Баграт Васілевіч Шынкуба

Баграт Васілевіч Шынкуба
абх.: Баграт Уасыл-иҧа Шьынқәба
Выява на паштовай марцы Абхазіі, 1998 год
3-і Старшыня Прэзідыума Вярхоўнага Савета Абхазскай АССР люты 1958 — красавік 1979
Папярэднік	Андрэй Максімавіч Чачуа
Пераемнік	Валяр’ян Асманавіч Кабахія
Нараджэнне	12 мая 1917(1917-05-12) Chlou[d], Сухумская акруга[d], Расійская імперыя
Смерць	25 лютага 2004(2004-02-25) (86 гадоў) Сухумі, Аўтаномная Рэспубліка Абхазія, Грузія
Месца пахавання	Сухумі
Нацыянальнасць	абхаз
Партыя	КПСС
Адукацыя	Абхазскі дзяржаўны ўніверсітэт
Узнагароды	Ордэн Гонар і слава I ступені
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Багра́т Васі́левіч Шы́нкуба (абх.: Баграт Уасыл-иҧа Шьынқәба; 12 мая 1917, сяло Члоу Кадорскага павета — 25 лютага 2004, Сухумі) — абхазскі паэт, празаік, лінгвіст, фалькларыст, грамадскі і дзяржаўны дзеяч.

Біяграфія

З дзяцінства пачаў праяўляць цікавасць да вуснай народнай творчасці народа, да твораў першых абхазскіх паэтаў і празаікаў — Д. І. Гулія, І. А. Кагонія, С. Я. Чанба і іншых. Пасля фальклорныя сюжэты сталі асновай многіх яго вершаў, паэм і балад.

Скончыў Сухумскі педагагічны тэхнікум (1935), аддзяленне абхазскай мовы і літаратуры філалагічнага факультэта Сухумскага дзяржаўнага педагагічнага інстытута ім. А. М. Горкага (1939), аспірантуру Інстытута мовазнаўства АН Грузінскай ССР (1944).

У пачатку Вялікай Айчыннай вайны вяртаецца ў Абхазію і да 1943 года працуе настаўнікам, у рэдакцыі газеты «Апсны капш» («Чырвоная Абхазія»), у абхазскім НДІ мовы і гісторыі імя М. Я. Марра, Саюзе пісьменнікаў Абхазіі. У 1943—1944 гады працягнуў вучобу ў аспірантуры Інстытута мовазнаўства АН Грузіі.

У 1954—1958 гады Баграт Шынкуба — старшыня Саюза пісьменнікаў Абхазіі; у 1958—1979 гады — Старшыня Прэзідыума Вярхоўнага Савета Абхазскай АССР. У 1959, 1978, 1984 гады абіраўся дэпутатам Вярхоўнага Савета СССР, у 1989 годзе — народным дэпутатам СССР.

Больш за 10 гадоў быў старшынёй камісіі Савета Міністраў Абхазіі па прысуджэнні Дзяржаўнай прэміі Абхазіі імя Д. І. Гулія. Пасля вайны ў Абхазіі (1992—1993) некалькі гадоў узначальваў Грамадскі савет пры Прэзідэнце Рэспублікі Абхазія.

Творчасць

Аўтар раманаў у вершах «Мае землякі» (1950) пра пасляваеннае жыццё вёскі і «Песня пра скалу» (1965) пра рэвалюцыю 1905—1907 у Абхазіі, гістарычнага рамана «Апошні з пайшоўшых» (1974), аповесці «Чанта прыехаў» (1968), паэм «Меч» (1943), «Чалавек на скале» (1964). Выдаў паэтычныя зборнікі «Першыя песні» (1938), «Вершы і паэмы» (1956), «Лета» (1962) і інш.

Пераклаў на абхазскую мову верш Я. Купалы «А хто там ідзе?».

Пераклады

На беларускую мову асобныя яго вершы пераклаў Р. Барадулін.

Узнагароды і званні

• Герой Сацыялістычнай Працы (1987).
• Узнагароджаны двума ордэнамі Леніна.
• Узнагароджаны трыма ордэнамі Працоўнага Чырвонага Сцяга.
• Званне «Народны паэт Абхазіі» (1967).
• Лаўрэат прэміі імя Дзмітрыя Гулія.

Памяць

Выява на манеце Абхазіі

• У гонар Б. В. Шынкуба выпушчаны паштовая марка і манета Абхазіі.

Сачыненні

• Б. Шинкуба. Последний из ушедших Архівавана 30 верасня 2007.
• Иалкаау иоымтакуа, т. 1—2, Akya, 1967—68; в рус. пер. — Избранное. [Предисл. К. Симонова], М., 1976.
• Шинкуба Б. Рассеченный камень: Роман, повесть, рассказ. — Сухум: Абгосиздат, 2011
• Шинкуба Б. Стихи, баллады. / Избранное. М.: Художественная литература, 1976
• Шинкуба Б. Мои земляки (поэма)
• Шинкуба Б. Песня о скале (роман в стихах)
• Шинкуба Б. Чанта приехал (повесть)
• Шинкуба Б. Сказка о капризном козленке / пер. с абхаз. Ю. Кушака. М.: Малыш, 1989. ISBN 5-213-00591-8

Літаратура

• Шынкуба Баграт Васілевіч // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 18. Кн. 1: Дадатак: Шчытнікі — Яя / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2004. — Т. 18. Кн. 1. — 472 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0295-4 (т. 18. Кн. 1).
• Цвинариа В. Л., Творчество Б. В. Шинкуба, Тб., 1970.

Спасылкі

• Шинкуба Баграт Васильевич // Большая советская энциклопедия : ([в 30 т.]) / гл. ред. А. М. Прохоров. — 3-е изд.. — М. : Советская энциклопедия, 1969—1978. (руск.)
• Размышления Баграта Шинкубы Архівавана 10 красавіка 2007.
• Не уходи, Апсуа! Архівавана 28 верасня 2007.
• Скончался абхазский поэт Баграт Шинкуба