Вышэйшая партыйная школа пры ЦК КПСС

Вышэйшая партыйная школа пры ЦК КПСС (ВПШ пры ЦК КПСС)
Заснаваны	1939
Год закрыцця	1978
Тып	вышэйшая школа
Студэнты	720 (1970)
Дактары	21
Прафесары	21
Выкладчыкаў	120 (з іх 99 — кандыдаты навук і дацэнты)
Краіна	СССР
Размяшчэнне	Масква, Міуская плошча, 6с6

Вышэйшая партыйная школа пры ЦК КПСС (ВПШ, руск.: Высшая партийная школа при ЦК КПСС) — вышэйшая партыйна-палітычная навучальная ўстанова ў СССР па падрыхтоўцы і перападрыхтоўцы кіруючых кадраў КПСС і Саветаў, работнікаў СМІ (радыё, друку і тэлебачанні), якая існавала ў Маскве ў 1939—1978 гадах. Аб’яднана з Акадэміяй грамадскіх навук пры ЦК КПСС. ВПШ скончыла каля 10 тысяч партыйных і дзяржаўных працаўнікоў, а таксама больш за 14,5 тысяч прайшлі перападрыхтоўку на курсах.

Гісторыя

10 ліпеня 1918 г. па ініцыятыве Я. М. Свярдлова былі адкрыты курсы агітатараў і прапагандыстаў пры УЦВК. У студзені 1919 г. курсы былі рэарганізаваны ў Школу савецкай працы. На яе базе была створана Цэнтральная школа савецкай і партыйнай працы, якую ў ліпені 1919 г. перайменавалі ў Камуністычны ўніверсітэт імя Я. М. Свярдлова. Гэта была першая ў СССР вышэйшая партыйная навучальная ўстанова, якая рыхтавала кадры для партыйнай адміністрацыі. Свае дзверы ўніверсітэт адкрыў увосень 1919 г. У пачатку ўніверсітэт размяшчаўся ў будынку на вуліцы Малая Дзмітраўка, д. 6, а ў першай палове 20-х гг. пераехаў на Міускую плошчу, д. 6, у будынак, якое займаў МГНУ.

У 1936—1938 гг. Школе прапагандыстаў былі перададзены кнігі і часопісы з бібліятэк закрытых навучальных устаноў: Інстытута Чырвонай прафесуры, Камуністычнага ўніверсітэта працоўных Усходу, Камуністычнага ўніверсітэта нацыянальных меншасцей Захаду і шэрагу іншых бібліятэк. У 1939 г. пасля XVIII з’езду Усерасійскай камуністычнай партыі бальшавікоў, школа прапагандыстаў была рэарганізавана ў Вышэйшую партыйную школу пры ЦК УКП(б).

Папярэднікамі Вышэйшай партыйнай школы пры ЦК КПСС былі курсы агітатараў-інструктараў пры УЦВК, Камуністычны ўніверсітэт імя Я. М. Свярдлова, які ў 1935 годзе ўніверсітэт быў ператвораны ў Вышэйшую школу прапагандыстаў пры ЦК УКП(б) імя Я. М. Свярдлова. У 1939 годзе школа атрымала сваю апошнюю назву.

У 1978 годзе адбылося аб’яднанне Вышэйшай партыйнай школы з Акадэміяй грамадскіх навук і Завочнай вышэйшай партыйнай школай. Новая ўстанова была названа Акадэміяй грамадскіх навук пры ЦК КПСС і абгрунтавалася на праспекце Вярнадскага. У гэтым жа годзе адбываецца вылучэнне Маскоўскай вышэйшай партыйнай школы (МВПШ) як самастойнай партыйнай і навуковай установы, якая засталася на Міускай плошчы. Вялікую ролю ў папаўненні бібліятэкі новай установы адыгрывала камплектаванне літаратуры з фондаў роднасных бібліятэк — Акадэміі грамадскіх навук пры ЦК КПСС, Упраўлення справамі ЦК КПСС, Усерасійскай дзяржаўнай бібліятэкі замежнай літаратуры, Дзяржаўнай бібліятэкі СССР імя У. І. Леніна і інш.

Штогод у бібліятэку паступалі каля 40 тыс. экз. на рускай мове і больш 1500 экз. на 12 замежных мовах. Да пачатку 1991 г. бібліятэка МВПШ налічвала каля 1 млн адз. зах. і была адной з найбуйнейшых бібліятэк Масквы грамадска-палітычнага профілю.

У пачатку 1990 г., пасля таго як ранейшая партыйна-дзяржаўная сістэма стала сябе зжываць, а КПСС страціла палітыка-юрыдычны статус, адпала неабходнасць у падрыхтоўцы партыйных кадраў. На базе партыйных школ сталі з’яўляцца новыя навучальныя ўстановы.

У 1991 г. на Міускай плошчы быў адкрыты Расійскі дзяржаўны гуманітарны ўніверсітэт (РДГУ). Большая частка кніжнага фонду МВПШ перайшла да Расійскага дзяржаўнага сацыяльнага ўніверсітэта і Расійскай акадэміі дзяржаўнай службы пры Прэзідэнце Расійскай Федэрацыі, а астатняя частка фонду ўвайшла ў склад фарміраванай бібліятэкі РДГУ. Па прыблізных падліках у фондзе Інфармацыйнага комплексу «Навуковая бібліятэка» РДГУ захоўваецца больш 53 тыс. кніг з фондаў МГНУ і МВПШ, частка гэтай кніжнай спадчыны выкарыстоўваецца ў навучальным працэсе.

Навуковая і навучальная дзейнасць

На вучобу ў ВПШ, па рэкамендацыі ЦК КП саюзных рэспублік, крайкамаў і абкамаў партыі, ЦК КПСС прымаліся члены партыі ва ўзросце да 40 гадоў, якія мелі вышэйшую адукацыю і не менш за пяць гадоў партыйнага стажу. Тэрмін навучання складаў 2 гады. Таксама ў ВПШ былі курсы па перападрыхтоўцы кіруючых партыйных і савецкіх працаўнікоў, якія дзейнічалі на пастаяннай аснове. ВПШ аказвала дапамогу ў падрыхтоўцы кадраў для партыйнай і дзяржаўнай працы краінам сацыялістычнага лагера.

Апроч навучальна-метадычнай ВПШ праводзіла навукова-даследчую працу, праводзілася падрыхтоўка манаграфій, распрацоўваліся праграмы, падручнікі і навучальна-метадычныя дапаможнікі. ВПШ праводзіліся абароны дысертацый на сушуканне навуковых ступеняў кандыдата і доктара навук.

Навучальныя падраздзяленні

ВПШ мела 12 кафедраў:

• гісторыі КПСС;
• марксісцка-ленінскай філасофіі;
• навуковага камунізму;
• палітычнай эканоміі;
• партыйнага будаўніцтва;
• сучаснага міжнароднага камуністычнага, рабочага і нацыянальна-вызваленчага руху;
• савецкай эканомікі;
• эканомікі сельскай гаспадаркі;
• дзяржаўнага права і савецкага будаўніцтва;
• журналістыкі і літаратуры, рускай мовы;
• замежных моў.

Гл. таксама

• Катэгорыя:Выпускнікі Вышэйшай партыйнай школы пры ЦК КПСС
• Катэгорыя:Выкладчыкі Вышэйшай партыйнай школы пры ЦК КПСС
• Вышэйшая камсамольская школа

Літаратура

• Высшая партийная школа при ЦК КПСС // Советский энциклопедический словарь / Научно-редакционный совет: А. М. Прохоров (пред.). — М.: Советская энциклопедия, 1981. — С. 263. — 1600 с. — 1 200 000 экз.
• Высшая партийная школа при ЦК КПСС // Т. 5. Вешин — Газли. — М. : Советская энциклопедия, 1971. — (Большая советская энциклопедия : [в 30 т.] / гл. ред. А. М. Прохоров; 1969—1978). (руск.)
• Высшая партийная школа при ЦК КПСС // Москва: Энциклопедия / Глав. ред. А. Л. Нарочницкий. — М.: Советская энциклопедия, 1980. — 688 с. — 200 000 экз.