Гатэль «Гранд Будапешт»

Гатэль «Гранд Будапешт»
Гатэль «Гранд Будапешт»;
	The Grand Budapest Hotel
Жанр	кінакамедыя[d], драматычны фільм, прыгодніцкі фільм, рамантычны фільм і крымінальны фільм[d]
Рэжысёр	Уэс Андэрсан;
Прадзюсар	Уэс Андэрсан; Скот Рудзін[d]; Стывен Рэйлс[d]; Джэрэмі Доўсан[d]; Крыстоф Фісэр[d]; Henning Molfenter[d]; Carl Woebcken[d];
Сцэнарыст	Уэс Андэрсан; Стэфан Цвэйг; Х'юга Гінэс[d];
У галоўных; ролях	Рэйф Файнс; Сірша Ронан[d]; Эдвард Нортан; Джуд Лоу; Оўэн Уілсан; Цільда Суінтан; Willem Dafoe[d]; Біл Мюрэй; Эдрыен Броўдзі; Джэф Голдблюм; Harvey Keitel[d]; Фарыд Мюрэй Абрахам; Том Уілкінсан[d]; Мацьё Амальрык; Джэйсан Шварцман; Леа Сейду[d]; Bob Balaban[d]; Florian Lukas[d]; Карл Маркавіц; Tony Revolori[d]; Larry Pine[d]; Giselda Volodi[d]; Neal Huff[d]; Fisher Stevens[d]; Wallace Wolodarsky[d]; Waris Ahluwalia[d]; Bernhard Kremser[d]; Steffen Scheumann[d]; Daniel Steiner[d]; Hendrik von Bültzingslöwen[d]; Lisa Kreuzer[d]; Milton Welsh[d]; Michaela Caspar[d]; Sabine Urig[d]; Heike Hanold-Lynch[d]; Golo Euler[d]; Claudia Jung[d]; Michael Benthin[d]; Matthias Matschke[d]; Lucas Hedges[d]; Philipp Sonntag[d]; Hans-Martin Stier[d]; Georg Tryphon[d]; Gabriel Rush[d]; Hannes Wegener[d]; Marko Dyrlich[d]; Фолькер Міхалоўскі[d]; Rainer Reiners[d];
Аператар	Robert Yeoman[d];
Кампазітар	Аляксандр Дэспла;
Кінакампанія	American Empirical Pictures[d], Babelsberg Film GmbH[d], TSG Entertainment[d] і Indian Paintbrush[d]
Працягласць	100 хвіл.
Бюджэт	23 млн еўра
Зборы	174 600 318
Краіна	Германія; ЗША
Мова	англійская
Год	6 лютага 2014, 6 сакавіка 2014 і 20 сакавіка 2014
IMDb	tt2278388
Афіцыйны сайт

«Гатэль „Гранд Будапешт“» (англ.: The Grand Budapest Hotel) — кінастужка Уэса Андэрсана па матывах апавяданняў Стэфана Цвейга з Рэйфам Файнсам і Тоні Рэвалары ў галоўных ролях. Прэм'ера фільма адбылася 6 лютага 2014 года на Берлінскім кінафестывалі^[17]^[18], дзе ён быў уганараваны гран-пры журы. Пераважнай большасцю прадстаўнікоў кінапрэсы прызнаны адным з 10 найлепшых фільмаў года, узнагароджаны шэрагам прэмій.

Сюжэт[правіць | правіць зыходнік]

Дзея фільма адбываецца ў выдуманай усходнееўрапейскай краіне Зуброўцы. Маладая жанчына наведвае магілу невядомага пісьменніка, паказанага проста як «Аўтар» (Том Уілкінсан). Затым аўтар расказвае гісторыю з часоў сваёй маладосці. Аднаго разу ён гасцяваў у легендарным гатэлі «Гранд Будапешт», дзе пазнаёміўся з яго таямнічым уладальнікам.

Той апавядае яму пра падзеі ў гасцініцы ў перыяд паміж дзвюма сусветнымі войнамі. Багатая госця гатэля, мадам Д., 19 гадоў сябруе з кансьержам месье Густавам і адказвае яму каштоўную карціну «Хлопчык з яблыкам».

Мадам Д. памірае пры загадкавых акалічнасцях, і яе сын Дзмітрый, нязгодны з тэстаментам, вінаваціць Густава ў забойстве маці. Месье Густава арыштоўваюць, і ён шукае дапамогі ў вернага сябра, маладога калідорнага Мустафы Зэро, і ў каханай Зэро — Агаты^[19]^[20].

Агата і Мустафа дапамагаюць Густаву ўцячы з турмы, але Дзмітрый пасылае па яго галаву наёмнага забойцу.

У ролях[правіць | правіць зыходнік]

Рэйф Файнс — мсье Густаў, кіраўнік гатэлем
Тоні Рэвалары — малады Зэро Мустафа
Сірша Ронан — Агата, нявеста Зэро
Эдрыен Броўдзі — Дзмітрый Дэгаф-унд-Таксіс, сын Мадам Д.
Уілем Дэфо — Джоплінг, наёмны забойца
Эдвард Нортан — інспектар Хенкельс
Джэф Голдблюм — павераны Ковач
Мацье Амальрык — Серж Ікс, слуга Мадам Д.
Ф. Мюрэй Абрахам — пажылы Зэро Мустафа
Джуд Лоу — малады Аўтар
Леа Сейду — Клацільда, служанка Мадам Д.
Тыльда Суінтан — Мадам Селін-Вільнёў Дэгаф-унд-Таксіс (Мадам Д.)
Харві Кейтэль — Людвіг
Джэйсан Шварцман — мсье Жан
Оўэн Уілсан — мсье Чак
Біл Мюрэй — мсье Іван
Том Уілкінсан — пажылы Аўтар
Боб Балабан — мсье Марцін
Фішэр Стывенс — мсье Робін
Уолес Валадарскі — мсье Жорж
Варыс Ахлуваліа — мсье Дзіна
Карл Маркавіц — Вульф

Вытворчасць[правіць | правіць зыходнік]

Выдуманы горад Луц здымаўся галоўным чынам на вуліцах Гёрліца, за кошт добра захаванай старадаўняй еўрапейскай архітэктуры, ён часта становіцца вялікай здымачнай пляцоўкай. Многія сцэны фільма былі зняты ў Дрэздэне і ў замках Саксоніі. Інтэр'ер гатэля «Гранд Будапешт» часткова быў зняты ў атрыуме ўнівермага «Gorlitzer Warenhaus», часткова на кінастудыі. Сам будынак знадворку быў зняты пры дапамозе макета, створанага мастаком Адамам Штокгаўзенам на аснове старадаўніх фатаграфій гатэля «Брысталь Палас» у Карлавых Варах і гатэля «Гелерт» у Будапешце.

У фінальных тытрах фільма паказана, што яго сюжэт натхнёны творамі Стэфана Цвейга (стваральнікі фільма згадваюць такія творы, як «Нецярпенне сэрца», «Учорашні свет. Запіскі еўрапейца», «Дваццаць чатыры гадзіны з жыцця жанчыны»)^[21].

Аўтар музыкі — кампазітар Аляксандр Дэспла. У фільме ён змяшаў сваю музыку з рускімі фальклорнымі матывамі. У прыватнасці саўндтрэк змяшчае балалаечную музыку, у тым ліку выкарыстана руская народная песня «Свеціць месяц». Асноўныя музычныя тэмы на балалайках, у тым ліку і тэму тытраў, выканаў Дзяржаўны акадэмічны рускі народны ансамбль «Расія» імя Л. Г. Зыкінай.

Першы трэйлер карціны, які абяцае «забойства, помста, каханне і прыгоды», быў прадстаўлены 17 кастрычніка 2013 года^[22]. 19 снежня выйшаў другі ролік, які падэманстраваў «звыш дзясятка эксцэнтрычных персанажаў за лічаныя 90 секунд»^[23], а таксама постар з выявай акцёрскага ансамбля стужкі^[24].

Успрыманне[правіць | правіць зыходнік]

Фільм ганараваўся вельмі высокімі ацэнкамі сусветнай кінапрэсы. На сайце Rotten Tomatoes на аснове 225 рэцэнзій рэйтынг фільма склаў 8.4 балаў з 10, пры 92 % станоўчых водгукаў^[25].

Аўтары «Deutsche Welle» адзначаюць, што «Гатэль „Гранд Будапешт“» — гэта ўласны свет з яркімі фарбамі, смелымі касцюмамі і незвычайнымі героямі. Гатэль-мара, які валодае амаль што наркатычным уздзеяннем.:

Нягледзячы на трагічнасць сюжэту, «Гатэль „Гранд Будапешт“», як і большасць фільмаў пра гасцінічнае жыццё, будзіць прагу да падарожжаў і цікавасць да вялікіх раскошных будынкаў.

«Deutsche Welle»^[26]

Андэрсан неназойліва, як бы між іншым, закранае сур'ёзныя рэчы – яго фільм працяты нудой па чалавечнасці і індывідуальнасці кожнага. У яго казцы ёсць месца прыгодзе, іроніі, сапраўднаму сяброўству, лёгкай настальгіі па мінулым і мары.

Элеонора Лукьянова в газете «Вечерняя Москва»^[27]

Уладзімір Ляшчанка адзначае насычанасць кадра персанажамі і дэталямі (у тым ліку наяўнасць вусоў амаль ва ўсіх мужчынскіх персанажаў), выверанасць і дакладнасць руху камеры, асацыяцыі з лялечным домікам, пернікавым домікам: «трывожны перыяд еўрапейскай гісторыі ператвараецца ў гульнявую пляцоўку»^[28].

Аўтарытэтны брытанскі кіначасопіс Sight & Sound прызнаў «Гатэль „Гранд Будапешт“» адным з 10 лепшых фільмаў 2014 года^[29]. Часопіс Time проста адвёў карціне першае месца ў сваім топ-10.

Узнагароды[правіць | правіць зыходнік]

Узнагароды і намінацыі
Узнагарода	Катэгорыя	Намінант	Вынік
Берлінскі кінафестываль	«Залаты мядзведзь» (галоўны прыз)		Намінацыя
Берлінскі кінафестываль	Гран-пры журы		Перамога
Галівудскі кінафестываль	«Лепшы дызайн касцюмаў»	Мілена Кананера	Перамога
«Готэм»	«Лепшы фільм»		Намінацыя
«Залаты глобус»	«Лепшы фільм — камедыя ці мюзікл»		Перамога
	«Лепшая рэжысёрская праца»	Уэс Андэрсан	Намінацыя
	«Лепшая мужчынская роля — камедыя ці мюзікл»	Рэйф Файнс	Намінацыя
	«Лепшы сцэнарый»	Уэс Андэрсан	Намінацыя
«Давід дзі Данатэла»	«Лепшы замежны фільм»		Перамога
Прэмія Гільдыі кінаакцёраў ЗША	«Лепшы акцёрскі склад»		Намінацыя
Круг кінакрытыкаў Сент-Луіса	«Лепшая праца мастака-пастаноўшчыка»	Ганна Пінак, Адам Стокгаўзен	Перамога
Круг кінакрытыкаў Сан-Дыега	«Лепшая праца мастака-пастаноўшчыка»	Ганна Пінак, Адам Стокгаўзен	Перамога
Круг кінакрытыкаў Сан-Францыска	«Лепшая праца мастака-пастаноўшчыка»	Ганна Пінак, Адам Стокгаўзен	Перамога
«Выбар крытыкаў»	«Лепшы фільм»		Намінацыя
	«Лепшая рэжысёрская праца»	Уэс Андэрсан	Намінацыя
	«Лепшая мужчынская роля»	Рэйф Файнс	Намінацыя
	«Лепшы малады акцёр»	Тоні Рэвалары	Намінацыя
	«Лепшы акцёрскі склад»		Намінацыя
	«Лепшы арыгінальны сцэнарый»	Уэс Андэрсан	Намінацыя
	«Лепшая аператарская праца»	Роберт Ёмэн	Намінацыя
	«Лепшы дызайн касцюмаў»	Мілена Кананера	Перамога
	«Лепшая праца мастака-пастаноўшчыка»	Ганна Пінак, Адам Стокгаўзен	Перамога
	«Лепшая камедыя»		Перамога
	«Лепшы акцёр у камедыі»	Рэйф Файнс	Намінацыя
Круг кінакрытыкаў Фінікса	«Лепшая камедыя»		Перамога
Асацыяцыя кінакрытыкаў Чыкага	«Лепшы арыгінальны сцэнарый»	Уэс Андэрсан	Перамога
	«Лепшая аператарская праца»	Роберт Ёмэн	Перамога
	«Лепшая праца мастака-пастаноўшчыка»	Ганна Пінак, Адам Стокгаўзен	Перамога
Асацыяцыя кінакрытыкаў Агая	«Лепшы акцёрскі склад»		Перамога
	«Лепшая музыка»	Аляксандр Дэспла	Перамога
	«Лепшая аператарская праца»	Роберт Ёмэн	Перамога
Нацыянальнае таварыства кінакрытыкаў ЗША	«Лепшы сцэнарый»	Уэс Андэрсан	Перамога
Гільдыя мантажораў ЗША	«Лепшы мантаж (камедыя ці мюзікл)»	Барні Пілінг	Чакаецца
Гільдыя мастакоў-пастаноўшчыкаў ЗША	«Лепшая праца мастака-пастаноўшчыка ў гістарычным фільме»	Адам Стокгаўзен	Чакаецца
Гільдыя прадзюсараў ЗША	«Лепшы фільм»		Чакаецца
Гільдыя аператараў ЗША	«Лепшая аператарская праца»	Роберт Ёмэн	Чакаецца
Гільдыя сцэнарыстаў ЗША	«Лепшы арыгінальны сцэнарый»	Уэс Андэрсан	Чакаецца
Гільдыя касцюмераў ЗША	«Лепшы дызайн касцюмаў у гістарычным фільме»	Мілена Кананера	Чакаецца
Гільдыя грымёраў і стылістаў ЗША	«Лепшы грым у гістарычным фільме»	Фрэнсіс Хэнан, Джулі Дартнел	Чакаецца
Гільдыя грымёраў і стылістаў ЗША	«Лепшая кладка валасоў у гістарычным фільме»	Фрэнсіс Хэнан, Джулі Дартнел	Чакаецца
BAFTA	«Лепшы фільм»		Намінацыя
	«Лепшая рэжысёрская праца»	Уэс Андэрсан	Намінацыя
	«Лепшая мужчынская роля»	Рэйф Файнс	Намінацыя
	«Лепшы арыгінальны сцэнарый»	Уэс Андэрсан	Перамога
	«Лепшая музыка»	Аляксандр Дэспла	Перамога
	«Лепшая аператарская праца»	Роберт Ёмэн	Намінацыя
	«Лепшая праца мастака-пастаноўшчыка»	Адам Стокгаўзен, Ганна Пінак	Перамога
	«Лепшы дызайн касцюмаў»	Мілена Кананера	Перамога
	«Лепшы мантаж»	Барні Пілінг	Намінацыя
	«Лепшы грым і кладка валасоў»	Фрэнсіс Хэнан	Перамога
	«Лепшы гук»		Намінацыя
«Оскар»	«Лепшы фільм»		Намінацыя
	«Лепшая рэжысёрская праца»	Уэс Андэрсан	Намінацыя
	«Лепшы арыгінальны сцэнарый»	Уэс Андэрсан, Х'юга Гінэс	Намінацыя
	«Лепшая аператарская праца»	Роберт Ёмэн	Намінацыя
	«Лепшая праца мастака-пастаноўшчыка»	Ганна Пінак, Адам Стокгаўзен	Перамога
	«Лепшы дызайн касцюмаў»	Мілена Кананера	Перамога
	«Лепшы мантаж»	Барні Пілінг	Намінацыя
	«Лепшы грым і прычоскі»	Фрэнсіс Хэнан, Марк Кальер	Перамога
	«Лепшая музыка да фільма»	Аляксандр Дэспла	Перамога

Зноскі[правіць | правіць зыходнік]

↑ Hollywood zu Gast in Gorlitz
↑ The Grand Budapest Hotel. Box Office Mojo (15 чэрвеня 2014).
↑ http://cineuropa.org/nw.aspx?t=newsdetail&l=en&did=246517
↑ http://rateyourmusic.com/film/the_grand_budapest_hotel/
↑ Person Profile // Internet Movie Database — 1990. Праверана 17 жніўня 2016.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q37312"></a>
↑ http://nmhh.hu/dokumentum/166259/premierfilmek_forgalmi_adatai_2014.xlsx
↑ http://nmhh.hu/dokumentum/198182/terjesztett_filmalkotasok_art_filmek_nyilvantartasa.xlsx
↑ https://torrentbutler.eu/hd/comedy
↑ http://www.listal.com/list/my-favourite-comedy-movies
↑ http://www.listal.com/list/top-25-best-comedy-movies
↑ ^11,0 ^11,1 ^11,2 ^11,3 ^11,4 (unspecified title) Праверана 11 чэрвеня 2016.
↑ ^12,00 ^12,01 ^12,02 ^12,03 ^12,04 ^12,05 ^12,06 ^12,07 ^12,08 ^12,09 ^12,10 ^12,11 ^12,12 ^12,13 ^12,14 ^12,15 ^12,16 ^12,17 ^12,18 ^12,19 ^12,20 ^12,21 ^12,22 ^12,23 ^12,24 ^12,25 ^12,26 ^12,27 ^12,28 ^12,29 ^12,30 ^12,31 ^12,32 ^12,33 ^12,34 ^12,35 ^12,36 ^12,37 ^12,38 ^12,39 ^12,40 ^12,41 ^12,42 ^12,43 ^12,44 ^12,45 ČSFD — 2001.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q3561957"></a>
↑ http://www.film4.com/reviews/2014/the-grand-budapest-hotel
↑ http://www.filmaffinity.com/en/film817968.html
↑ http://www.indiewire.com/article/wes-andersons-dp-robert-yeoman-on-bringing-the-grand-budapest-hotel-to-life-20150104
↑ filmportal.de — 2005. Праверана 21 кастрычніка 2020.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q15706812"></a>
↑ Wes Anderson's «The Grand Budapest Hotel» to Open 64th Berlinale. (ням.) . berlinale.de. Праверана 20 снежня 2013.
↑ Новы фільм Уэса Андэрсана адкрые Берлінскі кінафестываль.. Lenta.ru. Праверана 20 снежня 2013.
↑ Jon Blistein Meet New, Peculiar Characters at 'The Grand Budapest Hotel'. Rolling Stone (17 кастрычніка 2013). Праверана 21 снежня 2013.
↑ Jennifer Arellanoon 'Grand Budapest Hotel' trailer: More mustachioed shenanigans from Adrien Brody, Jude Law, and more. Entertainment Weekly (17 кастрычніка 2013). Праверана 21 снежня 2013.
↑ Stefan Zweig, Wes Anderson, Anthea Bell: The society of the crossed keys. Selections from the writings of Stefan Zweig, Inspirations for the Grand Budapest Hotel. Pushkin Press, London 2014, ISBN 978-1-78227-107-9.
↑ Mike Ayers Wes Anderson Debuts 'Grand Budapest Hotel' Trailer. Rolling Stone (17 кастрычніка 2013). Праверана 21 снежня 2013.
↑ Alex Stedman New ‘Grand Budapest Hotel’ Trailer Introduces Cast of Characters. Variety (19 снежня 2013). Праверана 21 снежня 2013.
↑ The Grand Budapest Hotel poster shows star-studded cast looking suitably quirky. Metro^[en] (19 снежня 2013). Праверана 21 снежня 2013.
↑ The Grand Budapest Hotel. Rotten Tomatoes (22 сакавіка 2014).
↑ Андреа Хорак, Ольга Мищенко Камера, мотор, номер снят!. «Deutsche Welle» (8 красавіка 2014). Праверана 14 красавіка 2014.
↑ Элеонора Лукьянова Побеждает мечта. «Вечерняя Москва» (8 красавіка 2014). Праверана 14 красавіка 2014.
↑ Владимир Лященко Закат пряничной Европы. «Коммерсантъ» (7 сакавіка 2014). Праверана 14 красавіка 2014.
↑ The Best Films of 2014 (англ.) . Sight & Sound (28 лістапада 2014). Праверана 30 лістапада 2014.

Спасылкі[правіць | правіць зыходнік]

Афіцыйны сайт(англ.)

[1] Hollywood zu Gast in Gorlitz

[2] The Grand Budapest Hotel. Box Office Mojo (15 чэрвеня 2014).

[_3fcdfea8de144b74-3] ttp://cineuropa.org/nw.aspx?t=newsdetail&l=en&did=246517

[_b937e6db42ada098-4] ttp://rateyourmusic.com/film/the_grand_budapest_hotel/

[_8d9c4207853cc30a-5] Person Profile // Internet Movie Database — 1990. Праверана 17 жніўня 2016.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q37312"></a>

[_f95e1878249596d2-6] ttp://nmhh.hu/dokumentum/166259/premierfilmek_forgalmi_adatai_2014.xlsx

[_d51f97b86600015c-7] ttp://nmhh.hu/dokumentum/198182/terjesztett_filmalkotasok_art_filmek_nyilvantartasa.xlsx

[_54ac96856dd40194-8] ttps://torrentbutler.eu/hd/comedy

[_1ceabd8f1dc7f714-9] ttp://www.listal.com/list/my-favourite-comedy-movies

[_ce7d7002afe80e0e-10] ttp://www.listal.com/list/top-25-best-comedy-movies

[_750595425055afda-11] 11,0 ^11,1 ^11,2 ^11,3 ^11,4 (unspecified title) Праверана 11 чэрвеня 2016.

[_50e537b597b76b00-12] 12,00 ^12,01 ^12,02 ^12,03 ^12,04 ^12,05 ^12,06 ^12,07 ^12,08 ^12,09 ^12,10 ^12,11 ^12,12 ^12,13 ^12,14 ^12,15 ^12,16 ^12,17 ^12,18 ^12,19 ^12,20 ^12,21 ^12,22 ^12,23 ^12,24 ^12,25 ^12,26 ^12,27 ^12,28 ^12,29 ^12,30 ^12,31 ^12,32 ^12,33 ^12,34 ^12,35 ^12,36 ^12,37 ^12,38 ^12,39 ^12,40 ^12,41 ^12,42 ^12,43 ^12,44 ^12,45 ČSFD — 2001.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q3561957"></a>

[_773b9311bd0d301a-13] ttp://www.film4.com/reviews/2014/the-grand-budapest-hotel

[_6d4d06873827d912-14] ttp://www.filmaffinity.com/en/film817968.html

[_7edb0aa6ceab2da8-15] ttp://www.indiewire.com/article/wes-andersons-dp-robert-yeoman-on-bringing-the-grand-budapest-hotel-to-life-20150104

[_87330599dab7d751-16] rtal.de — 2005. Праверана 21 кастрычніка 2020.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q15706812"></a>

[17] Wes Anderson's «The Grand Budapest Hotel» to Open 64th Berlinale. (ням.) . berlinale.de. Праверана 20 снежня 2013.

[18] Новы фільм Уэса Андэрсана адкрые Берлінскі кінафестываль.. Lenta.ru. Праверана 20 снежня 2013.

[19] Jon Blistein Meet New, Peculiar Characters at 'The Grand Budapest Hotel'. Rolling Stone (17 кастрычніка 2013). Праверана 21 снежня 2013.

[20] Jennifer Arellanoon 'Grand Budapest Hotel' trailer: More mustachioed shenanigans from Adrien Brody, Jude Law, and more. Entertainment Weekly (17 кастрычніка 2013). Праверана 21 снежня 2013.

[21] Stefan Zweig, Wes Anderson, Anthea Bell: The society of the crossed keys. Selections from the writings of Stefan Zweig, Inspirations for the Grand Budapest Hotel. Pushkin Press, London 2014, ISBN 978-1-78227-107-9.

[22] Mike Ayers Wes Anderson Debuts 'Grand Budapest Hotel' Trailer. Rolling Stone (17 кастрычніка 2013). Праверана 21 снежня 2013.

[23] Alex Stedman New ‘Grand Budapest Hotel’ Trailer Introduces Cast of Characters. Variety (19 снежня 2013). Праверана 21 снежня 2013.

[24] The Grand Budapest Hotel poster shows star-studded cast looking suitably quirky. Metro^[en] (19 снежня 2013). Праверана 21 снежня 2013.

[25] The Grand Budapest Hotel. Rotten Tomatoes (22 сакавіка 2014).

[26] Андреа Хорак, Ольга Мищенко Камера, мотор, номер снят!. «Deutsche Welle» (8 красавіка 2014). Праверана 14 красавіка 2014.

[27] Элеонора Лукьянова Побеждает мечта. «Вечерняя Москва» (8 красавіка 2014). Праверана 14 красавіка 2014.

[28] Владимир Лященко Закат пряничной Европы. «Коммерсантъ» (7 сакавіка 2014). Праверана 14 красавіка 2014.

[29] The Best Films of 2014 (англ.) . Sight & Sound (28 лістапада 2014). Праверана 30 лістапада 2014.

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

[22]

[23]

[24]

[25]

[26]

[27]

[28]

[29]

Тэматычныя сайты	AllMovie · AlloCiné · Box Office Mojo · ČSFD · FilmAffinity · Filmportal · Internet Movie Database · Metacritic · Rotten Tomatoes · The American Film Institute Catalog of Motion Pictures
Слоўнікі і энцыклапедыі	Вялікая нарвежская · Britannica (онлайн)

Прэмія «Залаты глобус» за найлепшы фільм — камедыя ці мюзікл
1951— 1960	Амерыканец у Парыжы (1951) З песняй у маім сэрцы (1952) прэмія не ўручалася (1953) Кармэн Джонс (1954) Хлопцы і лялечкі (1955) Кароль і я (1956) Дзяўчыны (1957) Цётачка Мэйм (камедыя) + Жыжы (мюзікл, 1958) Хтосьці любіць гарачае (камедыя) + Поргі і Бес (мюзікл, 1959) Кватэра (камедыя) + Несканчоная песня (мюзікл, 1960)
1961— 1980	Веліч аднаго (камедыя) + Вестсайдская гісторыя (мюзікл, 1961) Жанчына ў мяхах (камедыя) + Музыкант (мюзікл, 1962) Том Джонс (1963) Мая цудоўная лэдзі (1964) Гукі музыкі (1965) Рускія ідуць! Рускія ідуць! (1966) Выпускнік (1967) Олівер! (1968) Таямніца Санта-Віторыі (1969) Ваенна-палявы шпіталь (1970) Скрыпач на даху (1971) Кабарэ (1972) Амерыканскія графіці (1973) Усё ці нічога (1974) Сонечныя хлопчыкі (1975) Нараджэнне зоркі (1976) Да спаткання, дарагая (1977) Нябёсы могуць пачакаць (1978) Сыходзячы ў адрыў (1979) Дачка шахцёра (1980)
1981— 2000	Артур (1981) Тутсі (1982) Ентл (1983) Раман з каменем (1984) Гонар сям'і Прыцы (1985) Ханна і яе сёстры (1986) Надзея і слава (1987) Дзелавая дзяўчына (1988) Шафёр міс Дэйзі (1989) Пасведчанне на права жыхарства (1990) Красуня і Пачвара (1991) Гулец (1992) Місіс Даўтфайр (1993) Кароль Леў (1994) Бэйб: Чатырохногі малы (1995) Эвіта (1996) Лепш не бывае (1997) Закаханы Шэкспір (1998) Гісторыя цацак 2 (1999) Амаль знакаміты (2000)
2001—	Мулен Руж! (2001) Чыкага (2002) Цяжкасці перакладу (2003) На ўскраі (2004) Пераступіць рысу (2005) Дзяўчаты мары (2006) Суіні Тод, дэман-цырульнік з Фліт-стрыт (2007) Вікі Крысціна Барселона (2008) Хлапечнік у Вегасе (2009) Дзеткі ў парадку (2010) Артыст (2011) Адрынутыя (2012) Афёра па-амерыканску (2013) Гатэль «Гранд Будапешт» (2014) Марсіянін (2015) Ла-Ла Лэнд (2016) Лэдзі Бёрд (2017) Зялёная кніга (2018) Аднойчы ў Галівудзе (2019)