Асацыяванае трыа

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
Асацыяванае Трыа
англ.: Association Trio
груз. ასოცირებული ტრიო
рум.: Trio Asociat)
укр.: Асоційоване Тріо
     Члены Асацыяванага трыа і Усходняга партнёрства, якія не з'яўляюцца членамі Еўрапейскага Саюза     Еўрапейскі Саюз     Члены Усходняга партнёрства, якія не з'яўляюцца членамі ЕС і Асацыяванага трыа
Абрэвіятура AT, ატ, TA
Тып арганізацыі міжнародная арганізацыя
Афіцыйныя мовы англійская,
грузінская
румынская
украінская
Кіраўнікі
МЗС Грузіі Давід Залкаліяні
МЗС Малдовы Аўрэліё Чокой
МЗС Украіны Дзмітрый Кулеба
Заснаванне
заключэнне дэкларацыі паміж:
 Грузія
 Малдова
 Украіна
17 мая 2021
Член у  НАТА,
 Еўрапейскі Саюз
Лагатып Вікісховішча Медыяфайлы на Вікісховішчы

Асацыяванае Трыа (англ.: Association Trio; груз. ასოცირებული ტრიო; рум.: Trio Asociat; укр.: Асоційоване Тріо) — гэта трохбаковы фармат для пашырэння супрацоўніцтва, каардынацыі і дыялогу паміж міністэрствамі замежных спраў Грузіі, Малдовы і Украіны, трыма асацыяванымі партнёрамі ЕС і Еўрапейскім саюзам па пытаннях агульнага інтарэсу, звязаных з еўрапейскай інтэграцыяй дзяржаў, у тым ліку супрацоўніцтва ў рамках Усходняга партнёрства па далучэнні да Еўрапейскага Саюза.[1]

Удзельнікі фармату выказваюць відавочную пазіцыю імкнення трох еўрапейскіх дзяржаў «Асацыяванага трыа» да членства ў Еўрапейскім Саюзе і пацвярджаюць сваю прыхільнасць далейшаму прагрэсу ў рэалізацыі Пагадненняў аб асацыяцыі з ЕС, што, аднак, з’яўляецца не канчатковая мэта іх адносін з ЕС. У гэтым кантэксце яны нагадваюць, што ў адпаведнасці з артыкулам 49 ДЕС еўрапейскія краіны, Грузія, Рэспубліка Малдова і Украіна маюць еўрапейскую перспектыву і могуць падаць заяўку на членства ў Еўрапейскім саюзе пры ўмове выканання ўсіх неабходных крытэрыяў для членства ў ЕС.

Каардынуючы свае дзеянні, Грузія, Малдова і Украіна імкнуцца пашырыць магчымасці пагадненняў аб асацыяцыі, садзейнічаць збліжэнню сектараў з ЕС (інтэграцыя ў адзіны лічбавы рынак, энергетычны і мытны саюз, ENTSO-E і, вядома, з Шэнгенскай зонай.; транспартнае супрацоўніцтва, зялёны курс, юстыцыя і ўнутраныя справы, стратэгічныя камунікацыі, ахова здароўя, бяспека і абарона) і паступовая інтэграцыя ва ўнутраны рынак Еўрапейскага саюза.

Гісторыя[правіць | правіць зыходнік]

Сумесны мемарандум паміж міністрамі замежных спраў Грузіі, Малдовы і Украіны, Дэвід Zalkaliani, Аўрэліё Chocoi і Дзмітрый Кулеба, быў падпісаны на стварэнне фармату на 17 траўня 2021 года ў Кіеве, Украіна.[2]

Міністр замежных спраў Украіны Дзмітрый заявіў, што гэтая ініцыятыва дапаможа тром краінам рухацца наперад больш эфектыўна разам шляхам еўрапейскай інтэграцыі:

« Асацыяванае трыа - гэта наша паведамленне пра тое, што для нашых трох краін-партнёраў няма альтэрнатывы еўрапейскай інтэграцыі, а для Еўропы таксама няма альтэрнатывы, таму што яны павінны разглядаць нашы тры краіны як сур'ёзны праект па забеспячэнні міру і росквіту ў Еўропе. Украіна, Грузія і Малдова маюць асаблівы статус асацыяваных партнёраў у нашых адносінах з ЕС. Мы ўсе зрабілі свой еўрапейскі выбар, падпісалі Пагадненне аб асацыяцыі і, вядома, хацелі б стаць членамі ЕС у будучыні. Сёння мы дамовіліся аформіць гэты статус і разам працягваць рухацца да еўрапейскай інтэграцыі.Мы таксама дэманструем у гэтым мемарандуме, што Украіна, Грузія і Малдова будуць актыўна працаваць у напрамку еўрапейскай інтэграцыі, і разам мы будзем рухацца да паспяховых рашэнняў у гэтым кірунку. Улічваючы, што нашыя краіны ў цяперашні час сутыкаюцца з сур'ёзнымі праблемамі бяспекі, мы дамовіліся развіваць кірунак бяспекі ў нашай сумеснай працы з мэтай падтрымання стабільнасці ў нашым рэгіёне.
сказаў Кулеба
»

Паводле яго слоў, «Асацыяванае трыа» ўключае тры асноўныя элементы: структураванне кансультацый па пытаннях еўрапейскай інтэграцыі паміж трыма міністэрствамі замежных спраў, уступленне ў дыялог з еўрапейскімі інстытутамі і членамі ЕС і каардынацыя пазіцый краін у рамках «Усходняга партнёрства».

У сваю чаргу намеснік прэм’ер-міністра, міністр замежных спраў Грузіі Давід Залкаліяні адзначыў, што Украіна, Грузія і Малдова маюць агульную мэту будучага членства ў ЕС і хацелі б аднавіць адзінства з еўрапейскімі краінамі:

« Нашы прыярытэты ўключаюць пашырэнне дыялогу Асацыяванага трыа з Еўрапейскай камісіяй па супрацоўніцтве ў галіне лічбавай трансфармацыі, зялёнай эканомікі, транспартнага сектара і дасягненне максімальнай інтэграцыі на рынак ЕС праз паглыбленае Пагадненне аб асацыяцыі, а таксама паглыбленне нашага супрацоўніцтва з ЕС.
заявіў міністр замежных спраў Грузіі
»

У.у. Прэм’ер-міністр, міністр замежных спраў і еўрапейскай інтэграцыі Рэспублікі Малдова Аўрэліу Чокой адзначыў, што падпісаннем мемарандума тры краіны пацвердзілі свае еўрапейскія намеры, вялікую цікавасць да амбіцыйных мэтаў «Усходняга партнёрства» і гатовы ўнесці свой уклад.

'18 мая 2021 г.' у Бруселі прадстаўнік дыпламатычнай службы ЕС Пітэр Стано заявіў, што Еўрапейскі Саюз паважае і падзяляе прыхільнасць еўрапейскай інтэграцыі Украіны, Грузіі і Малдовы, якая стварыла так званае «асацыяванае трыа»:

« Еўрапейскі саюз прызнае еўрапейскія памкненні і еўрапейскі выбар асацыяваных партнёраў - Грузіі, Рэспублікі Малдова і Украіны. Гэтыя краіны з'яўляюцца блізкімі суседзямі ЕС і партнёрамі па "Усходнім партнёрстве". Усе нашы суседзі суверэнныя і незалежныя. Мы паважаем іх выбар, знешнепалітычныя прыярытэты і стратэгічныя мэты, у тым ліку падпісанне паміж імі мемарандума аб узмацненні супрацоўніцтва ў галіне еўрапейскай інтэграцыі. Еўрапейскі саюз падтрымлівае кожную з гэтых краін у працэсах рэформаў і пераўтварэнняў, укладваючы значны час, фінансавую і тэхнічную дапамогу для дасягнення адчувальных выгод і паляпшэння жыцця грамадзян. Мы сканцэнтраваны на поўнай рэалізацыі адпаведных пагадненняў аб асацыяцыі, каб у поўнай меры скарыстацца іх магчымасцямі.
Пітэр Стано
»

Механізмы супрацоўніцтва[правіць | правіць зыходнік]

У агульных інтарэсах еўрапейскай інтэграцыі ўдзельнікі павінны супрацоўнічаць з мэтай умацавання іх палітычнага аб’яднання і эканамічнай інтэграцыі з ЕС, як гэта прадугледжана адпаведнымі пагадненнямі аб асацыяцыі, і прасоўвання новых магчымасцей у рамках Усходняга партнёрства. Удзельнікі лічаць, што значны патэнцыял для далейшага развіцця інтэграцыі іх краін з ЕС патрабуе, каб інструменты і напрамкі супрацоўніцтва адпавядалі патрэбнасцям і магчымасцям Асацыяванага трыа, забяспечваючы больш магчымасцей для ўзмацнення палітычнага дыялогу і большай эканамічнай і галіновай інтэграцыі.[3][4]

Працэс еўрапейскай інтэграцыі будзе мець выгаду з падыходу, заснаванага на стымуляванні («для большага»), накіраванага на ўсталяванне прагрэсіўных стандартаў інтэграцыйнага працэсу і забеспячэнне адчувальных дасягненняў для іх грамадства. Уклад удзельнікаў у супрацоўніцтва ў рамках «Усходняга партнёрства» не шкодзіць іх двухбаковаму супрацоўніцтву з ЕС у адпаведнасці з іх еўрапейскімі памкненнямі. Таксама падкрэсліваецца важнасць падтрымкі ЕС суверэнітэту і тэрытарыяльнай цэласнасці Грузіі, Малдовы і Украіны ў межах іх міжнародна прызнаных межаў, а таксама ўмацавання іх устойлівасці і супрацьстаяння выклікам бяспекі. Трыа будзе працягваць працу па ўмацаванні ролі ЕС у садзейнічанні мірнаму вырашэнню канфліктаў у адпаведных фарматах і на розных платформах.

Улічваючы амбіцыйную і складаную еўрапейскую праграму рэформаў Асацыяванага трыа, дзяржавы прызнаюць вырашальную ролю дапамогі ЕС, у прыватнасці, праз спецыяльныя фінансавыя інструменты, якая адпавядае ўзроўню іх абавязацельстваў і задач і адпавядае прынцыпу абумоўленасці прагрэс рэформ.

Ініцыятывы[правіць | правіць зыходнік]

Кіруючыся мэтай паглыблення працэсу еўрапейскай інтэграцыі, а таксама жаданнем забяспечыць далейшае стратэгічнае развіццё Усходняга партнёрства, удзельнікі дамовіліся сумесна прасоўваць у дыялогу з інстытутамі ЕС і дзяржавамі-членамі ЕС наступныя мэты:

  • Пашырэнне парадку дня дыялогу паміж Еўрапейскай камісіяй і Асацыяваным трыа, акрамя пытанняў, звязаных з ЗВЗВТ, на новыя тэматычныя напрамкі для ўзмоцненага супрацоўніцтва, такія як транспарт, энергетыка, лічбавая трансфармацыя, зялёная эканоміка, юстыцыя і ўнутраныя справы, стратэгічныя сувязь, ахова здароўя;
  • Выхад за рамкі ЗВТ і распрацоўка дадатковых інструментаў для садзейнічання і паскарэння інтэграцыі Асацыяванага трыа ва ўнутраны рынак ЕС;
  • Умацаванне супрацоўніцтва ў галіне абароны і бяспекі ЕС з асаблівым акцэнтам на процідзеянні гібрыдным пагрозам, узмацненне кіберстыйкасці, развіццё платформаў супрацоўніцтва з гібрыдным ядзерна-сінтэтычным падраздзяленнем Еўрапейскага саюза і Агенцтвам па кібербяспецы ЕС, удзел у місіях і аперацыях ZPSO і ўдзел у праектах Пастаянная структураваная супраца ЕС (PESCO);
  • Садзейнічанне далейшаму ўдзелу асацыяванага трыа ў рамачных праграмах і ўстановах ЕС;
  • Падтрымліваць мабілізацыю магутнай дапамогі ЕС для падтрымкі складаных рэформаў Асацыяванага трыа і забеспячэння доступу да альтэрнатыўных фондаў і рэсурсаў, даступных ЕС, у тым ліку для праектаў, якія ўяўляюць агульны інтарэс;
  • Каардынацыя сумесных намаганняў у рамках Усходняга партнёрства на аснове еўрапейскіх памкненняў і агульных патрэб Асацыяванага трыа.

Метады супрацоўніцтва[правіць | правіць зыходнік]

У мэтах Асацыяванага трыа ўдзельнікі дамовіліся ўзмацніць супрацоўніцтва наступнымі метадамі:

  • Правядзенне рэгулярных і / або спецыяльных трохбаковых кансультацый для агляду бягучых падзей або абмеркавання канкрэтных пытанняў у рамках іх інтэграцыі з ЕС, а таксама супрацоўніцтва ў рамках Усходняга партнёрства;
  • Стварэнне асацыяваных каардынатараў трыа ў міністэрствах замежных спраў;
  • Каардынацыя сустрэч Асацыяванага трыа па пытаннях экспертаў, высокапастаўленых службовых асоб і, па меры неабходнасці, міністраў, напярэдадні важных падзей парадку дня «Усходняга партнёрства», з асаблівым акцэнтам на дзейнасці высокага ўзроўню;
  • Правядзенне сумесных дыпламатычных дэмаршаў у інстытутах ЕС і дзяржавах-членах ЕС па сумесна ўзгодненых пытаннях, звязаных з іх еўрапейскімі памкненнямі, сумесных ініцыятывах па еўрапейскай інтэграцыі, а таксама супрацоўніцтве ў рамках Усходняга партнёрства;
  • Правядзенне скаардынаванай грамадскай камунікацыі адносна агульных падыходаў, звязаных з еўрапейскімі памкненнямі «Асацыяванага трыа» і супрацоўніцтва ў рамках Усходняга партнёрства, уключаючы экспертныя мерапрыемствы і публікацыі;
  • Распрацоўка новых платформаў для дыялогу з рэгіянальнымі ініцыятывамі з удзелам дзяржаў-членаў ЕС, накіраваных на мабілізацыю падтрымкі еўрапейскіх памкненняў Трыа;
  • Разгляд іншых формаў супрацоўніцтва ў святле новых падзей, патрэб і стратэгічных мэтаў, якія вынікаюць з ходу інтэграцыі Трыа з ЕС.

Мемарандум[правіць | правіць зыходнік]

Мемарандум аб узаемаразуменні паміж Міністэрствам замежных спраў Грузіі, Міністэрствам замежных спраў і еўрапейскай інтэграцыі Рэспублікі Малдова і Міністэрствам замежных спраў Украіны

Аб наладжванні ўзмоцненага супрацоўніцтва ў пытаннях еўрапейскай інтэграцыі – "Асацыяванае трыа"

Міністэрствы замежных спраў Грузіі, Рэспублікі Малдовы і Украіны (далей "Удзельнікі"):

Прымаючы пад увагу еўрапейскі выбар, еўрапейскія памкненні і еўрапейскую ідэнтычнасць сваіх дзяржаў,

Вітаючы намер адзін аднаго стаць членамі Еўрапейскага Саюза,

Цалкам прытрымліваючыся каштоўнасцей, на якіх заснаваны Еўрапейскі Саюз,

Улічваючы гістарычна блізкія адносіны і ўсё больш цесныя сувязі паміж Еўрапейскім Саюзам, яго дзяржавамі-членамі і іх краінамі, а таксама іх імкненне ўмацоўваць і пашыраць адносіны амбіцыйна і інавацыйна,

Падкрэсліваючы суверэннае права нашых народаў самастойна вызначаць сваю будучыню,

Устанавіўшы палітычную асацыяцыю і эканамічную інтэграцыю з ЕС на аснове пагадненняў аб асацыяцыі,

Прызнаючы стратэгічную важнасць Усходняга партнёрства і захоўваючы прыхільнасць да яго далейшага развіцця,

Узаемаразуменне было наступнае:

...[5]

Трыа + 1[правіць | правіць зыходнік]

У снежні 2019 года па выніках восьмага пленарнага пасяджэння Парламенцкай асамблеі Еўранэст усе члены прынялі рэзалюцыю, у якой былі акрэслены розныя мэты інтэграцыі ў ЕС, якія павінны быць дасягнуты да 2030 года. Краіны, звязаныя з ЕС, дазваляюць ім рухацца хутчэй пры дапамозе рэформаў і больш глыбокай палітычнай і эканамічнай інтэграцыі з ЕС. У рэзалюцыі быў уведзены тэрмін "Трыа + 1", які ўяўляе тры пагадненні аб асацыяцыі, заключаныя з Грузіяй, Малдовай і Украінай, а таксама CEPA, заснаваны з Арменіяй. Рэзалюцыя заклікае да далейшых намаганняў па інтэграцыі паміж ЕС і групай "Трыа + 1" на працягу наступнага дзесяцігоддзя.[6]

Перспектывы ўступлення ў ЕС[правіць | правіць зыходнік]

Станам на студзень 2021 года Грузія і Украіна рыхтуюцца афіцыйна падаць заяўку на сяброўства ў ЕС у 2024 годзе для ўступлення ў Еўрапейскі Саюз у 2030-х гадах.[7][8][9] Аднак уварванне Расіі ва Украіну ў 2022 годзе паскорыла гэты графік і прывяло да таго, што Украіна, Грузія і Малдова падалі заяўкі на членства ў лютым — сакавіку 2022 года.

Еўрапейскі парламент адзначае, што ў адпаведнасці з артыкулам 49 Дагавора з ЕС Грузія, Малдова і Украіна, як і любая іншая еўрапейская краіна, маюць еўрапейскую перспектыву і могуць падаць заяўку на членства ў ЕС у адпаведнасці з прынцыпамі дэмакратыі, - гаворыцца ў рэзалюцыя Еўрапейскага парламента ў Бруселі, прынятая на апошняй сесіі перад выбарамі ў Еўрапейскі парламент, якія адбыліся 23-25 ​​мая 2014 года.[10]

Гл. таксама[правіць | правіць зыходнік]

Зноскі

  1. Україна, Грузія та Молдова створили новий формат співпраці для спільного руху в ЄС | Європейська правда (eurointegration.com.ua)
  2. Україна, Грузія та Молдова створили ″Асоційоване тріо″ | Новини — актуальні повідомлення про події в світі | DW | 17.05.2021
  3. Дмитро Кулеба: Україна, Грузія та Молдова започаткували Асоційоване Тріо | Кабінет Міністрів України (kmu.gov.ua)
  4. Дмитро Кулеба: Україна, Грузія та Молдова започаткували Асоційоване Тріо | Міністерство закордонних справ України (mfa.gov.ua)
  5. Меморандум про взаєморозуміння між МЗС України, Грузії та Молдови щодо започаткування посиленого співробітництва з питань європейської інтеграції – Асоційованого Тріо | Міністерство закордонних справ України (mfa.gov.ua)
  6. The future of the Trio Plus Strategy 2030: building a future of Eastern Partnership.
  7. У 2024 році Україна подасть заявку на вступ до ЄС. www.ukrinform.ua.
  8. Makszimov, Vlagyiszlav. Georgian president visits Brussels in push for 2024 EU membership application (англ.). www.euractiv.com (22 студзеня 2021). Праверана 24 студзеня 2021.
  9. Georgia-EU Relations Within Georgia's 2024 Objective to Apply for the EU Membership (груз.). GeorgianJournal. Праверана 24 студзеня 2021.
  10. Грузия может подать заявку о членстве в ЕС при условии соблюдения принципов демократии - Европарламент.

Спасылка[правіць | правіць зыходнік]