Гаўрыіл Мікалаевіч Траяпольскі

Гаўрыіл Мікалаевіч Траяпольскі
Асабістыя звесткі
Псеўданімы	Т. Лирваг
Дата нараджэння	16 (29) лістапада 1905
Месца нараджэння	Барысаглебскі павет[d], Тамбоўская губерня, Расійская імперыя
Дата смерці	30 чэрвеня 1995(1995-06-30) (89 гадоў)
Месца смерці	Варонеж, Варонежская вобласць, Расія
Пахаванне	Камінтэрнаўскія могілкі[d]
Грамадзянства	СССР  Расія
Прафесійная дзейнасць
Род дзейнасці	сцэнарыст, пісьменнік, журналіст, дзіцячы пісьменнік, празаік, драматург, навэліст
Жанр	аповесць, апавяданне, нарыс, п’еса, сатыра і публіцыстыка
Мова твораў	руская
Грамадская дзейнасць
Член у	Саюз пісьменнікаў СССР
Прэміі
Узнагароды	ганаровы доктар Варонежскага дзяржаўнага ўніверсітэта[d] (1993)

Гаўрыіл Мікалаевіч Траяпо́льскі (руск.: Гавриил Николаевич Троепольский; 16 (29) лістапада 1905, Барысаглебскі павет^[d], Тамбоўская губерня — 30 чэрвеня 1995(1995-06-30), Варонеж) — рускі савецкі пісьменнік, публіцыст, драматург і сцэнарыст. Заслужаны работнік культуры РСФСР (1985). Аўтар аповесці «Белы Бім Чорнае вуха», па якой быў зняты аднайменны мастацкі фільм.

Біяграфія

Нарадзіўся 16 (29) лістапада 1905 года ў сяле Наваспаскае Барысаглебскага павета Тамбоўскай губерні (цяпер — сяло Наваспасаўка ў Грыбанаўскім раёне Варонежскай вобласці Расіі) у сям’і святара.

У 1923 годзе скончыў школу ў Новахапёрску і паступіў у сельскагаспадарчае вучылішча ў вёсцы Алёшкі Барысаглебскага павета. Вучылішча скончыў у 1924 годзе, працаваў настаўнікам, у 1931—1954 гадах — аграномам у калгасе (на Алёшкаўскі апорным пункце Варонежскай абласной доследнай станцыі). З 1937 па 1954 год загадваў дзяржаўным сортвыпрабавальным участкам па збожжавых культурах у горадзе Астрагожск, займаўся селекцыяй проса. У час Вялікай Айчыннай вайны знаходзіўся на акупіраванай тэрыторыі Варонежскай вобласці і выконваў заданні савецкай разведкі. У 1959 годзе пераехаў у Варонеж, дзе пражыў да канца жыцця.

Памёр 30 чэрвеня 1995 года, пахаваны ў Варонежы на Алеі Славы мемарыяльных Камінтэрнаўскіх могілак.

Творчасць

Першае апавяданне Г. М. Трояпольскага «Дзядуля», падпісана псеўданімам «Т. Лирваг», было надрукавана ў альманаху «Литературный Воронеж» у 1938 (1937) годзе. У творчасці пісьменніка адлюстраваны тэмы сельскай гаспадаркі, процістаяння злу ў розных яго праявах, спачування і жорсткасці ў паўсядзённым жыцці, абароны ўсяго жывога.

Аўтар цыкла сатырычных апавяданняў «З запісак агранома» (1953; кінасцэнарый «Зямля і людзі, пастаноўка 1956 года)», аповесцей «Кандыдат навук» (1958), «У чароце» (1963), рамана «Чарназём» (1958—1961), п’еса «Пастаяльцы» (1971), публіцыстычны нарыс «Аб рэках, глебах і іншым» (1963) і іншых твораў. Аповесць «Белы Бім Чорнае вуха» была напісана ў 1971 годзе. Па ёй у 1977 годзе рэжысёрам Станіславам Растоцкім быў зняты аднайменны мастацкі фільм (у галоўнай ролі Вячаслаў Ціханаў).

Многія творы Г. М. Трояпольскага перакладзены на мовы народаў СССР і замежныя мовы. На беларускую мову паасобныя творы пераклалі Янка Брыль і Алесь Жук.

Узнагароды і званні

• Ордэн Працоўнага Чырвонага Сцяга
• Ордэн Дружбы народаў (1981)
• Дзяржаўная прэмія СССР (1975) — за аповесць «Белы Бім Чорнае вуха»
• Літаратурная прэмія «Банкарэліна» (Італія, 1981)
• Залаты медаль «Фонду Леанарда Да Вінчы» (Фларэнцыя)
• Заслужаны работнік культуры РСФСР (1985)
• Ганаровы грамадзянін Варонежа (1993)

Памяць

Мемарыяльная дошка на доме № 8 па вуліцы Чайкоўскага ў Варонежы

У гонар Г. М. Траяпольскага названы вуліцы ў Астрагожску і Варонежы (пасёлак Падгорнае). Мемарыяльныя дошкі ўстаноўлены на дамах, дзе жыў Г. М. Траяпольскі ў Астрагожску і Варонежы, на будынку былой пачатковай школы вёскі Махроўка Барысаглебскага гарадскога акругі. Імя пісьменніка прысвоена адной з бібліятэк Варонежа.

Літаратура

• Календа Л. В. Траяпо́льскі Гаўрыіл Мікалаевіч // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 15: Следавікі — Трыо / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2002. — Т. 15. — С. 526. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0251-2 (т. 15).
• Троепо́льский Гавриил Николаевич // Т. 26. Тихоходки — Ульяново. — М. : Советская энциклопедия, 1977. — С. 236. — (Большая советская энциклопедия : [в 30 т.] / гл. ред. А. М. Прохоров; 1969—1978). (руск.)
• Бенькевич Г. А. Троєпо́льський Гаврило Миколайович // Українська радянська енциклопедія : у 12 т. / гол. ред. М. П. Бажан; редкол.: О. К. Антонов та ін. — 2-ге вид. — К. : Головна редакція УРЕ, 1984. — Т. 11, кн. 1 : Стодола — Фітогеографія. — С. 355. — 606, [2] с., [22] арк. іл. : іл., портр., карти с. (укр.)

Спасылкі

• К 110-летию со дня рождения Гавриила Николаевича Троепольского (руск.) // Сайт навуковай бібліятэкі Варонежскага дзяржаўнага аграрнага ўніверсітэта
• Троепольский Гавриил Николаевич (16 (29). 11. 1905 — 30.06.1995) // Борисоглебская ЦБС (руск.)
• Юрий Подколзин Из агрономов — в писатели: чем в молодости занимался автор «Белого Бима» Гавриил Троепольский // Сетевое издание Интернет ТВ «Губерния» (руск.)