Вікторыя Бадэнская

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
Вікторыя Бадэнская
ням.: Viktoria von Baden
Сцяг Каралева-кансорт Швецыі
1907 — 1930
Папярэднік Сафія Насаўская
Пераемнік Луіза Маўнтбатэн
Нараджэнне 7 жніўня 1862(1862-08-07)[1][2][…]
Смерць 4 красавіка 1930(1930-04-04)[1][2][…] (67 гадоў)
Месца пахавання
Род Церингены
Бернадоты (по мужу)
Бацька Фрыдрых I Бадэнскі[d]
Маці Луіза Пруская[d]
Муж Густаў V[6]
Дзеці Густаў VI Адольф, Prince Wilhelm, Duke of Södermanland[d] і Prince Erik, Duke of Västmanland[d]
Веравызнанне лютэранства
Дзейнасць кансорт, пісьменніца
Аўтограф Выява аўтографа
Манаграма Манаграма
Узнагароды
ордэн Серафімаў
Лагатып Вікісховішча Медыяфайлы на Вікісховішчы

Вікторыя Бадэнская (шведск.: Victoria av Baden, ням.: Viktoria von Baden), пры нараджэнні Сафія Марыя Вікторыя Бадэнская (ням.: Sophie Marie Viktoria von Baden, 7 жніўня 1862, Карлсруэ, Вялікае герцагства Бадэн — 4 красавіка 1930, Рым, Італія) — дачка вялікага герцага Бадэнскага Фрыдрыха I і Луізы Прускай, жонка караля Швецыі Густава V, каралева Швецыі ў 1907—1930 гадах, маці караля Швецыі Густава VI Адольфа.

Сям’я і ранняе жыццё[правіць | правіць зыходнік]

Фатаграфія прынцэсы Вікторыі Бадэнскай ў юнацтве.

Прынцэса Сафія Марыя Вікторыя нарадзілася 7 жніўня 1862 года ў замку Карлсруэ. Яна была адзінай дачкой Фрыдрыха I Бадэнскага — чацвёртага дзіцяці вялікага герцага Бадэнскага Леапольда I і вялікай герцагіні Бадэнскай Сафіі Вільгельміны, дачкі караля Швецыі Густава IV Адольфа. Маці Вікторыі — Луіза Пруская, дачка імператара Германіі Вільгельма I і імператрыцы Аўгусты.

Расла прынцэса ў замку Карлсруэ разам з братамі Фрыдрыхам і Людвігам. Лета сям’я праводзіла на востраве Майнау, дзе ў іх быў свой палац. Сям’я рэгулярна наведвала імператара і імператрыцу Германіі ў Берліне. Часам яны здзяйснялі паездкі на поўдзень Францыі, у Швейцарыю або на які-небудзь англійскі прыморскі курорт. Вялікая герцагіня Луіза, маці Вікторыі, была строгая са сваімі дзецьмі. Яны спалі ў халодных пакоях на жорсткіх ложках. Магчыма, менавіта тое, што прынцэса спала ў халоднай пакоі стала адной з прычын яе наступных праблем са здароўем[7].

Школьную адукацыю Вікторыя пачала атрымліваць у 1871 годзе ў сваім замку разам з 15 іншымі дзяўчатамі пад кіраўніцтвам маці. Вікторыя выдатна валодала нямецкай мовай, размаўляла на англійскай і французскай, добра малявала, любіла фатаграфаваць, вывучала гісторыю. Прынцэса была таленавітай піяністкай, ўмела папросту згуляць Шапена, Бетховена, ці ж яе любімага кампазітара Вагнера. Вікторыя ведала на памяць многія вершы Фрыдрыха Шылера і Людвіга Уланда[8].

Вікторыя была закахана ў расійскага вялікага князя Мікалая Міхайлавіча, ўнука імператара Мікалая I і стрыечнага дзядзькі Мікалая II. Але шлюб паміж імі быў немагчымы, бо яны прыпадалі адзін аднаму стрыечнымі братам і сястрой. Вялікая герцагіня Луіза лічыла прыдатнай партыяй для сваёй дачкі кронпрынца Прускага і Германскага Вільгельма. Вікторыя і Вільгельм таксама былі стрыечным братам. Але шлюб так і не адбыўся з-за ўплыву Бісмарка[9].

Пытанне аб шлюбе наследнага прынца Швецыі і Нарвегіі Густава моцна турбавала караля і каралеву. Кароль Оскар палічыў разумным абставіць больш цесныя сувязі з Германіяй, ажаніўшы свайго сына на адной з нямецкіх прынцэс. Адной з кандыдатак была прынцэса Шарлота Пруская, дачка імператара Фрыдрыха III. У шведскай прэсе публікавалі інфармацыю аб магчымым шлюбе спадчынніка і прынцэсы Вікторыі Гесэн-Дармштадцкай, унучкі каралевы Вікторыі. Каралева Сафія разглядала варыянт ажаніць свайго старэйшага сына на малодшай дачкі каралевы Вікторыі, прынцэсе Беатрысе, але ў Вялікабрытаніі каралева Вікторыя не падтрымала такі саюз[10].

Восенню 1879 года кронпрынц Густаў быў накіраваны ў Страсбург, дзе праходзіў службу. Падчас наведвання Лондана ён атрымаў запрашэнне ад прынца Фрыдрыха, брата Вікторыі, наведаць іх сям’ю ў Бадэне. Пасля заканчэння службы, Густаў наведаў сям’ю Вялікага герцага, але ніякіх рамантычных пачуццяў паміж Вікторыяй і кронпрынцам тады не ўзнікла[11].

Шлюб[правіць | правіць зыходнік]

Вясельная фатаграфія Вікторыі і Густава, 1881 год.

У лютым 1881 года кронпрынц Густаў быў адпраўлены бацькамі ў Германію на вяселле прынца Вільгельма Прускага і Аўгусты Шлезвіг-Гальштэйнскай. Там Густаў бліжэй пазнаёміўся з Вікторыяй. У лісце да маці, кронпрынц пісаў: «Усе вакол нас заўважылі, што мы палюбілі адзін аднаго, але гэта мяне ані не бянтэжыць. Бо я выбраў сабе нявесту і адчуваю сябе вельмі радасна». Праз два тыдні пасля сустрэчы, 12 сакавіка, было абвешчана аб заручынах наследнага прынца Швецыі і Нарвегіі Густава і бадэнскай прынцэсы Вікторыі.

Пасля заручын кронпрынц Густаў быў вымушаны вярнуцца ў Стакгольм з-за бацькі, які моцна хварэў на пнеўманію. Калі бацька паправіўся, жаніх вярнуўся да нявесты і яны адсвяткавалі ў Карлсруэ Вялікдзень. У маі кароль Оскар II ездзіў на курорт Бад-Эмс, дзе змог асабіста пазнаёміцца з будучай нявесткай. Разам з каралевай Сафіяй, кароль адправіўся ў горад Бруль, дзе сустрэўся з імператрыцай Германіі Аўгустай і абмеркаваў усе дэталі маючага адбыцца вяселля.

Малюнак вяселля Вікторыі, апублікаваны ў французскім часопісе Le Monde.

Да канца лета Вікторыя і Густаў разам з каралём і каралевай знаходзіліся ў Санкт-Морыце. Вікторыя пачала вывучаць шведскую мову, гісторыю і культуру краіны. Гісторыю і культуру Вікторыі выкладаў вядомы шведскі гісторык Оскар Алін, а курс гісторыі шведскай Канстытуцыі ёй асабіста выкладаў кароль Оскар II.

20 верасня 1881 года адбылося вяселле ў Карлсруэ. Вікторыю да алтара вялі яе бацька і дзед, імператар Вільгельм I. Нявеста была апранутая ў сукенку з мірта, жаніх — у мундзіры драгунскага палка. У гонар вяселля было дадзена тры гарматных залпа па 12 стрэлаў. Пасля трох дзён вясельных урачыстасцяў, маладыя адправіліся ў Швецыю. Вяртанне на новую радзіму прайшло праз Данію, а затым на фрэгаце Ванадый пара прыбыла ў Стакгольм. У сталіцы на два тыдні былі ўладкаваныя пышныя ўрачыстасці, Вікторыя афіцыйна атрымала тытул Кронпрынцэсы Шведскай і Нарвежскай. 1 кастрычніка 1881 года кароль Оскар II даў ўрачысты зарок ў гонар нявесткі, а на наступны дзень адбылося ўрачыстае набажэнства ў стакгольмскім каралеўскім палацы. 3 кастрычніка ў Каралеўскім палацы адбыўся баль на 2000 гасцей. 4 кастрычніка ўрачыстасці завяршыліся сямейным паходам у Каралеўскую оперу, дзе выступала вядомая оперная спявачка Крысціна Нільсан[12].

Жыццё у Швецыі[правіць | правіць зыходнік]

Муж і жонка пасля вяселля сталі пражываць у Каралеўскім палацы Стакгольма на паверсе, які пазней будзе называцца паверх прынцэсы Сібілы, у гонар маці цяпер кіруючага караля Швецыі. Пасля вясельных урачыстасцяў, маладая пара адправілася назад у Германію, дзе яны наведалі бацькоў Вікторыі, затым сустракаліся са сваякамі ў Нойвідзе і Берліне. Далей яны адправіліся ў Данію, дзе сустрэліся з кронпрынцэсай Дацкай Лавісай, стрыечнай сястрой Густава. У лютым-сакавіку 1882 года муж і жонка наведалі Осла — сталіцу Нарвегіі.

Вікторыя прымала актыўны ўдзел у жыцці грамадства, уладкоўваючы ў Стакгольме розныя мастацкія выставы, удзельнічала ў дабрачыннасці. Кронпрынцэса спрабавала ўвесці ў шведскі каралеўскі двор нямецкія парадкі і традыцыі, але кароль быў супраць гэтага.

Каралева Вікторыя Шведская ў 1910 годзе.

Летам 1882 года стала вядома, што Вікторыя чакае нараджэння першынца. У лістападзе 1882 года яна нарадзіла сына Густава Адольфа. Кароль Оскар забараніў сыну і нявестцы назваць дзіцяці нямецкімі імёнамі Фрыдрых або Вільгельм, аднак Вікторыя дала дзіцяці гэтыя імёны ў якасці трэцяга і чацвёртага. Пасля родаў Вікторыя была слабая, яна захварэла на бранхіт. У 1884 годзе нарадзіўся яе другі сын Вільгельм, у 1889 годзе яна нарадзіла трэцяга сына Эрыка, які пакутаваў эпілепсіяй, пасля ён памёр ва ўзросце 29 гадоў ад іспанкі. Пасля нараджэння трэцяга дзіцяці Вікторыя захварэла на плеўрыт, якім пакутавала на працягу ўсяго астатняга жыцця. Лета сям’я звычайна праводзіла ў палацы Тульгард.

8 снежня 1907 года кароль Оскар II памёр, Густаў ўзышоў на шведскі трон, а Вікторыя стала каралевай Швецыі. У наступным годзе мужа і жонку наведала шмат каралеўскіх асоб, сярод якіх кароль Вялікабрытаніі Эдуард VII, каралева Аляксандра і іх дачка прынцэса Вікторыя. Разам з мужам яны здзейснілі афіцыйныя паездкі ў Лондан, Парыж, Берлін і Вену. У 1913 годзе ездзілі ў Італію па запрашэнні караля Віктара Эмануіла III і каралевы Алены. Каралева Вікторыя ўдзельнічала ў неафіцыйных сходах з прадстаўнікамі шведскіх палітычных партый. Падчас Першай сусветнай вайны Вікторыя чатыры разы ездзіла ў Германію, дзе жыла яе маці, Вялікая герцагіня Бадэнская.

У 1918 годзе ад «іспанкі» памёр малодшы сын Вікторыі, прынц Эрык. Пасля яго смерці 20 верасня быў абвешчаны паўгадовая жалоба.

Пасля вайны кароль і каралева, якая часта хварэла, ездзілі па Швецыі, у 1925 годзе пабывалі ў Фінляндыі.

4 красавіка 1930 года каралева Вікторыя памерла ад сардэчнага прыступу. 12 красавіка адбылося дзяржаўнае пахаванне ў царкве Рыдархольмена. На цырымоніі пахавання прысутнічалі прадстаўнікі Берліна і Рыма.

Дзеці[правіць | правіць зыходнік]

Ад шлюбу з Густавам V, каралём Шведскім нарадзілася трое сыноў:

  • Густаў VI Адольф (1882—1972) — Кароль Швецыі з 1950 года, быў жанаты двойчы: 1-ая жонка прынцэса Маргарыта Канауцкая (1882—1920), меў у шлюбе пецярых дзяцей; 2-ая жонка Лэдзі Луіза Маўнтбатэн (1889—1965), у шлюбе меў адну мёртванароджаную дачку;
  • прынц Вільгельм, герцаг Седерманландскі (1884—1965) — быў жанаты на Вялікай князёўне Марыі Паўлаўне (1890—1958), меў у шлюбе аднаго сына, у 1914 годзе муж і жонка развяліся;
  • прынц Эрык, герцаг Вестманландскі (1889—1918) — пакутаваў эпілепсіяй, памёр ад іспанкі, жанаты не быў, дзяцей не меў.

Тытулы[правіць | правіць зыходнік]

  • Яе Вялікагерцагская Высокасць Прынцэса Вікторыя Баденская (1862—1881)
  • Яе Каралеўская Высокасць кронпрынцэса Швецыі і Нарвегіі (1881—1905)
  • Яе Каралеўская Высокасць кронпрынцэса Швецыі (1905—1907)
  • Яе Вялікасць Каралева Швецыі (1907—1930)

Герб і манаграма[правіць | правіць зыходнік]


Шлюбны герб наследнага прынца Густава і кронпрынцэсы Вікторыі


Герб Вікторыі як каралевы Швецыі


Каралеўская манаграма каралевы Вікторыі Шведскай

Крыніцы[правіць | правіць зыходнік]

  1. ↑ а б Lundy D. R. Sophie Marie Viktoria Prinzessin von Baden // The Peerage Праверана 9 кастрычніка 2017.
  2. ↑ а б drottning av Sverige Victoria // KulturNav — 2015. Праверана 9 кастрычніка 2017.
  3. ↑ а б Victoria, drottning (Victoria av Baden) 1862-08-07 — 1930-04-04 Drottning av Sverige // (unspecified title) Праверана 15 лютага 2021.
  4. ↑ Olsson M. Riddarholmskyrkan - inventories and graves — 1937. — С. 463. Праверана 21 лютага 2019.
  5. ↑ Bernadotteska gravkoret Праверана 3 сакавіка 2019.
  6. ↑ (unspecified title) Праверана 7 жніўня 2020.
  7. ↑ Fjellman 1980, p. 16.
  8. ↑ Minnesalbum 1930.
  9. ↑ Jansson 1963, p. 40—41.
  10. ↑ Jansson 1963, p. 42—44.
  11. ↑ Fjellman 1980, p. 27—28.
  12. ↑ Jansson 1963, p. 56.

Літаратура[правіць | правіць зыходнік]

  • Minnesalbum. Drottning Victoria 1862–1930. — Malmö : Världslitteraturens förlag, 1930.
  • Margit Fjellman. Drottning Victoria. Sveriges drottning. — Stockholm : Albert Bonniers förlag, 1980. — ISBN 91-0-044970-9.
  • Heribert Jansson. Drottning Victoria. — Stockholm : Hökerbergs bokförlag, 1963.

Спасылкі[правіць | правіць зыходнік]

Узята з "https://be.wikipedia.org/w/index.php?title=Вікторыя_Бадэнская&oldid=4602648"