Галавыя нематоды

Галавыя нематоды
Нематода Meloidogyne incognita на каранях тамату
Навуковая класіфікацыя
прамежныя рангі Дамен:  Эўкарыёты Царства:  Жывёлы Падцарства:  Эўметазоі Без рангу:  Двухбакова-сіметрычныя Без рангу:  Першаснаротыя Без рангу:  Ecdysozoa Без рангу:  Nematoida Тып:  Круглыя чэрві Клас:  Chromadorea Атрад:  Тыленхіды Надсямейства:  Tylenchoidea Сямейства:  Разнаскурыя нематоды Падсямейства:  Meloidogyninae Род:  Галавыя нематоды
Міжнародная навуковая назва
Meloidogyne Goeldi, 1892
Сістэматыка на Віківідах Выявы на Вікісховішчы ITIS   63578 NCBI   189290 EOL   58928

Га́лавыя нематоды (Meloidogyne) — род паразітычных чарвей атрада тыленхід класа нематод. Выклікаюць мелайдагінозы раслін.

Біялагічнае апісанне

Развіты полавы дымарфізм. Самкі грушападобныя (даўжыня 0,5—2, шырыня 0,4—0,7 мм), малочна-белыя. Самцы чэрвепадобныя (даўжыня 30—40 мм, шырыня 1—1,3 мм), празрыстыя. Самкі, якія жывуць у гале, адкладваюць да 1000 яец у слізісты мяшок. 3 яец развіваюцца лічынкі і заражаюць карані суседніх раслін або ўтвараюць галы побач з мацярынскімі. Так узнікаюць буйныя (да 2—3 см) складаныя галы. У каранях лічынкі праходзяць 4 стадыі развіцця і ператвараюцца ў дарослых. Цыкл развіцця 25—45 сутак. За сезон галавыя нематоды даюць да 7 пакаленняў. Захоўваюцца ў глебе ў выглядзе лічынак 2-га ўзросту і яец. Пашыраюцца з глебай, якая прыліпла да сельскагаспадарчага інвентару, з клубнямі і каранямі заражаных раслін, з расталымі водамі і інш.

Арэал і экалогія

Пашыравы ва ўсіх краінах. Паразітуюць больш як на 2 тыс. відах раслін (агароднінныя, бахчавыя, тэхнічныя, пладовыя, дэкаратыўныя, бульба, пустазелле).

Пашкоджваюць карані, карэнішчы і клубні раслін і ўтвараюць на іх круглаватыя галы.

Сістэматыка

У сусветнай фауне 100 відаў. Род быў упершыню вылучаны швейцарскім натуралістам Эмілем Аўгустам Гёльдзі(руск.) бел..

На Беларусі ў цяплічных гаспадарках і адкрытым грунце ачагамі на лёне, бульбе, агароднінных культурах трапляюцца галавыя нематоды паўночная (Meloidogyne hapla) і паўднёвая (Meloidogyne incognita). У Расіі знойдзена 5 відаў, у ЗША — 31.

• Meloidogyne acronea
• Meloidogyne arenaria
• Meloidogyne artiellia
• Meloidogyne brevicauda
• Meloidogyne chitwoodi
• Meloidogyne coffeicola
• Meloidogine exigua
• Meloidogyne fruglia
• Meloidogyne gajuscus
• Meloidogyne hapla — Паўночная галавая нематода
• Meloidogyne incognita — Паўднёвая галавая нематода
• Meloidogyne javanica
• Meloidogyne enterolobii
• Meloidogyne naasi
• Meloidogyne partityla
• Meloidogyne thamesi

Меры барацьбы

Меры барацьбы: супрацьнематодныя хімічныя сродкі, часовае выключэнне з севазвароту культур, якія пашкоджваюцца нематодамі.

Літаратура

• Гладкая Р. Галавыя нематоды // Энцыклапедыя прыроды Беларусі / гал. рэд. І. П. Шамякін. Т. 1. — Мн.: БелСЭ, 1983. — С. 537.