Вольга Іосіфаўна Праабражэнская

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
(Пасля перасылкі з Вольга Праабражэнская)
Вольга Іосіфаўна Праабражэнская
Вольга Праабражэнская ў ролі Ізоры, «Сіняя барада»
Вольга Праабражэнская ў ролі Ізоры, «Сіняя барада»
Імя пры нараджэнні руск.: Ольга Иосифовна Преображенская
Дата нараджэння 2 лютага 1871(1871-02-02)[1]
Месца нараджэння
Дата смерці 27 снежня 1962(1962-12-27)[1] (91 год)
Месца смерці
Месца пахавання
Грамадзянства
Адукацыя
Прафесія харэограф, балерына, музычны педагог, балетны педагог, танцоўшчыца, танцавальны педагог
Тэатр Марыінскі тэатр
Лагатып Вікісховішча Медыяфайлы на Вікісховішчы

Вольга Іосіфаўна Праабражэнская (2 лютага 1871, Санкт-Пецярбург, Расійская імперыя — 27 снежня 1962, Сен-Мандэ, Францыя) — руская балерына і педагог, прыма-балерына Марыінскага тэатра ў 19021920 гадах.

Біяграфія[правіць | правіць зыходнік]

Вольга — ад нараджэння кволая і з крывым пазваночнікам — мела вельмі мала шанцаў стаць прыма-балерынай. Але яна марыла стаць танцоўшчыцай, і на працягу многіх гадоў яе бацькі беспаспяхова спрабавалі запісаць яе ў школу танцаў. Прыёмная камісія неаднаразова адхіляла яе кандыдатуру. Але пасля трох гадоў спробаў яе бацькам гэта ўдалося, і васьмігадовая Вольга паступіла ў Імператарскае тэатральнае вучылішча ў 1879 годзе,[2] дзе займалася ў педагогаў Мікалая Легата і Энрыка Чэкеці.

Сярод яе педагогаў таксама былі Кацярына Вазем і Хрысціян Іагансон. Нягледзячы на фізічныя недахопы, яна памацнела дзякуючы трэніроўкам пад кіраўніцтвам М. І. Петыпа, Л. І. Іванава і Ганны Іагансон.[3] Яна была ад прыроды экспрэсіўная, прыўносячы новае жыццё ў «збіты» рэпертуар, і дэманстравала вытанчанасць і грацыю танцоркі.[4]

Да таго ж Вольга была дзіўна музычная. Яна вучылася спяваць, выконвала оперныя арыі, выдатна грала на раялі.[2]

З 1889 года пасля заканчэння вучылішча выступала ў Марыінскім тэатры, дзе яе асноўнай саперніцай стала Мацільда Кшасінская. Пасля выканання партыі Ізоры («Сіняя барада» Шэнка, 1900, пастаноўка М. Петыпа) стала вядучай танцоркай трупы.

З 1895 года гастралявала ў Італіі, Францыі, Англіі, Германіі, Паўднёвай Амерыцы, паспяхова выступала ў тэатры «Ла Скала», прапагандавала рускую школу класічнага танца.

У 1909 годзе Вользе Праабражэнскай было прысвоена званне заслужанай артысткі імператарскіх тэатраў. З таго ж года яна сумяшчала замежныя гастролі з выступамі на сцэне Марыінскага тэатра.

Пачала сваю педагагічную дзейнасць у 1914 годзе ў Санкт-Пецярбургу, дзе сярод яе вучняў была Аляксандра Данілава. У 1917—1921 гадах кіравала класам пластыкі пры опернай трупе Марыінскага тэатра, выкладала класічны танец у Петраградскім харэаграфічным вучылішчы, у Школе рускага балета А. Л. Валынскага. Была бачным педагогам-метадыстам класічнага танца. Настаўнік і папярэдніца А. Я. Ваганавай.

У 1921 годзе з’ехала за мяжу. Спачатку выкладала ў Берліне, затым пераехала ў Мілан. У тым жа 1921 годзе стала дырэктарам Балетнай школы тэатра Ла Скала, якая зноў адкрылася дзякуючы Артура Тасканіні (не функцыянавала з 1917 года).

З 1923 года жыла ў Парыжы. Тут, у раёне плошчы Клішы, па адрасе вуліца Дуэ, дом № 69, яна адкрыла балетную студыю, у якой выкладала на працягу многіх гадоў.[5] Таксама выкладала ў Лондане і Буэнас-Айрэсе. Як педагог была строгая; па сведчанні вучняў, часта крычала на іх у студыі. Але Вольга была адыходлівая і вельмі дабра (часта не брала плату за навучанне ў сваіх незаможных, але таленавітых вучняў).

Пакінула выкладчыцкую дзейнасць у 1960 годзе.

Вольга Іосіфаўна памерла ў 1962 годзе і пахавана на могілках Сент-Жэнеўеў-дэ-Буа.

Асноўныя ролі[правіць | правіць зыходнік]

Лірыка-камедыйны талент Праабражэнскай асабліва праявіўся ў класічным балеце; рэдкая музычнасць рабіла яе непараўнальнай ў галоўных партыях балетаў П. І. Чайкоўскага (Аўрора — «Спячая прыгажуня», фея Дражэ — «Шчаўкунок») і А. К. Глазунова (Раймонда — «Раймонда», Колас — «Поры года», Ізабэла — «Выпрабаванне Даміса»). Сярод яе лепшых партый таксама Ліза, Сванільда, Пахіта; Матылёк («Капрызы матылька» М. Кроткава) — усё пастаноўкі М. Петыпа; Фея («Фея лялек», балетмайстры М. Г. і С. Г. Легаты), Жавота («Жавота» К. Сен-Санса, балетмайстар П. А. Герт) і іншыя.

Першая выканаўца партыі Наілы ў балеце «Ручай» Л. Дэліба і Л. Мінкуса (1902, балетмайстар А. Капіні, па А. Сен-Леону).[6]

Валодала вялікім дарам імправізацыі, Вольга Праабражэнская для кожнай партыі знаходзіла новае тлумачэнне. Танчыла ў балетах, пастаўленых М. М. Фокіным — «Шапэніяна», «Егіпецкія ночы» (Бераніка), «Павільён Арміды» (Арміда).

Вучні[правіць | правіць зыходнік]

Сярод яе вучняў — Н. Стукалкіна, І. Баронава, М. Мішкавіч, Т. Туманава, С. Галавін, Марыс Бежар, Марго Фонтэйн і інш.

Зноскі

  1. а б в г Archivio Storico Ricordi — 1808. Праверана 3 снежня 2020.
  2. а б "Ольга Иосифовна Преображенская" [руская]. BelCanto. 5 April 2011. Праверана 21 March 2015.
  3. ballerinagallery.com. www.ballerinagallery.com. Праверана 25 ліпеня 2020.
  4. Преображенская Ольга Иосифовна. www.russianculture.ru. Праверана 25 ліпеня 2020.
  5. Последняя звезда русского балета Архівавана 15 ліпеня 2014. // «Литовский курьер», 12 сентября 2013
  6. ПРЕОБРАЖЕ́НСКАЯ Ольга Иосифовна Архівавана 28 кастрычніка 2021.// Большая российская энциклопедия : [в 35 т.] / гл. ред. Ю. С. Осипов. — М. : Большая российская энциклопедия, 2004—2017.

Літаратура[правіць | правіць зыходнік]

  • Балет: энциклопедия. / Гл. ред. Ю. Н. Григорович.- М.: Советская энциклопедия, 1981.- 623 стр. с илл. (руск.)


Спасылкі[правіць | правіць зыходнік]