Га́лавыя нематоды (Meloidogyne) — род паразітычных чарвей атрада тыленхід класа нематод. Выклікаюць мелайдагінозы раслін.
Развіты полавы дымарфізм. Самкі грушападобныя (даўжыня 0,5—2, шырыня 0,4—0,7 мм), малочна-белыя. Самцы чэрвепадобныя (даўжыня 30—40 мм, шырыня 1—1,3 мм), празрыстыя. Самкі, якія жывуць у гале, адкладваюць да 1000 яец у слізісты мяшок. 3 яец развіваюцца лічынкі і заражаюць карані суседніх раслін або ўтвараюць галы побач з мацярынскімі. Так узнікаюць буйныя (да 2—3 см) складаныя галы. У каранях лічынкі праходзяць 4 стадыі развіцця і ператвараюцца ў дарослых. Цыкл развіцця 25—45 сутак. За сезон галавыя нематоды даюць да 7 пакаленняў. Захоўваюцца ў глебе ў выглядзе лічынак 2-га ўзросту і яец. Пашыраюцца з глебай, якая прыліпла да сельскагаспадарчага інвентару, з клубнямі і каранямі заражаных раслін, з расталымі водамі і інш.
Пашыравы ва ўсіх краінах. Паразітуюць больш як на 2 тыс. відах раслін (агароднінныя, бахчавыя, тэхнічныя, пладовыя, дэкаратыўныя, бульба, пустазелле).
Пашкоджваюць карані, карэнішчы і клубні раслін і ўтвараюць на іх круглаватыя галы.
У сусветнай фауне 100 відаў. Род быў упершыню вылучаны швейцарскім натуралістам Эмілем Аўгустам Гёльдзі (руск.) (бел..
На Беларусі ў цяплічных гаспадарках і адкрытым грунце ачагамі на лёне, бульбе, агароднінных культурах трапляюцца галавыя нематоды паўночная (Meloidogyne hapla) і паўднёвая (Meloidogyne incognita). У Расіі знойдзена 5 відаў, у ЗША — 31[1].
Меры барацьбы: супрацьнематодныя хімічныя сродкі, часовае выключэнне з севазвароту культур, якія пашкоджваюцца нематодамі.
Зноскі
- ↑ Казаченко И. П., Мухина Т. И. Корневые галловые нематоды рода Meloidogyne Goeldi (Tylenchida Meloidogonydae) мировой фауны. — Владивосток: Дальнаука, 2013. — 306 с.
- Гладкая Р. Галавыя нематоды // Энцыклапедыя прыроды Беларусі / гал. рэд. І. П. Шамякін. Т. 1. — Мн.: БелСЭ, 1983. — С. 537.
_penetrates_a_tomato_root_-_USDA-ARS.jpg)
