Галоўная старонка

Вітаем у Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі, якую можа правіць кожны. праект у альтэрнатыўнай літаратурнай норме беларускай мовы («тарашкевіца») знаходзіцца тут

17:53 UTC — нядзеля, 19 жніўня 2018 У беларускім раздзеле — 156 457 артыкулаў

Зборы асноўных правіл Вікіпедыі • Як пісаць артыкулы • Першыя крокі • Як шукаць інфармацыю • Пачаць новы артыкул

Выдатны артыкул Хваро́ба Альцге́ймера, або Сені́льная дэме́нцыя альцге́ймераўскага ты́пу — найбольш распаўсюджаная форма дэменцыі, нейрадэгенератыўнае захворванне, упершыню было апісана ў 1906 годзе нямецкім псіхіятрам Алоісам Альцгеймерам. Як правіла, выяўляецца ў людзей старэйшых за 65 гадоў, але існуе і ранняя хвароба Альцгеймера — рэдкая форма захворвання. Агульнасусветная захворвальнасць на 2006 год ацэньвалася ў 26,6 млн чалавек, да 2050 года колькасць хворых можа вырасці ў чатыры разы. Найчасцей на ранніх стадыях назіраецца разлад кароткачасовай памяці. З развіццём хваробы адбываецца страта доўгачасовай памяці. Паступовая страта функцый арганізма вядзе да смерці. Індывідуальны прагноз ускладнены праз варыяцыі ў тэрміне цячэння хваробы. (далей…) Іншыя выдатныя артыкулы · Кандыдаты Добры артыкул Чэро́кі — індзейскі народ, карэнныя жыхары ЗША. Жывуць пераважна ў штатах Аклахома, Паўночная Караліна, Паўднёвая Караліна, Тэнесі, Джорджыя. Агульная колькасць (2010 г.) — 819 105 чал. Чэрокі — адзін з нешматлікіх паўночнаамерыканскіх карэнных народаў, які карыстаецца арыгінальнай пісьменнасцю, складзенай правадыром Секвоем каля 1821 г. Чэрокі маюць агульнае паходжанне з іракезамі. Згодна іх паданням, яны перасяліліся ў рэгіён паўднёвых Апалачаў з іншых мясцін. Мяркуецца, што гэта перасяленне адбылося ў XIII ст. У нашы дні вылучаюць некалькі магчымых раёнаў фарміравання чэрокі — поўдзень ад Вялікіх азёр, рака Дэлавэр, паўночная плыня ракі Місісіпі. Некаторыя даследчыкі лічаць, што продкі чэрокі пражывалі ў Паўночнай Караліне здаўна і мелі дачыненне да стварэння мясцовай развітай культуры ручнога земляробства. (далей…) Іншыя добрыя артыкулы · Кандыдаты Выдатныя спісы Сцягі штатаў ЗША Іншыя выдатныя спісы · Кандыдаты Выява дня Самец мухі Episyrphus balteatus		Актуальныя падзеі Памёр сёмы Генеральны сакратар Арганізацыі Аб’яднаных Нацый, ганскі дыпламат Кофі Анан. (18 жніўня) Прызначаны новы прэм’ер міністр Беларусі, а таксама міністры архітэктуры і будаўніцтва, прамысловасці, сувязі і інфарматызацыі, эканомікі і старшыня ДВПК. (18 жніўня) Памёр савецкі і расійскі пісьменнік, драматург і сцэнарыст Эдуард Успенскі. (14 жніўня) Памёр народны артыст Беларусі, акцёр Мікалай Кірычэнка. (14 жніўня) У Беларусі прайшлі вобыскі і затрыманні журналістаў па «справе БелТА». (7-8 жніўня) Памёр беларускі рок-музыкант Аляксандр Кулінковіч (на фота). (4 жніўня) Іншыя актуальныя падзеі · Падрыхтоўка · Архіў · Прагляд · Абмеркаваць Дзень у гісторыі 19 жніўня Афганістан — Дзень незалежнасці (1919) 43 да н.э.: Гай Юлій Цэзар прымусіў сенат абраць яго консулам 1487: Малага адваявана кастыльскімі войскамі ў арабаў і далучана да Кастыліі 1561: Каралева Марыя Сцюарт вяртаецца ў Шатландыю 1562: Пад Невелем польскі атрад на чале з С. Лесьнявольскім разбіў маскоўскае войска на чале з А. Курбскім 1782: Бітва пад Блю-Лікс, апошняя значная бітва ў вайне за незалежнасць ЗША 1856: Амерыканскі вынаходніка Гейл Бордэн запатэнтаваў тэхналогію прыгатавання згушчанага малака 1925: У Вільні пачалося выданне газеты «Жыцьцё Беларуса» 1989: Прэзідэнт Польшчы Войцех Ярузельскі назначае актывіста «Салідарнасці» Тадэуша Мазавецкага прэм’ер-міністрам 1991: Спроба дзяржаўнага перавароту ў СССР: змоўшчыкі адхілілі ад улады Міхаіла Гарбачова і заявілі аб увядзенні надзвычайнага становішча 1999: У Бялградзе дзесяткі тысяч сербаў патрабуюць у Слабодана Мілошавіча пакінуць пасаду прэзідэнта Югаславіі 2002: Пад Грозным збіты расійскі транспартны верталёт, загінула 118 салдат 2003: У Іраку каля штаб-кватэры ААН выбухнула бомба. Забіта 22 чалавекі, між іх Серджыа Вейра дэ Мела, галоўны сакратар іракскага аддзялення ААН Іншыя падзеі · Прагляд · Абмеркаваць Ці ведаеце вы, што… Серабрыстыя воблакі з'яўляюцца ў верхняй частцы мезасферы на вышыні больш за 70 км. Лічынкі дрывасека-скурніка аддаюць перавагу драўніне дуба і граба. Для археолагаў і палеантолагаў сляды сур'ёзных захворванняў на касцявых парэштках(англ.) бел. могуць быць сведчаннем выдатнага імунітэту і выключнага здароўя і наадварот. Больш за два стагоддзі вядзецца спрэчка аб тым, дзе знаходзіцца геаграфічны цэнтр Еўропы. Падрыхтоўка · Архіў · Прагляд · Абмеркаваць Вікітыдзень Запрашаем выбраць тэму наступнага тэматычнага тыдня. праект • кандыдаты • архіў • абнавіць • правіць Вікістужка 24 чэрвеня 2018 — Створаны 155 000-ы артыкул. Архіў
Тэмы   Прырода Зямля • Сонечная сістэма   Грамадства Народы • Мовы • Краіны • Палітыка   Беларусы Краіна • Гісторыя • Мова • Культура • Постаці   Гісторыя Асобы • Падзеі • Гістарычныя вобласці   Рэлігія Іўдаізм • Хрысціянства • Іслам • Будызм • Багаслоўе   Культура Архітэктура • Музыка • Літаратура • Выяўленчае мастацтва • Спорт   Навука Астраномія • Біялогія • Геалогія • Матэматыка • Мовазнаўства • Фізіка • Хімія   Тэхніка Авіяцыя • Зброя • Інфарматыка • Космас • Флот • Электроніка Іншыя Вікіпраекты Вікіслоўнік Слоўнікі і тэзаўрус ВікіКнігі Падручнікі і дапаможнікі ВікіЗвесткі Інфармацыйныя элементы ВікіЦытатнік Зборнік цытат Вікікрыніцы Крыніцавыя дакументы ВікіВіды Слоўнік біялагічных відаў ВікіНавіны Свабодныя навіны ВікіСховішча Мультымедыйныя файлы МетаВікі Каардынацыя Вікіпраектаў