Вітэнагемот

Англасаксонскі манарх у акружэнні сваіх саветнікаў. XI стагоддзе. Стараанглійскае Шасцікніжжа

Вітэнагемот або вітан (англ.: witenagemot, witan) — нацыянальны сход у англасаксонскі перыяд гісторыі Англіі. Вітэнагемот прадстаўляў інтарэсы англасаксонскай арыстакратыі і духавенства і меў дарадчыя функцыі пры каралі. Гэты орган лічыцца папярэднікам англійскага парламента. Інстытут Вітэнагемота ўзнік у VII стагоддзі і напрацягу наступных чатырохсот гадоў усе пытанні аб дзяржаўнай палітыцы вырашаліся каралём толькі пры згодзе сходу.

Назва і паходжанне

Назва «Вітэнагемот» на англасаксонскай мове азначала «сход мудрых людзей». Гэты орган, верагодна, паўстаў са старажытнагерманскага інстытута племянных народных сходаў, пазней трансфармаваўся ў сход найбольш уплывовых асоб краіны (вайскоўства, духавенства і арыстакратыі). Такія сходы існавалі ўва ўсіх англасаксонскіх каралеўствах Брытаніі, а пасля аб'яднання краіны пад уладай ўэсекскай дынастыі ў IX стагоддзі, ўэсекскі ўітэнагемот набыў агульнаанглійскі характар. Тым не менш, рэгіянальныя саветы ў Нартумбрыі і Мерсіі, відаць, збіраліся да 1065 года.

Літаратура

• Англасаксонская хроніка
• Stenton, F. Anglo-Saxon England. — Oxford, 1973. (англ.)

Спасылкі

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Вітэнагемот