Валожынская ешыва

Валожынская ешыва
Валожынская ешыва
	ישיבת עץ חיים
Краіна	Беларусь
Рэгіён	Валожынскі раён
Месцазнаходжанне	Валожын
Адкрыццё	1803
Рэканструкцыя	2007
	Медыяфайлы на Вікісховішчы

Валожынская ешыва — ешыва ў Валожыне, таксама вядомая як «Эц Хаім» (у гонар заснавальніка Хаіма Валожынера). Была адкрытая ў 1803 годзе. У перыяд росквіту ў Валожынскай ешыве навучаліся больш за 400 вучняў з усёй Расійскай імперыі.

Гісторыя[правіць | правіць зыходнік]

Ешыва была заснаваная ў 1803 годзе равінам Хаімам Валожынерам, вучнем Віленскага гаона. У 1821 годзе яго пераемнікам на чале ешывы стаў ягоны сын Ісаак. Па смерці Ісаака ў 1849 годзе кіраўніком ешывы быў прызначаны рэбэ Эліэзэр Фрыд (англ.: Eliezer Fried). Неўзабаве Эліэзэр Фрыд сканаў, наступным кіраўніком ешывы ў 1854 годзе быў прызначаны яго намеснік рэбэ Нафталі Цві Егуда Берлін (англ.: Naftali Zvi Yehuda Berlin).

У 1896 годзе ешыва была афіцыйна закрыта, бо расійскі ўрад запатрабаваў увядзення ў навучальную праграму выкладання рускай мовы і свецкіх прадметаў. Рэбэ Берлін не пагадзіўся з умовамі ўраду^[1]. Паводле іншай версыі, рэбэ Берліна не задаволіла ў першую чаргу не тое, што давядзецца выкладаць свецкія прадметы, а сам загадны тон патрабавання ўраду: «Выкладчыкі ўсіх прадметаў мусяць мець дыпломы каледжаў... іўдзейскія прадметы нельга выкладаць ад 9 да 15 гадзін... начныя студыі не дазваляюцца... час навучання не можа перавышаць 10 гадзін у дзень.»

Некаторыя гісторыкі даводзяць іншую прычыну закрыцця ешывы. Паводле гісторыка Шаўэля Стампфера (англ.: Shauel Stampfer), нядаўна адкрытыя дакументы расійскага ўрада пацвярджаюць, што сапраўднай прычынай закрыцця стала процістаянне іншых выкладчыкаў спробам рэбэ Берліна прызначыць свайго сына дэканам Валожынскай ешывы^[2].

Рэбэ Рэфаэль Шапіра (англ.: Refael Shapiro), зяць рабіна Нацыва Валожынера, адкрыў ешыву наноў у 1899, хоць колькасць вучняў у ёй значна скарацілася.

Дэ факта ешыва існавала да 1939 года^[3]. Валожынская ешыва зрабілася прататыпам большасці літвакоўскіх ешываў свету.

Кіраўнікі ешывы[правіць | правіць зыходнік]

Ешыву ўзначальвалі (у храналагічным парадку):

Хаім з Валожына
Іцхак з Валожына
Нафталі Цві Егуда Берлін (першапачаткова — сумесна з Ёсэфам Доў-Бер Салавейчыкам)
Рэфаэль Шапіра

Цяперашні час[правіць | правіць зыходнік]

У 2000 годзе валожынскія ўлады перадалі будынак ешывы ва ўласнасць Яўрэйскаму рэлігійнаму саюзу Беларусі. У 2007 годзе беларускі ўрад запатрабаваў ад яўрэйскай суполкі 20 000 долараў на аднаўленне будынка, пагражаючы іначай сканфіскаваць яго^[4]. Неабходныя сродкі на рэстаўрацыю будынка былі сабраны пры актыўным удзеле яўрэйскай суполкі Agudath Israel у ЗША.