Вывад савецкіх войск з Афганістана

Вывад савецкіх войск з Афганістана пачаўся 15 мая 1988 года, у адпаведнасці з заключанымі 14 красавіка 1988 года Жэнеўскімі пагадненнямі аб палітычным урэгуляванні становішча вакол ДРА. СССР абавязаўся вывесці свой кантынгент у дзевяцімесячны тэрмін, гэта значыць да 15 лютага 1989 года, прычым палова войск павінна была быць выведзена на працягу першых трох месяцаў, гэта значыць да 15 жніўня 1988 года.

Ход падзей[правіць | правіць зыходнік]

Паводле паведамленняў, у першыя тры месяцы Афганістан пакінулі 50 183 вайскоўцаў. Яшчэ 50 100 чалавек вярнуліся ў СССР у перыяд з 15 жніўня 1988 года па 15 лютага 1989 года.

У пачатку лістапада 1988 года вывад савецкіх войск з Афганістана быў прыпынены ў сувязі з рэзка актывізаванымі наступальнымі дзеяннямі маджахедаў, у прыватнасці, масіраванымі ракетнымі абстрэламі Кабула. Пасля гэтага, у другой палове лістапада і снежні 1988 года, абстаноўка ў краіне некалькі стабілізавалася, аднак кіраўніцтва СССР устрымлівалася ад якіх-небудзь заяў аб тым, ці будзе вывад савецкіх войск выкананы да канца, або ваенныя дзеянні будуць працягнуты. У студзені 1989 года Афганістан наведаў міністр замежных спраў Эдуард Шэварнадзэ. Канчатковае рашэнне аб поўным вывадзе савецкіх войск было прынята на пасяджэнні Палітбюро ЦК КПСС 25 студзеня 1989 года і апублікавана на наступны дзень з фармулёўкай «Савецкі Саюз застанецца верны Жэнеўскім пагадненням». Пасля гэтага ў Кабул з візітам прыбыў міністр абароны Дзмітрый Язаў. Завяршальная аперацыя па вывадзе войск адбывалася ў канцы студзеня—першай палове лютага 1989 года.

Аперацыя па вывадзе войск пастаянна падвяргалася нападам з боку маджахедаў. Паводле інфармацыі газеты «Вашынгтон пост», усяго ў гэты перыяд было забіта 523 савецкіх салдата^[1].

15 лютага 1989 года генерал-лейтэнант Барыс Громаў, паводле афіцыйнай версіі, стаў апошнім савецкім вайскоўцам, які пераступіў па мосце Дружбы мяжу дзвюх краін. У рэчаіснасці на тэрыторыі Афганістана заставаліся як савецкія вайскоўцы, якія трапілі ў палон да маджахедаў, так і падраздзяленні памежнікаў, што прыкрывалі вывад войск і вярнуліся на тэрыторыю СССР толькі ў другой палове дня 15 лютага. Памежныя войскі КДБ СССР выконвалі задачы па ахове савецка-афганскай мяжы асобнымі падраздзяленнямі на тэрыторыі Афганістана да красавіка 1989 года^[2]^[3]^[4].