Кавалі (Бабруйскі раён)

Аграгарадок Кавалі Краіна Беларусь Вобласць Магілёўская Раён Бабруйскі Сельсавет Кавалёўскі Каардынаты 53°02′53,70″ пн. ш. 29°32′15,81″ у. д. Насельніцтва 786  чалавек Часавы пояс UTC+3 Тэлефонны код +375 225 Паштовы індэкс 213852 Аўтамабільны код 6 СААТА 7208824046 Кавалі на карце Беларусі ±

Кавалі на Вікісховішчы

Кавалі́ (трансліт.: Kavali, руск.: Ковали) — аграгарадок у Бабруйскім раёне Магілёўскай вобласці. Адміністрацыйны цэнтр Кавалёўскага сельсавета.

Кавалі знаходзяцца паміж аўтадарогай А250 і чыгункай Бабруйск—Жлобін. Побач з вёскай знаходзіцца чыгуначная станцыя Цялуша.

Насельніцтва

• 1885 год — 556 чалавек
• 1897 год — 867 чалавек
• 1917 год — 977 чалавек
• 1959 год — 579 чалавек
• 1998 год — 833 жыхары, 330 двароў

Гісторыя

Аграгарадок Кавалi, вулiца Цэнтральная

Сяло Кавалі ўпершыню ўзгадваецца ў 1560 годзе ў сувязі з правядзеннем валочнай памеры ў Бабруйскім старастве. У 1565 годзе сяло ў Бабруйскай воласці Рэчыцкага павета Мінскага ваяводства Вялікага Княства Літоўскага. У 1621 годзе сяло Кавалева Трокскай палавіцы Бабруйскага стараства, 7 дамоў. Па гаспадарчаму інвентару 1639 года сялу належала 8 валок зямлі (каля 170 гектараў), з якіх 5 былі пусткамі. Ваенныя дзеянні (грамадзянская вайна і вайна паміж Маскоўскім княствам і Рэччу Паспалітай) другой паловы XVII стагоддзя прывялі да поўнага спусташэння краю. Паводле перапісу 1684 года ў Кавалях 4 няжылых двары. У 1786 годзе — сяло ў складзе маёнтка Міхалёва, шляхецкая ўласнасць, 18 гаспадарак. З 1793, пасля II-га падзела Рэчы Паспалітай, Кавалі ў складзе Расійскай імперыі, з 1795 года ў Бабруйскім павеце Мінскай губерніі, уласнасць памешчыкаў Кельчэўскіх і Лашкаровых. У 1891 годзе працуюць млын і сукнавальня (у 1895 годзе працуе 3 рабочыя). Паводле перапісу 1897 года сяло Кавалі Туркоўскай воласці Бабруйскага павета Мінскай губерніі, 125 двароў, дзейнічаюць царква, магазін, пастаялы двор. Штогод 30 жніўня ладзіцца таржок. У Кавалях шырока развіта рамесніцтва — кавальства, бандарства, ткацтва. У 1904 годзе адкрыта земскае народнае вучылішча. У пачатку ХХ стагоддзя 119 двароў. З 29.08.1919 г. да 10.08.1920 г. ў складзе Гомельскай губерніі. З 1924 года цэнтр сельсавета 1-га Бабруйскага раёна, са жніўня 1927 Бабруйскага раёна Бабруйскай акругі БССР. У 20-ыя гады ХХ стагоддзя створана працоўная школа 1-ай ступені. У 1925 годзе ў школе 128 вучняў, пры школе працуе драматычны гурток, пункт па ліквідацыі непісьменнасці сярод дарослых. У 1925 годзе ў Кавалях дзейнічалі два ветраныя і паравы млыны, крупадзёрка. Пад канец 1920-х гадоў арганізавана тарфяная арцель «Прагрэс», пачынае работу кузня. У 1926 годзе ў Кавалях 162 двары. З ліпеня 1930 года ў складзе Бабруйскага раёна БССР. У 1931 годзе 31 гаспадарка вескі аб’ядналіся ў калгас «Зара рэвалюцыі», 9 гаспадарак увайшлі ў склад калгаса «Пралетарый». З 15.01.1938 года і з 08.01.1954 года Кавалі ў складзе Бабруйскага раёна Магілеўскай вобласці, з 20.09.1944 года да 08.01.1954 года ў складзе Бабруйскага раёна Бабруйскай вобласці. Падчас Вялікай Айчынай вайны ў баях каля вескі загінулі 24 савецкіх воіны і партызаны (пахаваны ў 2 брацкіх магілах на могілках і ў цэнтры вескі). 101 вясковец не вярнуўся з фронту. У 1967 годзе да вескі далучана чыгуначная станцыя «Цялуша», у 1992 годзе — паселкі Падліп’е, Зара. У 1997 годзе ў Кавалях 318 двароў, цэнтральная сядзіба сельсавета і калгаса імя Неўскага. Дзейнічаюць чыгуначная станцыя, лесапільня, майстэрні па рамонце сельскагаспадарчай тэхнікі, комплекс БРС, ферма, устаноўка па прыгатаванні вітаміннай мукі. У сацыяльнай сферы працуюць васьмігадовая школа, дзіцячыя яслі-сад, Дом культуры, аддзяленні сувязі і Беларусбанка, бальніца, амбулаторыя, аптэка, сталовая, магазін, комплексны пункт бытавога абслугоўвання насельніцтва, аўтаматычная тэлефонная станцыя. У 2014 годзе ў Кавалях 758 жыхароў, 302 гаспадаркі.

Вытворчасць

У вёсцы працуе СВК «Калгас імя А. Неўскага».

Сацыяльная сфера

У вёсцы Кавалі працуюць дом культуры, ФАП, бібліятэка, дзве крамы, аддзяленні паштовай сувязі i Беларусбанка.

Вядомыя асобы

• Максім Архіпавіч Ляўкоў (1894—1937) — савецкі беларускі дзяржаўны дзеяч
• Аляксандр Яфімавіч Балыка (нар. 1936) — беларускі архітэктар.
• Васіль Пятровіч Вадаевіч (нар. 1940) — беларускі ўрач-тэрапеўт. Доктар медыцынскіх навук (1999), прафесар.

Спасылкі

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Кавалі (Бабруйскі раён)
• Кавалёўскі сельсавет(недаступная спасылка)