Веніямін Егішэвіч Маркаран

Веніямін Егішэвіч Маркаран
Веніямін Егішэвіч Маркаран
	арм.: Բենիամին Եղիշեի Մարգարյան
Дата нараджэння	12 снежня 1913
Месца нараджэння	Шаўмяні[d], Марнеўльскі муніцыпалітэт[d], Грузія;
Дата смерці	30 верасня 1985 (71 год)
Месца смерці	Ерэван, Армянская ССР, СССР;
Грамадзянства	СССР;
Род дзейнасці	фізік, астраном, астрафізік, вучоны-ядзершчык
Навуковая сфера	астраномія
Месца працы	Бюраканская астрафізічная абсерваторыя;
Навуковая ступень	доктар фізіка-матэматычных навук
Альма-матар	Ерэванскі дзяржаўны ўніверсітэт;
Прэміі
Узнагароды	Заслужаны дзеяч навукі Армянскай ССР[d]

У Вікіпедыі ёсць артыкулы пра іншых асоб з прозвішчам Маркаран.

Веніямін Егішэвіч Маркаран (арм.: Բենիամին Մարգարյան, 1913—1985) — савецкі армянскі астраном.

Біяграфія[правіць | правіць зыходнік]

Нарадзіўся ў мястэчку Шулаверы (цяпер Шаўмяні, Грузія), у 1938 годзе скончыў Ерэванскі ўніверсітэт, у 1941 г. — аспірантуру Ленінградскага ўніверсітэта. З 1942 года працаваў у Бюраканскай астрафізічнай абсерваторыі (у 1952—1957 гг. — намеснік дырэктара, з 1957 — загаднік аддзелам галактык). У 1943—1957 гг. выкладаў у Ерэванскім універсітэце. Член-карэспандэнт (1965), потым акадэмік (1971) АН Армянскай ССР.

Асноўныя працы ў вобласці зорнай і пазагалактычнай астраноміі. Распрацаваў тэорыю флуктуацыі у бачным размеркаванні зорак з улікам касмічнага паглынання. Супольна з В. А. Амбарцумянам усталяваў існаванне ў Галактыцы маладых, няўстойлівых зорных сістэм — асацыяцый, наяўнасць якіх сведчыць пра працяг працэсу зоркаўтварэння у нашу эпоху, прытым зоркі нараджаюцца групамі. Выканаў класіфікацыю рассеяных зорных скопішчаў, вывучыў асаблівасці іх размеркавання і азначыў па іх месцаванне спіральных рукавоў Галактыкі. Выявіў існаванне сярод яркіх галактык адменнай катэгорыі аб'ектаў, што валодаюць анамальнымі колеравымі і спектравымі характарыстыкамі. Для тлумачэння выяўленай з'явы першым высунуў ідэю пра наяўнасць у ядзер галактык ультрафіялетавага выпраменьвання нецеплавой прыроды. Распрацаваў адмысловую методыку і правёў першы спектральны агляд неба з бюраканскім метровым тэлескопам Шміта у камбінацыі з наборам аб'ектыўных прызмаў. На здымках агляду выявіў слабыя галактыкі (13—17-ы зорнай велічыні), якія валодаюць інтэнсіўным УХ-кантынуумам, абумоўленым лішкам УХ-выпрамяненні. Далейшыя даследаванні ў розных абсерваторыях паказалі, што гэтыя аб'екты, што атрымалі назву Ланцужок Маркарана, складаюць шырокі клас актыўных утварэнняў у Метагалактыцы. Значная іх частка валодае радыё-, інфрачырвоным і рэнтгенаўскім выпрамяненнем, а больш за 10 % уласцівыя асаблівасці галактык Сейферта. Сярод іх ёсць таксама квазары і аб'екты тыпу BL Яшчаркі. Прэзідэнт Камісіі № 28 «Галактыкі» Міжнароднага астранамічнага саюза (1976—1979).

Пахаваны ў Арменіі, у вобласці Арагацотн, на могілках сяла Бюракан.

Памяць[правіць | правіць зыходнік]

Бюраканскі спектральны агляд неба Маркарана ўлучаны ў міжнародны рэестр праграмы ЮНЕСКА "Памяць свету"^[2].

У 2013 годзе Банк Арменіі выпусціў памятную срэбную манету, прысвечаную 100-годдзю з дня нараджэння Беніяміна Маркарана, наміналам 1 000 драмаў. На аверсе манеты выгравіраваны выявы зорак і галактык, на рэверсе — партрэт астранома і адкрытыя ім галактыкі, а таксама імя астранома на армянскай і англійскай мовах^[3].

21 лістапада 2013 года пошта Арменіі выпусціла паштовую марку наміналам 170 драмаў і канверт першага дня, таксама прысвечаныя 100-годдзю з дня нараджэння навукоўца^[4]. На паштовай мініяцюры тыражом 30 000 асобнікаў намаляваны партрэт Маркарана, купал Бюраканскай абсерваторыі і галактыка з каталога Маркарана Mrk 509^[5].

Узнагароды[правіць | правіць зыходнік]

Заслужаны дзеяч навукі Армянскай ССР (1961).
Лаўрэат Сталінскай прэміі 1-й ступені «За выбітныя навуковыя працы ў вобласці фізіка-матэматычных навук» за 1949 год (1950).
Ордэны «Знак Пашаны» (1955) і Дружбы Народаў (1983).
Медалі «За доблесную працу ў Вялікай Айчыннай вайне 1941—1945 гг.» і «Ветэран працы».

Зноскі

↑ ^1,0 ^1,1 (unspecified title) Праверана 9 лістапада 2016.
↑ Исследование армянского астронома вошло в международный регистр программы ЮНЕСКО «Память мира»
↑ Центробанк Армении выпустил 4 памятные монеты известных деятелей культуры и науки
↑ FSU new issues. Beniamin Markarian
↑ «Марки Петербурга». Армения. Обзор новинок

Літаратура[правіць | правіць зыходнік]

Колчинский И.Г., Корсунь А.А., Родригес М.Г. Астрономы. Биографический справочник. — Киев: Наукова думка, 1986. — С. 512.
Шахбазян Ю.Л. Амбарцумян: Этапы жизни и научные концепции. — М.: Молодая гвардия, 2011. — 304 с. — (Жизнь замечательных людей, выпуск 1249). — ISBN 978-5-235-03437-2.

Спасылкі[правіць | правіць зыходнік]

[_844ff22d14b79c2e-1] 1,0 ^1,1 (unspecified title) Праверана 9 лістапада 2016.

[2] Исследование армянского астронома вошло в международный регистр программы ЮНЕСКО «Память мира»

[3] Центробанк Армении выпустил 4 памятные монеты известных деятелей культуры и науки

[4] FSU new issues. Beniamin Markarian

[5] «Марки Петербурга». Армения. Обзор новинок

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]