Гарады Малдовы

Інфармацыйныя спісы
З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
Палітыка
Рэспубліка Малдова

Артыкул — частка серыі:
Палітычная сістэма
Малдовы

Дзяржаўны лад


Канстытуцыя Малдовы


Прэзідэнт Малдовы



Урад


Парламент


Судовая сістэма



Адміністрацыйна-тэрытарыяльны падзел


Палітычная сістэма

Парламенцкія выбары:


Гарады Малдовы — населеныя пункты Малдовы, якія афіцыйна маюць статус горада. Артыкул 110 Канстытуцыі Рэспублікі Малдова вызначае горад як адну з адміністрацыйна-тэрытарыяльных адзінак[1]. У артыкуле 6 Закона Nr. 764 ад 27.12.2001 «Аб адміністрацыйна-тэрытарыяльным падзеле Рэспублікі Малдова» сказана, што горад з'яўляецца больш развітай у параўнанні з сялом у эканамічным і сацыяльна-культурным плане адміністрацыйна-тэрытарыяльнай адзінкай, якая аб'ядноўвае гарадское насельніцтва, мае адпаведную інфраструктуру, прамысловыя і гандлёвыя структуры, большая частка насельніцтва якой аб'ядноўвае гарадское насельніцтва, занята ў прамысловай вытворчасці, сферы абслугоўвання насельніцтва, розных абласцях інтэлектуальнай дзейнасці, культурнага і палітычнага жыцця[2].

Закон замацоўвае магчымасць прызнання горада муніцыпіем. Муніцыпій — населены пункт гарадскога тыпу, які адыгрывае асаблівую ролю ў эканамічным, сацыяльна-культурным, навуковым, палітычным і адміністрацыйным жыцці краіны і мае важныя прамысловыя і гандлёвыя структуры, установы адукацыі, аховы здароўя і культуры[2]. Гэты статус пададзены гарадам Кішынёў, Бэлць, Бендэры, Камрат, Ціраспаль.

Частка Малдовы, размешчаная па левым беразе Днястра, дэ-факта з'яўляецца непрызнанай самаабвешчанай дзяржавай — Прыднястроўскай Малдаўскай Рэспублікай. Уладамі Рэспублікі Малдовы гэта тэрыторыя не кантралюецца, адпаведна, ПМР мае ўласны адміністрацыйна-тэрытарыяльны падзел, які не супадае з адміністрацыйна-тэрытарыяльным падзелам, усталяваным законам Малдовы. У рэспубліцы вылучаюцца 8 гарадоў: Бендэры, Грыгарыёпаль, Днястроўск, Дубэсар, Каменка, Рыбніца, Слабазія і сталіца — горад Ціраспаль. Населеныя пункты Маяк і Краснае маюць статус пасёлкаў[3], у той час як паводле законаў Малдовы гэтыя паселішчы з'яўляюцца гарадамі[2].

Усяго ў Малдове налічваецца 55 гарадоў (без уліку Прыднястроўя, з ім — 66), у якіх пражываюць 1503,0 тыс. жыхароў ці 42,25 % ад агульнага насельніцтва ў 3557,6 тыс. жыхароў станам на 1 студзеня 2014 года[4] (без уліку Прыднястроўя, з ім — сумарна — каля 1849,6 тыс. гарадскіх жыхароў ці 45,53 % з каля 4062,7 тыс. жыхароў РМ і ПМР на 1 студзеня 2014 года)[4][5]. Пераважаюць гарады з колькасцю насельніцтва менш за 10 тыс. жыхароў — 23 гарады (з ПМР — 28), ад 10 да 20 тыс. жыхароў — 21 горад (з ПМР — 23), ад 20 да 50 тыс. — 9 гарадоў (з ПМР — 11), ад 50 да 100 тыс. — 0 (з ПМР — 1), ад 100 да 200 тыс. — 1 горад (з ПМР — 2), звыш 500 тыс. — 1 горад — гэта найбуйнейшы горад і сталіца Малдовы Кішынёў з 674,5 тыс. жыхароў[4].

Станам на чэрвень 1940 года, у Малдаўскай ССР налічвалася ўсяго 14 гарадоў, яшчэ 11 населеных пунктаў мелі статус пасёлка гарадскога тыпу. Праз 50 гадоў колькасць гарадоў і пгт змянілася, адпаведна, да 21 і 49.

У 1994 годзе ўжо ў незалежнай Малдове быў прыняты першы закон, які рэгулюе яе адміністрацыйна-тэрытарыяльны падзел. У адпаведнасці з гэтым законам паняцце «пасёлак гарадскога тыпу» было ліквідавана, амаль усё пгт атрымалі статус горада, аднак некалькі пгт былі пераведзены ў разрад сёлаў.

У прыведзеным спісе ў алфавітным парадку прадстаўлены ўсе гарады Рэспублікі Малдова. Спіс змяшчае інфармацыю пра колькасць насельніцтва, плошчу, дату заснавання населенага пункта, геаграфічныя каардынаты.

Умоўныя абазначэнні і скарачэнні[правіць | правіць зыходнік]

     Гарады, якія знаходзяцца пад кантролем непрызнанага дзяржаўнага ўтварэння Прыднястроўская Малдаўская Рэспубліка і не падпарадкоўваюцца малдаўскім уладам АТУ — Аўтаномнае тэрытарыяльнае ўтварэнне
АТАЛД — Адміністрацыйна-тэрытарыяльныя адзінкі левабярэжжа Днястра
ПМР — Прыднястроўская Малдаўская Рэспубліка
5,13 — Плошча забудаванай часткі горада

Спіс гарадоў[правіць | правіць зыходнік]

Беларуская назва Малдаўская назва Адміністрацыйная адзінка Насельніцтва
(2014)[4][6]
Плошч.
(км²)[7]
Год Каардынаты
1 Аненій-Ной Anenii Noi Аненій-Нойскі раён 11,9 н/з 1731 46°52′39″ пн. ш. 29°13′53″ у. д.HЯ
2 Архей Orhei Архейскі раён 33,6 20,47 XV стагоддзе 47°22′59″ пн. ш. 28°49′23″ у. д.HЯ
3 Атач Otaci Окніцкі раён 1,4 3,6 1419 48°25′48″ пн. ш. 27°47′38″ у. д.HЯ
4 Басарабяска Basarabeasca Басарабяскі раён 12,5 27,54 1856 46°19′48″ пн. ш. 28°57′53″ у. д.HЯ
5 Бендэр Bender Муніцыпій Бендэры (у Малдове); горад рэспубліканскага падпарадкавання (у ПМР) 91,9 н/з 1408 46°49′29″ пн. ш. 29°28′43″ у. д.HЯ
6 Біруінца Biruinţa Сынджэрэйскі раён 3,9 2,37 1963 47°48′58″ пн. ш. 28°04′07″ у. д.HЯ
7 Брычэнь Briceni Брычэнскі раён 9,9 5,13 1562 48°21′44″ пн. ш. 27°04′50″ у. д.HЯ
8 Букавэц Bucovăţ Стрэшэнскі раён 1,8 7,89 1420 47°11′20″ пн. ш. 28°28′03″ у. д.HЯ
9 Бэлць Bălţi Муніцыпій Бэлць 144,9 41,43 1421 47°45′32″ пн. ш. 27°55′09″ у. д.HЯ
10 Вадул-луй-Водэ Vadul lui Vodă сектар Чакана,
муніцыпій Кішынёў
5,7 2,43 1432 47°05′36″ пн. ш. 29°04′17″ у. д.HЯ
11 Ватра Vatra сектар Буюкань,
муніцыпій Кішынёў
3,5 0,53 1927 47°04′28″ пн. ш. 28°44′11″ у. д.HЯ
12 Вулкэнешць Vulcăneşti АТУ Гагаузія 17,0 7,63 1605 45°41′03″ пн. ш. 28°24′10″ у. д.HЯ
13 Гіндэшць Ghindeşti Фларэшцкі раён 2,1 43,51 1956 47°51′28″ пн. ш. 28°22′58″ у. д.HЯ
14 Гладэнь Glodeni Гладэнскі раён 11,8 4,42 1673 47°46′30″ пн. ш. 27°30′59″ у. д.HЯ
15 Грыгарыёпаль Grigoriopol У складзе АТАЛД (у Малдове); адміністрацыйны цэнтр Грыгарыёпальскага раёна (у ПМР) 9,4 н/з 1792 47°08′43″ пн. ш. 29°17′58″ у. д.HЯ
16 Дандушэнь Donduşeni Дандушэнскі раён 10,6 34,25 1893 48°14′38″ пн. ш. 27°36′24″ у. д.HЯ
17 Днястроўск Dnestrovsc У складзе АТАЛД (у Малдове); горад рэспубліканскага падпарадкавання (у ПМР) 10,4 н/з 1963 46°37′03″ пн. ш. 29°54′58″ у. д.HЯ
18 Дрокія Drochia Дрокійскі раён 20,5 18,3 1889 48°06′51″ пн. ш. 27°48′30″ у. д.HЯ
19 Дубэсар Dubăsari У складзе АТАЛД (у Малдове); адміністрацыйны цэнтр Дубасарскага раёна (у ПМР) 25,1 н/з 1523 47°15′58″ пн. ш. 29°09′21″ у. д.HЯ
20 Дурлешць Durleşti сектар Буюкань,
муніцыпій Кішынёў
19,8 3,0 1656 47°01′05″ пн. ш. 28°45′53″ у. д.HЯ
21 Едынец Édineţ Едынецкі раён 20,2 7,61 1431 48°10′10″ пн. ш. 27°17′48″ у. д.HЯ
22 Каменка Camenca У складзе АТАЛД (у Малдове); адміністрацыйны цэнтр Каменскага раёна (у ПМР) 8,9 н/з 1608 48°01′56″ пн. ш. 28°41′16″ у. д.HЯ
23 Камрат Comrat муніцыпій Камрат, сталіца АТУ Гагаузія 26,0 н/з 1789 46°17′48″ пн. ш. 28°39′20″ у. д.HЯ
24 Кантэмір Cantemir Кантэмірскі раён 5,8 н/з 1973 46°16′41″ пн. ш. 28°12′03″ у. д.HЯ
25 Карнешць Corneşti Унгенскі раён 3,3 6,24 1867 47°21′24″ пн. ш. 28°00′25″ у. д.HЯ
26 Кастэшць Costeşti Рышканскі раён 4,4 н/з 1499 47°51′27″ пн. ш. 27°15′32″ у. д.HЯ
27 Кахул Cahul Кахульскі раён 40,9 33,91 1502 45°54′27″ пн. ш. 28°11′45″ у. д.HЯ
28 Кішынёў Chişinău муніцыпій Кішынёў 674,5 120,0 1436 47°01′07″ пн. ш. 28°50′29″ у. д.HЯ
29 Кодру Codru сектар Цэнтр,
муніцыпій Кішынёў
11,7 2,46 1945 46°58′31″ пн. ш. 28°49′10″ у. д.HЯ
Конгаз[8] Kongaz АТУ Гагаузія 13,4 13 1811 46°06′16″ пн. ш. 28°35′49″ у. д.HЯ
30 Краснае[9] Crasnoe У складзе АТАЛД (у Малдове); у складзе Слабадзейскага раёна (у ПМР) 3,6 н/з 1957 46°38′34″ пн. ш. 29°49′42″ у. д.HЯ
31 Крыкава Cricova сектар Рышкань,
муніцыпій Кішынёў
8,7 1,43 1431 47°08′10″ пн. ш. 28°51′47″ у. д.HЯ
32 Крыўлень Criuleni Крыўленскі раён 9,8 31,17 1607 47°12′35″ пн. ш. 29°09′27″ у. д.HЯ
33 Купчынь Cupcini Едынецкі раён 9,3 12,0 1431 48°06′48″ пн. ш. 27°23′05″ у. д.HЯ
34 Кэйнар Căinari Кэўшэнскі раён 4,8 42,94 1525 46°40′44″ пн. ш. 29°02′46″ у. д.HЯ
35 Кэлэраш Călăraşi Кэлэрашскі раён 16,7 42,33 1433 47°15′15″ пн. ш. 28°19′04″ у. д.HЯ
36 Кэўшань Căuşeni Кэўшэнскі раён 19,9 н/з 1535 46°38′16″ пн. ш. 29°24′19″ у. д.HЯ
37 Леова Leova Леоўскі раён 10,9 5,63 1489 46°28′43″ пн. ш. 28°15′19″ у. д.HЯ
38 Ліпкань Lipcani Брычэнскі раён 5,5 11,88 1699 48°15′55″ пн. ш. 26°48′14″ у. д.HЯ
39 Маяк[9] Maiac У складзе АТАЛД (у Малдове); у складзе Грыгарыёпальскага раёна (у ПМР) 1,1 н/з 1978 47°14′15″ пн. ш. 29°23′09″ у. д.HЯ
40 Мэркулешць Mărculeşti Фларэшцкі раён 2,1 0,75 1837 47°53′01″ пн. ш. 28°14′52″ у. д.HЯ
41 Ніспарэнь Nisporeni Ніспарэнскі раён 14,4 14,0 1618 47°04′53″ пн. ш. 28°10′42″ у. д.HЯ
42 Окніца Ocniţa Окніцкі раён 9,5 4,2 1897 48°24′37″ пн. ш. 27°28′49″ у. д.HЯ
43 Рыбніца Rîbniţa У складзе АТАЛД (у Малдове); адміністрацыйны цэнтр Рыбніцкага раёна (у ПМР) 47,9 н/з 1657 47°45′52″ пн. ш. 29°00′45″ у. д.HЯ
44 Рышкань Rîşcani Рышканскі раён 14,5 5,83 1602 47°57′26″ пн. ш. 27°33′14″ у. д.HЯ
45 Рэзіна Rezina Рэзінскі раён 15,2 4,83 1495 47°44′50″ пн. ш. 28°58′00″ у. д.HЯ
46 Сарока Soroca Сарокскі раён 37,5 10,79 1499 48°09′38″ пн. ш. 28°18′05″ у. д.HЯ
47 Слабадзея Slobozia У складзе АТАЛД (у Малдове); адміністрацыйны цэнтр Слабадзейскага раёна (у ПМР) 14,6 н/з 1769 46°43′31″ пн. ш. 29°42′28″ у. д.HЯ
48 Стрэшэнь Străşeni Стрэшэнскі раён 21,4 60,82 1545 47°08′48″ пн. ш. 28°36′50″ у. д.HЯ
49 Сынджэра Sîngera сектар Батаніка,
муніцыпій Кішынёў
12,9 3,66 1485 46°54′47″ пн. ш. 28°58′39″ у. д.HЯ
50 Сынджэрэй Sîngerei Сынджэрэйскі раён 15,5 83,37 1586 47°38′07″ пн. ш. 28°08′30″ у. д.HЯ
51 Тараклія Taraclia Тараклійскі раён 15,0 85,08 1813 45°54′00″ пн. ш. 28°40′08″ у. д.HЯ
52 Твардыца Tvardiţa Тараклійскі раён 5,8 н/з 1830 46°09′17″ пн. ш. 28°57′56″ у. д.HЯ
53 Тэленешць Teleneşti Тэленешцкі раён 9,9 3,97 1611 47°29′59″ пн. ш. 28°21′56″ у. д.HЯ
54 Унгень Ungheni Унгенскі раён 38,4 16,4 1462 47°12′30″ пн. ш. 27°47′51″ у. д.HЯ
55 Фларэшць Floreşti Фларэшцкі раён 15,5 н/з XVI стагоддзе 47°53′36″ пн. ш. 28°18′05″ у. д.HЯ
56 Фрунзэ Frunză Окніцкі раён 8,4 2,61 1925 48°24′27″ пн. ш. 27°35′55″ у. д.HЯ
57 Фэлешць Făleşti Фэлешцкі раён 18,2 5,16 1429 47°34′27″ пн. ш. 27°43′01″ у. д.HЯ
58 Хынчэшць Hînceşti Хынчэшцкі раён 17,4 н/з 1522 46°49′48″ пн. ш. 28°35′19″ у. д.HЯ
59 Ціраспалул-Ноу Tiraspolul Nou У складзе АТАЛД (у Малдове); у складзе горада Ціраспаля (у ПМР) н/з[10] н/з XX стагоддзе 46°49′51″ пн. ш. 29°34′01″ у. д.HЯ
60 Ціраспаль Tiraspol Муніцыпій Ціраспаль у складзе АТАЛД (у Малдове); сталіца ПМР, горад рэспубліканскага падпарадкавання (у ПМР) 133,8 н/з 1792 46°50′28″ пн. ш. 29°37′55″ у. д.HЯ
61 Чадыр-Лунга Ceadîr Lunga АТУ Гагаузія 22,8 96,1 1789 46°03′28″ пн. ш. 28°49′57″ у. д.HЯ
62 Чымішлія Cimişlia Чымішлійскі раён 16,3 н/з 1620 46°31′29″ пн. ш. 28°46′49″ у. д.HЯ
63 Шалдэнешць Şoldăneşti Шалдэнешцкі раён 7,5 н/з 1610 47°48′55″ пн. ш. 28°47′48″ у. д.HЯ
64 Штэфан-Водэ Ştefan Vodă Штэфан-Водскі раён 8,6 22,77 1909 46°30′42″ пн. ш. 29°39′41″ у. д.HЯ
65 Ялавень Ialoveni Ялавенскі раён 16,2 31,65 1436 46°56′57″ пн. ш. 28°46′50″ у. д.HЯ
66 Яргара Iargara Леоўскі раён 4,8 27,04 1772 46°25′44″ пн. ш. 28°25′52″ у. д.HЯ

Карта[правіць | правіць зыходнік]

Гл. таксама[правіць | правіць зыходнік]

Зноскі

  1. Канстытуцыя Рэспублікі Малдова. Афіцыйны сайт Міністэрства юстыцыі Рэспублікі Малдова.
  2. а б в Закон Nr. 764 ад 27.12.2001 «Аб адміністрацыйна-тэрытарыяльным падзеле Рэспублікі Малдова». Афіцыйны сайт Міністэрства юстыцыі Рэспублікі Малдова.
  3. Закон N 155-З-III ад 17.07.2002 «Аб адміністрацыйна-тэрытарыяльным падзеле Прыднястроўскай Малдаўскай Рэспублікі»(недаступная спасылка). Афіцыйны сайт Міністэрства юстыцыі Прыднястроўскай Малдаўскай Рэспублікі. Архівавана з першакрыніцы 4 сакавіка 2016. Праверана 12 лютага 2016.
  4. а б в г Колькасць пастаяннага насельніцтва Рэспублікі Малдова на 1 студзеня 2014 года ў тэрытарыяльным разрэзе. Нацыянальнае Бюро Статыстыкі Рэспублікі Малдова.
  5. Дзяржслужба ПМР Архівавана 9 ліпеня 2014.: Сацыяльна-эканамічнае развіццё ПМР за 2013 год (канчатковыя даныя) Архівавана 19 красавіка 2014.
  6. Даныя пра колькасць насельніцтва прыведзены: у гарадах Бендэры, Маяк, Рыбніца, Ціраспаль, Грыгарыёпаль, Днестроўск, Дубэсар, Краснае, Слабазія станам на 1 студзеня 2014 года (гл.: Дзяржслужба ПМР Архівавана 9 ліпеня 2014.: Сацыяльна-эканамічнае развіццё ПМР за 2013 год (канчатковыя даныя) Архівавана 19 красавіка 2014.)
  7. Главная страница. Мы — молдаване!.
  8. статус горада не вызначаны ў рамках АТП Малдовы
  9. а б Населены пункт паводле законаў Малдовы мае статус горада, паводле законаў Прыднястроўскай Малдаўскай Рэспублікі — статус пасёлка
  10. Улік не вядзецца, таму што населены пункт уваходзіць у склад горада Ціраспаля

Спасылкі[правіць | правіць зыходнік]