Вілямоўская мова
| Вілямоўская мова | |
|---|---|
| Саманазва | Wymysiöeryś |
| Краіны | Польшчы |
| Рэгіёны | Польшча, Вілямовіцы |
| Афіцыйны статус | Польшчы, Еўрапейскі Саюз |
| Агульная колькасць носьбітаў | каля 70 |
| Статус | сур’ёзная пагроза[d][1] |
| Класіфікацыя | |
| Катэгорыя | Мовы Еўразіі |
|
|
| Пісьменнасць | лацінскае пісьмо |
| Моўныя коды | |
| ДАСТ 7.75–97 | иди 202 |
| ISO 639-1 | — |
| ISO 639-2 | — |
| ISO 639-3 | wym |
| Atlas of the World’s Languages in Danger | 1474 |
| Ethnologue | wym |
| IETF | wym |
| Glottolog | wymy1235 |
 Вікіпедыя на гэтай мове | |
Вілямоўская мова (Wymysiöeryś) — заходнегерманская мова, які выкарыстоўваецца нямецкай этнаграфічнай групай ў Польшчы ў горадзе Вілямовіцы, на граніцы Сілезіі і Малой Польшчы. Лічыцца, што вілямоўская паходзіць ад сярэдненямецкая мова XII стагоддзі, з моцным уплывам ніжненямецкай, нідэрландскай, Фрызскай, польскай и старажытнаангельскай моваў. У цяперашні час мова знаходзіцца пад пагрозай знікнення. Вядома аб 70 носьбітах мовы, большасць з якіх ужо пажылыя людзі.
Гісторыя[правіць | правіць зыходнік]
Першыя пасяленцы ў Вілямовіцах былі выхадцамі з Нідэрландаў, Германіі і Шотландыі, якія прыехалі ў Польшчу ў XIII стагоддзі. Жыхары Вілямовіц заўсёды падкрэслівалі сваё фламандскае паходжанне і адмаўлялі нямецкае. Да 1939 года вілямоўская мова выкарыстоўваўся ў Вілямовіцах паўсюдна. Пасля Другой сусветнай вайны мясцовыя камуністы забаранілі выкарыстання мовы[2][3]. У цяперашні час вілямоўская мова амаль цалкам выцесненая польскай мовай. Сёння толькі каля 70 чалавек, у асноўным старэйшае пакаленне, ведаюць гэтую мову і яна вымірае.
Вілямоўская мова была і паэтычнай мовай: у XIX стагоддзі на нём пісаў Фларыян Бесік.
Прыклады[правіць | правіць зыходнік]
Прыклад калыханкі[правіць | правіць зыходнік]
Калыханка на вілямоўскай мове ў беларускім перакладзе:
- Śłöf duy buwła fest!
- Skumma fremdy gest,
- Skumma muma ana fettyn,
- Z' brennia nysła ana epułn,
- Śłöf duy Jasiu fest.
- Спі, мой хлопчык, моцна!
- Чужыя людзі прыходзяць,
- Цётачкі і дзядзечкі прыходзяць,
- Прыносяць арэхі і яблыкі,
- Спі, Ясю, моцна.
Прыклад малітвы[правіць | правіць зыходнік]
Тэкст малітвы «Ойча Наш»:
- Ynzer Foter, dü byst ym hymuł,
- Daj noma zuł zajn gywajt;
- Daj Kyngrajch zuł dö kuma;
- Daj wyła zuł zajn ym hymuł an uf der aot;
- dos ynzer gywynłichys brut gao yns haojt;
- an fercaj yns ynzer siułda,
- wi wir aoj fercajn y ynzyn siułdigia;
- ny łat yns cyn zynda;
- zunder kaonst yns reta fum nistgüta.
- Do Dajs ej z Kyngrajch an dy maocht, ans łaowa uf inda.
- Amen
Зноскі
Літаратура[правіць | правіць зыходнік]
- Tomasz Wicherkiewicz, The Making of a Language: The Case of the Idiom of Wilamowice, Mouton de Gruyter, 2003, ISBN 3-11-017099-X
