Вілім Вілімавіч Фермар

Вілім Вілімавіч Фермар
Нараджэнне	28 верасня (9 кастрычніка) 1702 Пскоў, Пскоўскі павет[d], Санкт-Пецярбургская губерня
Смерць	8 (19) лютага 1771 (68 гадоў) Nītaure[d], Nītaure Parish[d], Рыжскі павет[d], Рыжская губерня, Расійская імперыя
Род	Stenbock[d]
Жонка	Q105616431?
Дзеці	Sarah Eleonora Fairmore[d]
Дзейнасць	ваенны
Прыналежнасць	Расійская імперыя
Род войскаў	Руская імператарская армія
Званне	генерал арміі і генерал-аншэф
Камандаваў	Руская імператарская армія
Бітвы	Вайна за польскую спадчыну руска-шведская вайна 1741—1743 гадоў[d] Battle of Stavuchany[d] Battle of Zorndorf[d] Battle of Kunersdorf[d]
Узнагароды
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Вілім Вілімавіч Фермар (1702 — 8 (19) верасня 1771) — рускі дзяржаўны і ваенны дзеяч, генерал-аншэф, граф, генерал-губернатар Смаленска.

Біяграфія

Сын выхадца з Англіі. Ваенная кар'ера пачалася пры Ганне Іванаўне пад кіраўніцтвам Мініха, у якога Фермар служыў ад'ютантам. Званне палкоўніка прысвоена за адметнасць падчас крымскага паходу 1736 года. У 1737 годзе, калі быў генерал-кватэрмайстрам, маючы 350 чалавек, натыкнуўся на двухтысячны крымска-турэцкі атрад і паспяхова абараняўся ад праўзыходнага суперніка да падыходу дапамогі. За гэта быў узведзены ў генерал-маёры. У 1738 годзе камандаваў авангардам войска Мініха, у 1739 — вызначыўся ў бітве пры Ставучанах.

У 1741 годзе ўдзельнічаў у вайне супраць Швецыі, падчас якой авалодаў Вільманстрандам і быў узнагароджаны ордэнам Аляксандра Неўскага. Пік ваеннай кар'еры Фермара прыйшоўся на Сямігадовую вайну. У чыне генерал-аншэфа ён бярэ Мемель, спрыяе перамозе рускіх войскаў пры Грос-Егерсдорфе (1757). Менавіта ў штабе Фермара пачаў свой баявы шлях вялікі рускі палкаводзец Аляксандр Сувораў. У 1758 годзе становіцца камандуючым рускімі войскамі замест С. Ф. Апраксіна, бярэ Кёнігсберг і ўсю Усходнюю Прусію. Імператрыцай Марыяй-Тэрэзіяй быў узведзены ў графы. Беспаспяхова штурмаваў Данцыг і Кюстрын; камандаваў рускімі войскамі ў бітве пры Царндорфе (1758), за што атрымаў ордэн Св. Ганны.

Па характарыстыцы А. А. Керсноўскага, аўтара «Гісторыі рускай арміі» «генерал Фермар (быў) выдатны адміністратар, клапатлівы начальнік (Сувораў успамінаў пра яго як пра „другога бацьку“), але разам з тым мітуслівы і нерашучы, прататып Курапаткіна». У маі 1759 года, выклікаўшы незадавальненне Санкт-Пецярбургскай канферэнцыі сваімі справаздачамі, вымушаны быў саступіць камандаванне П. С. Салтыкову, але застаўся пры дзеючым войску. Адказ Фермара на рэскрыпт Лізаветы аб яго адстаўцы можна зразумець так, што ён і сам быў не супраць скласці з сябе абавязкі вярхоўнага камандавання: «Бачачы вашай імператарскай вялікасці найусеміласцівы працяг матчынай літасці і даверанасць да апошняга раба свайго, не толькі сабе гэта (г.зн. адстаўку) за крыўду не пачытаю, але, прыпадаючы да ступняў вашай імператарскай вялікасці, рабскую маю падзяку прыношу».

Удзельнічаў у Кунерсдорфскай бітве (1759). У 1760 годзе дзейнічаў па берагах Одэра для адцягнення сіл Фрыдрыха, кароткі час замяшчаў захварэлага Салтыкова на пасту галоўнакамандуючага, прычым, пад яго кіраўніцтвам, адным з яго атрадаў (пад камандаваннем Татлебена) быў заняты Берлін. У гэты час у пасады дзяжурнага афіцэра, а затым генеральнага дзяжурнага пры Фермары служыць будучы вялікі рускі палкаводзец А. В. Сувораў. У 1762 годзе звольнены з вайсковай службы.

У 1763 годзе прызначаны генерал-губернатарам Смаленска, а пасля 1764 года стаў сенатарам. У 1770 годзе выйшаў у адстаўку, у 8 (19) верасня 1771 года памёр. Двое дзяцей — Вілім Георг і Сара Элізабета, вядомыя па цудоўных партрэтах І. Я. Вішнякова, якія ўвайшлі ў скарбніцу рускага партрэтнага мастацтва.

Спасылкі

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Вілім Вілімавіч Фермар
• В. Фермор. Биография