроза сілам ISAF зыходзіла ад тэрарыстаў-смяротнікаў і выбуховых прылад[48].

17 лютага

[правіць | правіць зыходнік]

Прагрэс кааліцыйных сілаў быў запаволены з-за шматлікіх прыдарожных мін і самаробных выбуховых прылад, і значнай прысутнасці грамадзянскіх асоб у гэтым раёне. Генерал афганскай арміі Мухiдын Горы абвінаваціў Талібан у выкарыстанні «жывога шчыта». Па яго словах, «нашы войскі бачылі як ставяць жанчын і дзяцей на дахах дамоў і страляюць з-за іх спін»[49].

У гэты дзень у засаду трапіла рота «K» 3-га батальёна 6-га палка марской пяхоты з афганскімі ваеннымі, калі перасякала поле каля вёскі на поўнач ад Марджу. Баевікі схаваліся каля арашальных канала, абстрэльвалі роту і не давалі ім пакінуць поле. Рота выкарыстала супраць нападнікаў мінамёты M224, але гэта не спыніла іх. Тады амерыканцы запыталі паветраны ўдар па пазіцыі баявікоў, на якіх скінулі 250-фунтовую бомбу, разбурыўшы пераправы праз канал. Таксама ваенным аказваў падтрымку з паветра верталёт AH-1 Cobra. Бой доўжыўся 4 гадзіны, 1 марскі пяхотнік быў забіты, 2 паранены[50].

18 лютага

[правіць | правіць зыходнік]

Сілы ISAF і афганскія падраздзяленні працягвалі выціскаць баевікоў з горада і раёна. Войскі працягвалі сутыкацца з невялікімі агменямі супраціву паўстанцаў на поўначы і ўсходзе Марджы. У адносна спакойным брытанскім сектары раёна Над Алі праходзіла размініраванне самаробных выбуховых прылад і мінных палёў, збудаванне перапраў праз каналы Нахр-э-Бург і Шамлан, тым самым паляпшаючы сістэму перамяшчэння ў раёне. Былі пачаты аднаўленчыя работы, такія як рамонт ірыгацыйных сістэм і стварэнне мясцовых школ[51].

Пасля падаўлення адкрытага супраціву ў раёне Над Алі пачалася аперацыя па выяўленні схаваных сіл праціўніка. Увечары каля 130 салдат Шатландскай гвардыі высадзіліся на поўдні раёна з верталётаў «Чынук», для патрулявання мясцовасці, дзе яны неўзабаве былі абстраляны баевікамі. У баі брытанцы ўжылі супраць ворага СТРК FGM-148 Javelin. У амерыканскім сектары раёна на працягу ўсяго дня рота «А» 1-га батальёна 6-га палка марской пяхоты таксама вяла бітву з паўстанцамі, прымяняліся кулямёты, мінамёты, гранатамёты[52].

Брыгадны генерал Лоўрэнс Нікалсан, камандуючы 2-й экспедыцыйнай брыгадай марской пяхоты, заявіў, што кааліцыйныя сілы ўзялі пад кантроль дарогі і масты, асноўныя кірмашы і муніцыпальныя цэнтры ў Марджы[53].

У гэты дзень войскі ISAF страцілі 6 салдат, якія загінулі ў асобных выпадках, двое з іх былі англічанамі, астатнія чатыры былі амерыканцамі[54].

22 лютага

[правіць | правіць зыходнік]

У выніку авіяналёта сіл НАТА 22 лютага загінула больш за 20 мірных афганцаў[55].

Вынікі

[правіць | правіць зыходнік]

16 сакавіка 2010 года рух Чырвонага Паўмесяца ў Афганістане паведаміў, што аперацыя ў Марджы забрала жыцці 35 мірных жыхароў, 37 паранены, 55 дамоў разбурана, без указанні якім бокам і колькі забіта грамадзянскіх. За выключэннем некаторых малых ачагоў супраціву, талібы былі выгнаны з горада. Да і падчас ваеннай аперацыі мясцовым жыхарам была абяцана дапамога, але каля трох тыдняў пасля заканчэння інтэнсіўных баявых дзеянняў яны не атрымалі якую-небудзь значную падтрымку[56]. На чэрвень 2010 года, нягледзячы на звяржэнне ўлады талібаў, абстаноўка ў горадзе заставалася напружанай. Пастаянныя абстрэлы і ўстаноўка самаробных выбуховых прыладаў не давалі грамадзянскім асобам весці нармальнае жыццё[57][58][59].

Зноскі

  1. ↑ Afghan Flag Raised Over Marja After 12 Days of Combat - ABC News
  2. ↑ Battle over Taliban Stronghold Declared "Over" - CBS News
  3. ↑ "Operation Moshtarak" (PDF). ISAF. 2010-02-11. Архівавана з арыгінала (PDF) 2011-01-07. Праверана 2010-02-12. Архівавана 7 студзеня 2011.
  4. ↑ Harding, Thomas (2010-02-13). "Helicopter armada heralds Afghan surge". London: Telegraph. Праверана 2010-05-20.
  5. ↑ Operation Moshtarak: first wave of offensive against Taliban strongholds begins
  6. ↑ «Afghanistan offensive on Taliban in Helmand». BBC (2010-02-13). Retrieved 2010-02-13.
  7. ↑ а б Operation Moshtarak
  8. ↑ " Operation Moshtarak: Assault in Helmand province". BBC (2010-02-13). Retrieved 2010-02-13.
  9. ↑ Assault on Taliban stronghold of Marja begins, The Long War Journal, 13 février 2010
  10. ↑ "icasualties count". 2010-06-15.
  11. ↑ icasualties count Архівавана 3 снежня 2011.
  12. ↑ Over 120 Taliban militants killed in southern Afghanistan (англ.)
  13. ↑ «Британцы готовятся к крупнейшему наступлению в Афганистане»
  14. ↑ а б https://www.nytimes.com/2010/02/12/world/asia/12afghan.html «Afghans Try to Reassure Tribal Elders on Offensive» (англ.)
  15. ↑ http://online.wsj.com/article/SB10001424052748703422904575038831080594928.html U.S. Plans Defense of Kandahar (англ.)
  16. ↑ https://www.nytimes.com/2010/02/04/world/asia/04taliban.html Military Officials Say Afghan Fight Is Coming (англ.)
  17. ↑ КорреспонденТ.net: «НАТО развивает наступление на позиции талибов в Афганистане»
  18. ↑ КорреспонденТ.net: «Вторые сутки боев в Афганистане: главный оплот талибов в Гильменде сдался»
  19. ↑ Wyatt, Caroline (2010-02-05). "UK Afghanistan forces 'soften up' Taliban targets". BBC News. Праверана 2010-02-06.
  20. ↑ Whitlock, Craig (2010-02-06). "NATO ministers, commanders advertise planned offensive in southern Afghanistan". The Washington Post. Праверана 2010-02-06. {{cite news}}: Курсіў або паўтлусты шрыфт недапушчальны ў: |publisher= (даведка)
  21. ↑ https://www.usatoday.com/news/world/2010-02-11-marjah_N.htm «Marjah fight geared for Afghan civilians' safety» (англ.)
  22. ↑ «Marjah fight geared for Afghan civilians' safety»
  23. ↑ «Afghans Try to Reassure Tribal Elders on Offensive»
  24. ↑ «Maybe this is the end of the beginning»(недаступная спасылка). Архівавана з першакрыніцы 4 чэрвеня 2011. Праверана 27 студзеня 2019.
  25. ↑ Tim Reid (2010-02-13). «Troops start 'make or break' assault on the Taleban» Архівавана 4 чэрвеня 2011.. The Times.
  26. ↑ Nationalpost.com(недаступная спасылка)
  27. ↑ Consolidation and Stabilisation Begin on Operation MOSHTARAK Архівавана 29 верасня 2011.
  28. ↑ The Joint Task Force Afghanistan (JTF-Afg) Air Wing(недаступная спасылка)
  29. ↑ «Afghan interior minister calls on Taliban to give up militancy»
  30. ↑ «Operation Moshtarak: first wave of offensive against Taliban strongholds begins- The long-awaited offensive to drive the Taliban from their strongholds in southern Afghanistan began in earnest last night»
  31. ↑ «Helicopter armada heralds Afghanistan surge — An armada of helicopters lifted a vast force against Taliban strongholds today in the biggest operation mounted in Afghanistan since 2001»
  32. ↑ «Taliban killed in Helmand during fighting in massive Operation Moshtarak»
  33. ↑ «Coalition Forces Launch Afghan Taliban Offensive» Архівавана 15 лютага 2010.
  34. ↑ Harding, Thomas (13 February 2010), "Flying into history with the British forces on the first day of Operation Moshtarak", Telegraph, London
  35. ↑ «Afghanistan: first stage of operation Moshtarak declared a success — The first stage of the biggest military offensive ever launched by Nato troops in Afghanistan has been declared a success as thousands of U.S. and British troops seized a string of Taliban strongholds across central Helmand»
  36. ↑ «UK troops engaged in Operation Moshtarak»
  37. ↑ «Afghanistan offensive on Taleban in Marjah starts 'without a hitch'»(недаступная спасылка). Архівавана з першакрыніцы 4 чэрвеня 2011. Праверана 27 студзеня 2019.
  38. ↑ «British troops destroy Taliban bomb making factories — British troops have destroyed a Taliban bomb-making ring after seizing three arms factories in an operation that is likely to have saved scores of soldiers’ lives»
  39. ↑ «Commandos make record drug seizure in Afghanistan — Afghan commandos backed by US soldiers seized a record haul of more than 91 tons of drugs and killed 60 fighters in an attack on a key insurgent and heroin supply base»
  40. ↑ КорреспонденТ.net: «Генерал НАТО извинился за гибель 12 мирных жителей в Афганистане»
  41. ↑ Талибы бросили оружие
  42. ↑ «Afghanistan: Operation Moshtarak continues amid rocket ban over 12 civilian deaths — British troops in Afghanistan taking part in Operation Moshtarak will press on with operations in Helmand province amid a ban on a rocket system that killed 12 civilians»
  43. ↑ «Operation Moshtarak: Gen Stanley McChrystal visits subdued former Taliban capital — Three days earlier we had been crouching against walls and treading with trepidation down a road that carried the threat of hidden bombs with just our body armour for protection»
  44. ↑ «Half of Town’s Taliban Flee or Are Killed, Allies Say»
  45. ↑ «Afghanistan battle to remove the Taliban: Operation Moshtarak day-by-day»
  46. ↑ U.S., Afghan forces work to secure key areas in Marja(недаступная спасылка)
  47. ↑ US Marines face fierce resistance in Afghan assault Архівавана 3 кастрычніка 2015.
  48. ↑ «Taliban to attack Nato’s trophy conquest town — British forces in the former Taliban stronghold of Showal have been warned of high profile retaliatory attacks in response to the publicity over the capture of the symbolic town»
  49. ↑ Operation Moshtarak: Taliban using 'human shields' to slow US-led forces in Afghanistan
  50. ↑ Snipers Imperil U.S.-Led Forces in Afghan Offensive
  51. ↑ Feb. 18: Operation Moshtarak Update Архівавана 8 сакавіка 2013.
  52. ↑ US marines report Taliban resistance in Operation Moshtarak
  53. ↑ NATO holds key Marjah roads, but hard battle ahead
  54. ↑ 12 in Allied Forces Die in Afghanistan
  55. ↑ «Около 20 мирных афганцев стали жертвами ошибочного авиаудара НАТО»
  56. ↑ AFGHANISTAN: Marjah residents take stock after offensive
  57. ↑ «Insurgents bully bakeries in Marjah, Afghanistan, targeting U.S. strategy»
  58. ↑ «Test of counterinsurgency strategy in Afghanistan»
  59. ↑ «Afghanistan: Marjah battle not yet won»
Узята з "https://be.wikipedia.org/w/index.php?title=Аперацыя_«Mаштарак»&oldid=4848428"