Генацыд асірыйцаў

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
Манумент генацыду ў Парыжы, Францыя

Генацыд асірыйцаў (арам.: ܩܛܠ ܥܡܐ ܡܫܝܚܝܐܩܛܠ ܥܡܐ ܡܫܝܚܝܐ, турэцк.: Süryani KatliamıSüryani Katliamı — «сірыйская разня») — планамернае масавае знішчэнне асірыйцаў ўладамі Асманскай імперыі падчас Першай сусветнай вайны, разам з генацыдам армян[1][2][3] і генацыдам пантыйскіх грэкаў.

Гісторыя[правіць | правіць зыходнік]

Ерэван. Мемарыял, прысвечаны генацыду асірыйцаў

У перыяд Першай сусветнай вайны пачалося планамернае знішчэнне асірыйцаў. Першапачаткова было падвергнута масаваму арышту і знішчана мужчынскае насельніцтва, здольнае аказаць супраціўленне, у тым ліку закліканыя ў турэцкую армію асірыйцы. За гэтым пайшлі ўслед арышты палітычнай і культурнай эліты асірыйцаў[4].

Пасля гэтага пачалася дэпартацыя ў пустыні Месапатаміі жанчын, старых і дзяцей, якія па дарозе падвяргаліся гвалту і вынішчэнню.

У выніку голаду, знясілення, хвароб і пастаянных нападаў курдскіх банд толькі некаторым з дэпартаваных удавалася дасягнуць месцаў прызначэння, дзе іх чакала смерць ад голаду і хвароб[5].

Турэцкія ўлады заяўлялі, што прычынай гвалтоўнага высялення былі здрадлівыя паводзіны асірыйцаў, якія дапамагалі рускай арміі.

Рэпрэсіям таксама падвяргаліся падданыя суседняй Персіі: у працягу вайны турэцкія войскі двойчы ўрываліся на яго тэрыторыю і знішчылі пры гэтым больш за сто тысяч хрысціян — асірыйцаў і армян, якія засялялі заходні бераг возера Урмія.

Рознымі крыніцамі колькасць загінулых ацэньваецца ў 500 — 750 тыс. чалавек[6][7], па іншых дадзеных — у 275 — 400 тыс.[8].

Міжнароднае прызнанне[правіць | правіць зыходнік]

Карта асірыйскага генацыду.
• Гарады, пацярпелыя ад генацыду.
• Гарады, якія прынялі бежанцаў.
• Астатнія гарады.
     Месцы рассялення асірыйцаў.
краіна дата прызнання генацыдам
АрменіяFlag of Armenia.svg 24 сакавіка 2015 года[9]
ШвецыяFlag of Sweden.svg 11 сакавіка 2010 год[10]
Новы Паўдневы УэльсFlag of New South Wales.svg [11]
Нью-ЕркFlag of New York.svg [12][13]

Памяць[правіць | правіць зыходнік]

17 снежня 2009 года ў Аўстраліі усталяваны помнік асірыйцамі — ахвярам генацыду, утворанага ўрадам Асманскай імперыі[14].

Мемарыялы ў памяць аб ахвярах генацыду асірыйцаў ўстаноўлены таксама ў Ерэване (Арменія) і Парыжы (Францыя).

Гл. таксама[правіць | правіць зыходнік]

Зноскі

  1. ↑ Резолюция Международной Ассоциации исследователей геноцида о признании геноцида греков и ассирийцев в Османской империи в 1914—1923 гг. Архівавана 18 студзеня 2012.
  2. ↑ Aprim, Frederick A. Assyrians: The Continuous Saga, page 40
  3. ↑ Ninos Donabed «Assyrians of Eastern Massachusetts» Издатель Arcadia Publishing, 2006 p127 ISBN 0-7385-4480-9, 9780738544809 стр 9]
  4. ↑ Ye'or, Bat; Miriam Kochan, David Littman (2002). Islam and Dhimmitude: Where Civilizations Collide. Fairleigh Dickinson University Press. pp. 148–149. ISBN 0838639437. OCLC 47054791. http://books.google.com/books?id=PK-TPKvmG7UC&printsec=frontcover#PPA148,M1. 
  5. ↑ Российский исторический журнал «Родина» 2006 г.-№ 8 к.
  6. ↑ The Armenian Genocide: Wartime Radicalization Or Premeditated Continuum — Page 272 edited by Richard Hovannisian
  7. ↑ The Plight of Religious Minorities: Can Religious Pluralism Survive?
  8. ↑ Remembering the Assyrian Genocide: An Interview with Sabri Atman
  9. ↑ Парламент Армении осудил геноцид греков и ассирийцев
  10. ↑ ИА REGNUM: Швеция признала Геноцид армян
  11. ↑ «Consultation Paper for Proposed Memorial Dedicated to the Victims of the Assyrian Genocide Архівавана 12 сакавіка 2011..
  12. ↑ State of New York, Gov. Архівавана 8 студзеня 2010.
  13. ↑ Governor Pataki Commemorates Armenian Genocide, Proclamation, 05 May, 2004.
  14. ↑ В Австралии установлен памятник жертвам геноцида ассирийцев в Османской Турции Архівавана 20 снежня 2009.
Узята з "https://be.wikipedia.org/w/index.php?title=Генацыд_асірыйцаў&oldid=4011008"