Стольнік вялікі літоўскі

Стольнік у сярэднявечнай Еўропе

Стольнік вялікі літоўскі — пасада ў Вялікім Княстве Літоўскім з сярэдзіны XV стагоддзя.

Загадваў сервіроўкі стала Вялікага князя літоўскага і падачай страў. Кіраваў падстоліямі. Пазней выконваў намінальныя функцыі.

Кароль польскі і вялікі князь літоўскі Станіслаў Аўгуст Панятоўскі ў 1755—1764 гадах быў стольнікам вялікім літоўскім.

З канца XVI стагоддзя ў Вялікім Княстве Літоўскім вядома пасада павятовага стольніка.

Спіс вялікіх стольнікаў літоўскіх

Стольнікі ВКЛ
Асоба	Дата прыняцця пасады	Дата складання пасады альбо смерці	Заўвагі
Ян	1447
Ян Войцехавіч Нарбут	1529
Януш Гальшанскі	1541	24 мая 1542	Паступіў на кіеўскага ваяводу
Нікадзім Цеханавецкі	1544	1545
Станіслаў Мікалаевіч Кязгайла	1545	1552	Паступіў на вялікага літоўскага падчашага
Юрый Аляксандравіч Хадкевіч	1 верасня 1554	1555	Паступіў на вялікага літоўскага крайчага
Сямён Гальшанскі	1555	1556	Памёр
Ян Геранімавіч Хадкевіч	1559	1566	Адначасова з 1563 жамойцкі староста. Паступіў на вялікага літоўскага маршалка
Вялікія стольнікі літоўскія
Мікалай Дарагастайскі	23 сакавіка 1566	7 ліпеня 1576	Паступіў на полацкага ваяводу
Аляксандр Пронскі	ліпень 1576	1587
Крыштаф Дарагастайскі	27 мая 1588	11 красавіка 1590	Паступіў на вялікага літоўскага крайчага
Ян Глябовіч	19 верасня 1590	1604	Памёр
Крыштаф Весялоўскі	26 чэрвеня 1604	1620	Паступіў на вялікага літоўскага крайчага
Альбрэхт Уладзіслаў Радзівіл	1620	1622	Паступіў на вялікага літоўскага крайчага
Мікалай Весялоўскі	1623	31 сакавіка 1626	Паступіў на вялікага літоўскага крайчага
Аляксандр Людвік Радзівіл	20 лістапада 1626	13 ліпеня 1630	Паступіў на вялікага літоўскага крайчага
Крыштаф Сапега	17 ліпеня 1630	19 жніўня 1631	Паступіў на вялікага літоўскага крайчага
Гедэон Міхал Трызна	19 жніўня 1631	1638	Паступіў на вялікага літоўскага крайчага
Казімір Тышкевіч	1638	1642	Паступіў на вялікага літоўскага крайчага
Багуслаў Юрый Слушка	1642	14 лютага 1645	Паступіў на вялікага літоўскага крайчага
Фелікс Ян Пац	17 сакавіка 1645	28 красавіка 1646	Паступіў на вялікага літоўскага падкаморага
Вінцэнт Гасеўскі	28 красавіка 1646	14 верасня 1652	Паступіў на вялікага літоўскага падскарбія
Міхал Казімір Радзівіл	26 верасня 1652	10 студзеня 1653	Паступіў на вялікага літоўскага крайчага
Крыштаф Патоцкі	12 студзеня 1653	15 лютага 1658	Паступіў на вялікага літоўскага крайчага
Яўстах Казімір Валовіч	15 лютага 1658	1658	Памёр
Крыштаф Францішак Сапега	4 студзеня 1659	22 ліпеня 1661	Паступіў на вялікага літоўскага крайчага
Марцыян Аляксандр Агінскі	ліпень 1661	верасень 1665	Паступіў на вялікага літоўскага крайчага
Бенедыкт Павел Сапега	1665	1670	Паступіў на вялікага літоўскага крайчага
Станіслаў Казімір Радзівіл	1670	1679	Паступіў на вялікага літоўскага маршалка
Леў Васіль Сапега	1679	1681	Паступіў на надворнага літоўскага падскарбія
Ян Генрык Бокум	1681	1685
Кароль Станіслаў Радзівіл	1685	1 кастрычніка 1686	Паступіў на вялікага літоўскага канюшага
Казімір Уладзіслаў Сапега	1686	снежань 1686	Паступіў на надворнага літоўскага падскарбія
Ежы Станіслаў Сапега	1686	1703	Пазбаўлены пасады на Люблінскім сойме
Багуслаў Казімір Агінскі	1704	1706
Антоні Казімір Сапега	7 снежня 1706	1709
Павел Кароль Сангушка	1708	1709
Ежы Станіслаў Сапега	1709	29 сакавіка 1732	Паступіў на мсціслаўскага ваяводу
Пётр Павел Сапега	29 сакавіка 1732	18 верасня 1744	Паступіў на смаленскага ваяводу
Юзаф Аляксандр Ябланоўскі	18 верасня 1744	25 мая 1755	Паступіў на новагародскага ваяводу
Станіслаў Аўгуст Панятоўскі	26 мая 1755	7 верасня 1764	Абраны каралём Польскім і вялікім князем літоўскім
Юзаф Клеменс Чартарыйскі	14 снежня 1764	1795	Склаў паўнамоцтвы ў сувязі са спыненнем існавання Рэчы Паспалітай

Гл. таксама

• Стольнік
• Вялікія стольнікі каронныя

Літаратура

• Вяроўкін-Шэлюта У. Стольнік // Вялікае княства Літоўскае: Энцыклапедыя. У 3 т. / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў (гал. рэд.) і інш.; маст. З. Э. Герасімовіч. — Мн.: Беларуская Энцыклапедыя, 2005. — Т. 2: Кадэцкі корпус — Яцкевіч. — С. 636. — 792 с. — ISBN 985-11-0378-0 (т. 2), ISBN 985-11-0315-2.
• Wolff J. Senatorowie i dygnitarze Wielkiego Księstwa Litewskiego: 1385—1795. — Kraków, 1885.
• Żychliński T. Złota księga szlachty polskiej. T. 1—31. — Poznań, 1879—1908.