Геаграфія Гвінеі-Бісау

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
Карта

Гвінея-Бісау — дзяржава на заходнім узбярэжжы Афрыкі.

Займае плошчу 36 120 км². Агульная даўжыня дзяржаўнай мяжы складае 724 км, з Гвінеяй — 386 км, Сенегалам — 338 км. Берагавая лінія: 350 км.

Складаная берагавая лінія Гвінеі-Бісау моцна раздзеленая эстуарыі рэк. Астравы Біжагош, размешчаныя ля атлантычнага ўзбярэжжа краіны, сфарміраваліся пры затапленні старажытнай дэльты ракі Жэба. На паўднёва-ўсход краіны заходзяць адгор'і плато Фута-Джалон, вышынёй да 262 м. Ад яго з усходу на захад распасціраецца плоская алювіяльна-марская нізіна (месцамі забалочаная), паступова апускаецца, так як размешчана ў галіне найноўшых апусканняў на кантынентальнай ускраіне Афрыкі. З карысных выкапняў вядомыя радовішчы баксітаў, фасфарытаў, золата, а на шэльфе — нафты і прыроднага газу.

Клімат — субэкватарыяльны мусонны з вільготным летам і сухой зімой. Сярэдняя тэмпература паветра ≈ 26 °C на працягу ўсяго года. Гадавая колькасць ападкаў памяншаецца ад 3000 мм на ўзбярэжжы да 1200 мм на захадзе, дзе частыя засухі і пыльныя буры.

Густая рачная сетка прадстаўлена рэкамі (Жэба, Кашы, Карубал, Балан), суднаходнымі на значным працягу.

Уздоўж узбярэжжа растуць мангравыя лясы на балотных мангравых глебах, якія змяняюцца лістападных-вечназялёнымі лясамі. А за імі, ва ўнутраных раёнах краіны па далінах рэк сустракаюцца галерэйныя лясы на алювіяльных глебах, а на месцы высечаных лясоў — высокатраўныя саванны на чырвоных фералітных глебах. Карэнныя лясы займаюць 37 % тэрыторыі Гвінеі-Бісау, штогод скарачаючыся на 1 %. З жывёл лепш за іншых захаваліся птушкі, а млекакормячыя большай часткай вынішчаны чалавекам (сустракаюцца малпы, бегемоты, выдры, ламанціны).