Гархвалі

	Гархвалі ; (गढ़वळि मन्खि')
Агульная колькасць	3755000
Рэгіёны пражывання	Гархвал
Мова	гархвалі
Рэлігія	індуізм
Блізкія этнічныя групы	кхас, кумаоні, пахары

Гархва́лі (дэванагары: गढ़वळि मन्खि) — індаарыйскі народ, асноўнае насельніцтва рэгіёна Гархвал у Гімалаях. Агульная колькасць (2018 г.) - 3 755 000 чал.

Гісторыя[правіць | правіць зыходнік]

Гархвалі — нашчадкі перасяленцаў з тэрыторыі сучаснага штата Хімачал-Прадэш, якія прыбылі ў 1 тысячагоддзі да н. э. Яны засяроджвалі свае паселішчы вакол далін, што кантраляваліся пэўным родам. Цэнтрам такіх родавых уладанняў была крэпасць. У мінулым налічвалася 52 крэпасці, і сама назва краіны літаральна значыла «крэпасці». У II ст. яна ўвайшла ў склад дзяржавы Кунінда. У 823 г. раджпут Канак Паль заснаваў дзяржаву Гархвал, дзе ў далейшым кіравала створаная ім дынастыя Панвараў.

У XI ст. дзяржава Гархвал была ўключана ў склад дзяржавы Кумаон, аднак Панвары захоўвалі аўтаномію. Выхадцы з Гархвала былі вядомы як выдатныя воіны, што наймаліся ў арміі суседніх дзяржаў. У канцы 1802 г. армія Гархвала атрымала паразу ў вайне з гуркхамі. У 1814 г. рэгіён трапіў у склад Брытанскай Індыі. На частцы тэрыторыі кіраванне Панвараў было ўзноўлена і працягвалася да ліквідацыі ўрадам незалежнай Індыі ў 1949 г.

Салдаты гархвалі ўдзельнічалі ў I Сусветнай вайне і II Сусветнай вайне. У знак падзякі апошні гархвальскі манарх Раджа Нарэндра Шах атрымаў тытул махараджы і рыцарскае званне.

Асаблівасці культуры[правіць | правіць зыходнік]

Галоўнымі заняткамі гархвалі здаўна былі адгонная жывёлагадоўля і земляробства. Яны займаліся вытворчасцю воўны і збожжа, актыўна гандлявалі з Тыбетам, суседнімі раёнамі Індыі і Непала. Распаўсюджаныя рамёствы: ткацтва, апрацоўка скуры, будаўніцтва.

Захаваліся толькі некаторыя элементы жаночай народнай вопраткі: пояс камарбандтх і галаўное покрыва джулка. Распаўсюджаны ювелірныя ўпрыгожванні, у тым ліку насавыя.

Для гархвальскай кухні характэрна вялікая колькасць мясных страў. Мяса ўжываюць нават брахманы. Папулярны пшанічныя аладкі роты і вараны рыс з агародніннымі і бабовымі падлівамі.

Асновай сацыяльнага ладу з'яўляецца вялікая пашыраная сям'я на чале найстарэйшага мужчыны. У мінулым былі вядомы палігінія і паліандрыя. Пашыраныя сем'і аб'ядноўваюцца ў палігамныя роды. Кожны род мае свой статус, які вызначаецца паходжаннем, каставай прыналежнасцю, эканамічным становішчам. Прадстаўнікі ніжэйшых родаў харыджані лічыліся падначаленымі ў адносінах да вышэйшых. На вяршыні сацыяльнай лесвіцы стаялі так званыя гархвальскія раджпуты. З іх вылучаліся выхадцы з манархічнага роду Панвараў. Яны шанавалі асобнае бажаство, свайго заступніка Раджа-Раджэшвары. Да пачатку XIX ст. практыкавалася рабства.

Гархвальскі фальклор вядомы рэлігійнымі песнямі і танцамі, чарадзейнымі казкамі, гістарычнымі паданнямі.

Мова[правіць | правіць зыходнік]

Родная мова гархвалі адносіцца да індаеўрапейскай сям'і моў. У нашы дні шырока распаўсюджана мова хіндзі, якая мае афіцыйны характар.

Рэлігія[правіць | правіць зыходнік]

Большасць вернікаў — індуісты. Гархвалі захоўваюць шанаванне мясцовых бажаствоў, якіх лічаць аватарамі індуісцкіх багоў, вераць у магію і злых духаў. Шырока распаўсюджаны культ змеяў.

Спасылкі[правіць | правіць зыходнік]