Ваўчаягада звычайная

	Ваўчаягада звычайная
Навуковая класіфікацыя
Дамен:	Эўкарыёты
Царства:	Расліны
Аддзел:	Кветкавыя
Клас:	Двухдольныя
Парадак:	Мальвакветныя
Сямейства:	Ваўчаягадавыя
Род:	Ваўчаягада
Від:	Ваўчаягада звычайная
Міжнародная навуковая назва
	Daphne mezereum L., 1753
Сінонімы
	Daphne albiflora J.W.Wolf; Daphne florida Salisb.; Daphne houtteana Lindl. & Paxton; Daphne lateriflora Raf.; Daphne liottardi Vill.; Mezereum officinarum C.A.Mey.; Thymelaea mezereum (L.) Scop.; Thymelaea praecox Gilib.;
ITIS	27126
NCBI	66680
EOL	582100
GRIN	t:13273
IPNI	831294-1
TPL	kew-2757105

Ваўчая́гада звычайная^[3] (Daphne mezereum) — від кветкавых раслін роду Ваўчаягада (Daphne) сямейства Ваўчаягадавыя (Thymelaeaceae).

Назва[правіць | правіць зыходнік]

Ваўчаягада звычайная, ваўчынец, воўчае лыка, воўчыя ягады^[4]^[5], жыломяць, воўчы ягады^[6]^[7]^[8]^[9], воўча лыка^[4].

Апісанне[правіць | правіць зыходнік]

Малагалінасты куст вышынёй да 1,5 м (да 2,5^[10] м) з жаўтавата-шэрай маршчакаватай карой. Галінкі голыя, у ніжняй частцы са слядамі леташняга лісця, маладыя галінкі кароткапрыціснутаапушаныя. Лісце чаргаванае, адваротналанцэтнае, тупаватае, выцягнутае ў кароткі чаранок, трошкі раснічастае, зверху зялёнае, знізу шызаватае, скучана на канцах галінак. Кветкі бэзава-ружовыя, духмяныя, сядзячыя, па 3—5 у пазухах леташняга лісця. Плод — авальная ярка-чырвоная касцянка.

Пашырэнне[правіць | правіць зыходнік]

Сустракаецца амаль па ўсёй Еўропе, у Закаўказзі, на поўначы Ірана. На тэрыторыі Беларусі трапляецца паўсюдна. Расце ў цяністых вільготных хвойных і лісцевых лясах. Цвіце ў сакавіку—красавіку.

Значэнне і выкарыстанне[правіць | правіць зыходнік]

Лекавая расліна (вонкавы раздражняльны сродак), мае інсектыцыдныя ўласцівасці. Выкарыстоўваюць кару (збіраюць рана ўвесну) і плады (у чэрвені—ліпені).

Ядавітая^[11], таму як дэкаратыўную расліну высаджваць у месцах, даступных дзецям, не варта, каб пазбегнуць атручэння^[12].

Добры ранневясенні меданос.

Зноскі

↑ Ужываецца таксама назва Пакрытанасенныя.
↑ Пра ўмоўнасць аднясення апісанай у гэтым артыкуле групы раслін да класа двухдольных гл. артыкул «Двухдольныя».
↑ Киселевский 1967.
↑ ^а ^б Ганчарык М. М. Беларускія назвы раслін. Праца навуковага таварыства па вывучэнню Беларусі, т. II і IV. — Горы-Горки, 1927.
↑ Антонов А. А. О врачебных растениях, дикорастущих в Витебской губернии и употребляемых населением ее в домашней народной медицине. — Витебск, 1888
↑ Анненков Н. (руск.) (бел. Ботанический словарь, Спб, 1878
↑ Рытов М. В. (руск.) (бел. Русские лекарственные растения. т. I. Петроград, 1918
↑ Чоловский К. Опыт описания Могилевской губернии. По программе и под редакцией А. С. Дембовецкого, кн. I. — Могілев.
↑ Васількоў І. Г. Матэрыялы да флоры Горацкага раёна. Праца навуковага таварыства па вывучэнню Беларусі, т. III. — Горы-Горкі, 1927.
↑ Лесная энциклопедия: В 2-х т. / Гл. ред. Воробьёв Г. И.; Ред. кол.: Анушин Н. А., Атрохин В. Г., Виноградов В. Н. и др. — М.: Сов. энциклопедия, 1985. — Т. 1. — 563 с. (руск.)
↑ Сергей Бесараб Токсины растений. User Stories // Хабр — habr.com, 22 ліпеня 2021, 01:21
↑ Энцыклапедыя прыроды Беларусі. У 5-і т. Т. 1. Ааліты — Гасцінец / Рэдкал. І. П. Шамякін (гал. рэд.) і інш. — Мн.: БелСЭ імя Петруся Броўкі, 1983. — 575 с., іл. — 10 000 экз.

Літаратура[правіць | правіць зыходнік]

Ляховіч І. Ваўчаягада // Энцыклапедыя прыроды Беларусі. У 5-і т. Т. 1. Ааліты — Гасцінец / Рэдкал. І. П. Шамякін (гал. рэд.) і інш. — Мн.: БелСЭ імя Петруся Броўкі, 1983. — 575 с., іл. — 10 000 экз.
Волчеягодник // Лесная энциклопедия: В 2-х т. / Гл. ред. Воробьёв Г. И.; Ред. кол.: Анушин Н. А., Атрохин В. Г., Виноградов В. Н. и др. — М.: Сов. энциклопедия, 1985. — Т. 1. — 563 с. (руск.)
Киселевский А. И. Латино-русско-белорусский ботанический словарь. — Мн.: «Наука и техника», 1967. — С. 44. — 160 с. — 2 350 экз.

Спасылкі[правіць | правіць зыходнік]

Волчеягодник обыкновенный — Daphne mezereum: інфармацыя пра таксон у праекце «Плантариум» (вызначальнік раслін і ілюстраваны атлас відаў). (руск.)

[1] Ужываецца таксама назва Пакрытанасенныя.

[2] Пра ўмоўнасць аднясення апісанай у гэтым артыкуле групы раслін да класа двухдольных гл. артыкул «Двухдольныя».

[FOOTNOTEКиселевский1967-3] Киселевский 1967.

[Ганчарык-4] а ^б Ганчарык М. М. Беларускія назвы раслін. Праца навуковага таварыства па вывучэнню Беларусі, т. II і IV. — Горы-Горки, 1927.

[5] Антонов А. А. О врачебных растениях, дикорастущих в Витебской губернии и употребляемых населением ее в домашней народной медицине. — Витебск, 1888

[6] Анненков Н. (руск.) (бел. Ботанический словарь, Спб, 1878

[7] Рытов М. В. (руск.) (бел. Русские лекарственные растения. т. I. Петроград, 1918

[8] Чоловский К. Опыт описания Могилевской губернии. По программе и под редакцией А. С. Дембовецкого, кн. I. — Могілев.

[9] Васількоў І. Г. Матэрыялы да флоры Горацкага раёна. Праца навуковага таварыства па вывучэнню Беларусі, т. III. — Горы-Горкі, 1927.

[ЛЭ-10] Лесная энциклопедия: В 2-х т. / Гл. ред. Воробьёв Г. И.; Ред. кол.: Анушин Н. А., Атрохин В. Г., Виноградов В. Н. и др. — М.: Сов. энциклопедия, 1985. — Т. 1. — 563 с. (руск.)

[11] Сергей Бесараб Токсины растений. User Stories // Хабр — habr.com, 22 ліпеня 2021, 01:21

[ЭПБ1-12] Энцыклапедыя прыроды Беларусі. У 5-і т. Т. 1. Ааліты — Гасцінец / Рэдкал. І. П. Шамякін (гал. рэд.) і інш. — Мн.: БелСЭ імя Петруся Броўкі, 1983. — 575 с., іл. — 10 000 экз.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

Слоўнікі і энцыклапедыі	Вялікая каталанская · Вялікая нарвежская · Вялікая савецкая (1 выд.) · Бракгаўза і Эфрона · Britannica (онлайн)
Таксанамія	EOL · GBIF · iNaturalist · IPNI · IRMNG · ITIS TSN · NCBI · POWO · Plantarium · The Plant List · Tropicos · WFO
Нарматыўны кантроль	LCCN: sh88022737 · LNB: 000306766 · Microsoft: 2780311795