Гарадок (Маладзечанскі раён)

Гарадок
Краіна	Беларусь
Вобласць	Мінская
Раён	Маладзечанскі
Сельсавет	Гарадоцкі
Каардынаты	54°09′10″ пн. ш. 26°55′03″ у. д.HGЯO
Заснаваны	1161
Вышыня цэнтра	206 м
Насельніцтва	395 чал. (2010);
Часавы пояс	UTC+3
Тэлефонны код	+375 1773
Паштовы індэкс	222336
Аўтамабільны код	5
СААТА	6238813036
Афіцыйны сайт	horodok.by
	Гарадок на Вікісховішчы

Гарадо́к^[1] (трансліт.: Haradok, руск.: Городок) — аграгарадок у Маладзечанскім раёне Мінскай вобласці, на рацэ Бярэзіна. З’яўляецца цэнтрам Гарадоцкага сельсавета. Насельніцтва 480 чал. (2006).

Гісторыя[правіць | правіць зыходнік]

Першы пісьмовы ўспамін пра Гарадок датуецца 1646 годам. Мясцовасць уваходзіла ў склад Менскага павета Менскага ваяводства і знаходзілася ва ўладанні Галімскіх^[2].

У выніку другога падзелу Рэчы Паспалітай (1793) Гарадок апынуўся ў складзе Расійскай імперыі, у Вілейскім павеце Віленскай губерні. У XIX ст. мястэчкам валодалі Тышкевічы. У пачатку XX ст. тут існавалі валасная ўправа, 2 праваслаўныя царквы, 2 сінагогі, бровар, 22 крамы, 3 карчмы, заезны двор, народнае вучылішча, млын^[3].

Згодна з Рыжскім мірным дагаворам (1921) Гарадок апынуўся ў складзе міжваеннай Польскай Рэспублікі, дзе стаў цэнтрам гміны Маладзечанскага павета Віленскага ваяводства.

У 1939 годзе Гарадок увайшоў у БССР, дзе 12 кастрычніка 1940 г. стаў цэнтрам сельсавета. Статус паселішча панізілі да вёскі.

Як згадвае мясцовы краязнаўца Аляксей Жахавец, Гарадок быў збольшага яўрэйскім мястэчкам. Да вайны ў Гарадку, згодна перапісу, жыло 1095 яўрэяў. Пасля вайны засталося дзве сям'і: Гіршы Бермана і Янкеля Авербуха. Яны выжылі «дзякуючы» таму, што да вайны былі сасланыя ў сталінскія лагеры, і вярнуліся ў Гарадок толькі пасля вайны. У мястэчку існавала гета з сакавіка па ліпень 1942 года. Пры ліквідацыі гета частку працаздольных яўрэяў адправілі ў лагер у Краснае, астатніх знішчылі. Большасць яўрэяў на машынах вывезлі за вёску, дзе расстралялі, а пасля спалілі. Тых яўрэяў, што адмаўляліся або не маглі самастойна пакінуць гета, забівалі проста ў вёсцы^[4].

У 1973 годзе да Гарадка далучана вёска Доўцавічы^[5].

Насельніцтва[правіць | правіць зыходнік]

XX стагоддзе: 1901 — 2,5 тыс. чал.; 1921 — 1420 чал.^[6]
XXI стагоддзе: 2006 — 480 чал.

Славутасці[правіць | правіць зыходнік]

Гістарычная забудова (XIX — пач. ХХ ст.; фрагменты)
Замчышча (XI—XVII стст.)
Вадзяны млын (XIX ст.)
Могілкі яўрэйскія
Сінагога (XIX ст.)
Свята-Троіцкая царква (1884)

Страчаная спадчына[правіць | правіць зыходнік]

Касцёл Святога Яна Хрысціцеля (1930)

Галерэя[правіць | правіць зыходнік]

Краявіды Гарадка
Царква
Царква, брама
Вадзяны млын
Сінагога

Зноскі

↑ Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь: Мінская вобласць: нарматыўны даведнік / І. А. Гапоненка, І. Л. Капылоў, В. П. Лемцюгова і інш.; пад рэд. В. П. Лемцюговай. — Мн.: Тэхналогія, 2003. — 604 с. ISBN 985-458-054-7. (DJVU)
↑ Gródek (2) // Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Tom XIII: Warmbrun — Worowo (польск.). — Warszawa, 1893. S. 817.
↑ Дык не даставайся ты нікому!..(недаступная спасылка) // «Наша Ніва», 25 кастрычніка 2006.
↑ nashaniva.by
↑ Рашэнні выканаўчага камітэта Мінскага абласнога Савета дэпутатаў працоўных ад 30 лістапада 1973 г., 18 студзеня, 14 і 28 лютага 1974 г. // Збор законаў, указаў Прэзідыума Вярхоўнага Савета Беларускай ССР, пастаноў і распараджэнняў Савета Міністраў Беларускай ССР. — 1974, № 10 (1420).
↑ Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej. Tom VII. Część II. Ziemia Wileńska. Powiaty: Brasław, Duniłowicze, Brasław i Wilejka. — Warszawa: Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, 1923.

Літаратура[правіць | правіць зыходнік]

Gródek (2) // Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Tom XIII: Warmbrun — Worowo (польск.). — Warszawa, 1893. S. 817—818.

Спасылкі[правіць | правіць зыходнік]

Вандроўка ў Гарадок

На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Гарадок (Маладзечанскі раён)

[1] Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь: Мінская вобласць: нарматыўны даведнік / І. А. Гапоненка, І. Л. Капылоў, В. П. Лемцюгова і інш.; пад рэд. В. П. Лемцюговай. — Мн.: Тэхналогія, 2003. — 604 с. ISBN 985-458-054-7. (DJVU)

[2] Gródek (2) // Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Tom XIII: Warmbrun — Worowo (польск.). — Warszawa, 1893. S. 817.

[3] Дык не даставайся ты нікому!..(недаступная спасылка) // «Наша Ніва», 25 кастрычніка 2006.

[4] shaniva.by

[5] Рашэнні выканаўчага камітэта Мінскага абласнога Савета дэпутатаў працоўных ад 30 лістапада 1973 г., 18 студзеня, 14 і 28 лютага 1974 г. // Збор законаў, указаў Прэзідыума Вярхоўнага Савета Беларускай ССР, пастаноў і распараджэнняў Савета Міністраў Беларускай ССР. — 1974, № 10 (1420).

[6] Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej. Tom VII. Część II. Ziemia Wileńska. Powiaty: Brasław, Duniłowicze, Brasław i Wilejka. — Warszawa: Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, 1923.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

Гарадоцкі сельсавет
Цэнтр	Гарадок
Аграгарадкі	Селеўцы
Вёскі	Агароднікі · Александрова · Бабры · Белева · Васькаўцы · Ваўчкі · Выдрычы · Гасцілы · Гердуцішкі · Гудоўшчына · Дарахі · Дзяразкі · Дровашы · Ермакі · Каменшчына · Кілтаўцы · Кічына · Краснаармейская · Куляшы · Мурзы · Пажарышча · Парадоўшчына · Пранчэйкава · Пятроўшчына · Семернікі · Тучына · Чэрнева · Чэрнеўшчына · Шалыгі