Гальская вайна

Гальская вайна
Гальская вайна (анімаваная карта з крокам 4 секунды)      — Рымская рэспубліка да пачатку вайны↗ — дзеянні Цэзара ↗ — дзеянні гальскіх плямёнаў і іх саюзнікаў X — бітвы; спачатку паказваецца старажытны тапонім, у дужках — сучасны (калі ёсць) Шэрым колерам пазначаны гарады, праз якія праходзіў шлях Цэзара; сучасная назва горада даецца ў дужках Шэрым курсівам пазначаны нейтральныя і саюзныя Рыму плямёны Сінім колерам пазначаны варожыя плямёны, палкаводцы і гарады
Дата	58—50 да н.э.
Месца	Галія, Германія і Брытанія
Вынік	перамога Рымскай рэспублікі, далучэнне Галіі да рымскіх уладанняў
Праціўнікі
Рымская рэспубліка; асобныя гальскія плямёны Гальскія, аквітанскія, асобныя германскія плямёны
Камандуючыя
праконсул: Гай Юлій Цэзар; легаты: Ціт Лабіен, Марк Антоній, Квінт Тулій Цыцэрон, Публій Ліцыній Крас, Квінт Цітурый Сабінаў†, Марк Ліцыній Крас Малодшы, Луцый Мунацый Планк, Гай Трэбоній Арыявіст (58 да н.э.), Касівелаўн (54 да н.э.), Амбыёрыг (54—53 да н.э.), Індуцыямар† (54—53 да н.э.), Верцынгетарыг (52 да н.э.), Комій (52—50 да н.э.)
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Гальская вайна (лац.: Bellum Gallicum; нярэдка кажуць пра гальскія войны ў множным ліку) — канфлікт Рымскай рэспублікі з гальскімі плямёнамі (58—50 да н.э.), які працякаў у некалькі этапаў і скончыўся заваяваннем апошніх.

Гай Юлій Цэзар, які ўвайшоў у Галію па запрашэнні мясцовых плямёнаў, паступова падпарадкаваў усе іх землі і здушыў шэраг вызваленчых паўстанняў, уключаючы ўсеагульнае выступленне галаў у 52 годзе да н.э. Акрамя таго, палкаводзец двойчы здзяйсняў паходы ў Германію і Брытанію з карнымі, заваявальнымі і паказальнымі мэтамі. Падчас вайны палкаводзец, увесь час сутыкаючыся з перавышаючымі сіламі галаў, неаднаразова ўжываў тактычныя хітрасці і выкруты, выкарыстоўваў складаныя інжынерныя збудаванні, а ў кульмінацыйнай аперацыі вайны — аблозе Алезіі — адначасова разбіў абаронцаў горада і падмацаванні, якія прыйшлі ім на дапамогу . Па выніках вайны палкаводзец далучыў да Рымскай рэспублікі тэрыторыю плошчай у 500 тысяч квадратных кіламетраў, якую насяляла некалькі мільёнаў чалавек. Дзякуючы сваім перамогам Цэзар дамогся папулярнасці ў Рыме і здолеў назапасіць велізарныя багацці, што дазволіла яму паспяхова пачаць грамадзянскую вайну ў 49 годзе да н.э.

Ваенныя дзеянні апісаны Цэзарам у падрабязных «Запісках пра Гальскую вайну». З уздымам нацыяналізму ў XIX стагоддзі вайна пачала тлумачыцца ў Францыі як адна з найважнейшых падзей нацыянальнай гісторыі, а правадыр паўстанцаў галаў Верцынгетарыг стаў лічыцца адным з найвялікшых герояў Францыі.

Літаратура

• Гай Юлій Цэзар. Запіскі пра Гальскую вайну: анлайн.
• Гай Светоній Транквіл. Жыццё дванаццаці цэзараў, Боскі Юлій: анлайн.
• Дыян Касій. Рымская гісторыя: анлайн (англ.).
• Плутарх. Параўнальныя жыццяпісы, Цэзар: анлайн.

Спасылкі

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Гальская вайна