Генрых Апанасавіч Бракар

Генрых Апанасавіч Бракар
Імя пры нараджэнні:	фр.: Henri Brocard
Дата нараджэння:	23 ліпеня 1839(1839-07-23)
Месца нараджэння:	Парыж, Парыж, рэгіён Іль-дэ-Франс, Метраполія Францыі, Францыя
Дата смерці:	16 снежня 1900(1900-12-16) (61 год)
Месца смерці:	Каны, Францыя
Грамадзянства:	Францыя  Расійская імперыя
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Генрых (Анры) Апанасавіч Бракар (фр.: Henri Brocard; 23 ліпеня 1839, Парыж, Францыя — 3 [16] снежня 1900, Каны, Францыя) — рускі прадпрымальнік-парфумер і мецэнат французскага паходжання. Калекцыянер жывапісу і твораў мастацтва. В. Пікуль прысвяціў яго дзейнасці сваю мініяцюру «Духмяная сімфонія жыцця».

Біяграфія

Паходзіў з багатай сям’і французскага парфумера Атанаса Бракара. З-за канкурэнцыі сям’я парфумера з’ехала ў Амерыку, у 1850 году вярнулася ў Францыю. А затым Атанас пераехаў у Маскву, дзе працаваў галоўным парфумерным лабарантам. У 1861 годзе Генрых таксама пераехаў у Расію, захаваўшы пры гэтым французскае падданства. Са жніўня 1861 і да канца 1863 года Генрых Бракар праслужыў у якасці галоўнага парфумера на фабрыцы расійскага купца Канстанціна Гіка, але затым вырашыў заснаваць сваю ўласную вытворчасць. У верасні 1862 году ён ажаніўся з Шарлотай Равэ, дачкой бельгійскага падданага, які працаваў у Маскве.

Бракар і Ко

Нікольская вуліца ў Маскве. Праўленне і аптовы склад Таварыства парфумернай вытворчасці «Бракар і Ко»

Капітал для адкрыцця ўласнай фабрыкі ў Маскве Бракар атрымаў пасля таго, як, знаходзячыся ў Францыі восенню 1863 года, прадаў вядомай французскай фірме «Roure Bertrand Fils» сваё адкрыццё (новы спосаб вырабу канцэнтраваных духаў) за 25 тысяч франкаў. Яго першая фабрыка была ўладкавана на тэрыторыі былых стайняў Фаворскіх у Цёплым завулку (цяпер вуліца Цімура Фрунзэ) у Маскве. Адкрыццё адбылося 15 мая 1864 года. Першапачаткова на прадпрыемстве працавала ўсяго тры чалавекі (сам Генрых Бракар, яго вучань Аляксей Іванавіч Бурдакоў і рабочы Герасім). Фабрыка выпрацоўвала ўсяго 60-120 кавалкаў мыла ў дзень. Першым прадуктам, які стала выпускаць фабрыка, стала «Дзіцячае мыла», на кожным кавалку быў адбітак літары рускага алфавіту). Жадаючыя маглі скласці ўсю азбуку. А паколькі мыла было недарагое, насельнікі рускай глыбінкі змаглі дазволіць сабе куплю бракараўскага сродку асабістай гігіены.

Прадукцыя фірмы Бракара карысталася вялікай папулярнасцю. У самым пачатку планавалася наладзіць выпуск прадукцыі, якая карысталася б попытам і ў самых бедных слаёў насельніцтва. Так з’явілася мыла «Шаромъ» дыяметрам крыху больш за 4 см і коштам у 5 капеек. Затым Бракар вынайшаў мыла «Народнае», цана якому была ўсяго 1 капейка за кавалак. Таксама з’явіліся новыя віды мыла: «Гліцэрынавае», «Мятнае мыла», «Рускае мыла», «Какосавае мыла» і г. д. Яго таннае мыла «Агурок», якое не адрознівалася па вонкавым выглядзе ад сапраўднай гародніны, не сыходзіла з прылаўкаў расійскіх магазінаў амаль чвэрць стагоддзя і раскуплялася нават як цацка. У працы з кліентамі мужу актыўна дапамагала жонка Шарлота. З 1865 года Бракар пачаў удзельнічаць у расійскіх выстаўках.

Жадаючы пашырыць вытворчасць, Бракар перавёў сваю фабрыку на Зубаўскі бульвар, а ў 1866 годзе пераехаў у дом Сакалова на Прэсню. У 1868 закупляецца паравая машына. Увосень 1869 года яго фірма перамяшчаецца ў набытую ім сядзібу за Серпухаўской заставай на рагу Арсеньеўскага завулка і Мытнай вуліцы. Бракар пашырае вытворчасць і будуе новыя цэхі. А ў 1871 годзе ён засноўвае на паях з купцом Васілём Германам «Гандлёвы дом Бракар і Ко».

Пасля таго як прадукцыя прадпрыемства ўдастоілася дзвюх узнагарод на расійскіх выстаўках і Ганаровага дыплома ў Філадэльфіі, яго фірма «Бракар і Ко» (цяпер «Новая Зара») удастоілася звання пастаўшчыка вялікай княгіні Марыі Аляксандраўны, герцагіні Эдынбургскай, з правам «ужываць на шыльдзе вензелевую выяву імя яе Імператарскай Высокасці». У Маскве адкрылі дзве крамы фірмы: першую ў 1872 годзе (Нікольская вуліца, дом Бастанжагло), другі ў 1878 годзе (Біржавая плошча, дом Траецкага падворка).

У канцы 70-х гадоў Бракар пачаў выпуск танных парфумерных набораў, у якія ўваходзілі мыла, памада, адэкалон, духі, сашэ. Першыя 2000 набораў былі раскуплены за шэсць гадзін. Калі пачаўся продаж, сабралася столькі жадаючых, што пачалася цісканіна, і, каб пазбегнуць беспарадкаў, прыйшлося выклікаць паліцыю.

На Сусветнай выстаўцы ў Парыжы ў 1878 годзе прадукцыя кампаніі ўдастоілася бронзавага медаля. У 1882 годзе таварыства «Бракар і Ко» ганаравалася вышэйшым, залатым медалём на Прамыслова-мастацкай выстаўцы ў Маскве, дзе быў прадстаўлены вынайдзены Бракарам «Кветкавы адэкалон». Тады, жадаючы ўразіць уяўленне публікі, ён зладзіў фантан са свайго новага кветкавага адэкалону, і кожны жадаючы меў магчымасць падушыцца.

У 1893 годзе «Гандлёвы дом Бракар і Ко» пераназываецца ў «Таварыства Бракар і Ко». Гэта азначала, што аднаасобнымі гаспадарамі фабрыкі і крам цяпер становіцца сямейства Бракараў.

Рэклама

«Бракар і Ко». Рэкламная налепка. 1870-я гг.

Поспеху прадукцыі фірмы «Бракар і Ко» спрыяла тое, што кошт мыла быў вельмі нізкім, і купляць яго маглі шырокія пласты насельніцтва. Акрамя таго, кампанія Бракара стала вядомая сваімі нестандартнымі па тых часах рэкламнымі крокамі.

Напрыклад, ва ўпакоўкі з мылам былі ўкладзеныя невялікія лісты са схемамі вышывак для сталовай бялізны. Поспех гэтых схем быў такі высокі, што да гэтага дня майстрыхі вышывання з задавальненнем калекцыянуюць іх. Таксама была выпушчаная прыбраная скрынка з парфумерным наборам з 10 прадметаў, якая каштавала ўсяго 1 рубль. На выстаўцы ў Маскве Бракар для рэкламы свайго вынаходніцтва ўсталяваў фантан «Кветкавага адэкалону», паспрабаваць які мог любы жадаючы.

Каб пераканаць забяспечанага пакупніка, што расійскія духі могуць быць не горшыя за французскія, Бракар таксама звяртаўся да розных маркетынгавых хадоў — напрыклад, неяк Бракар разліў французскія духі вядомай фірмы «Любэн» у флаконы фірмы «Бракар».

Каб засцерагчы сваю прадукцыю ад падробак, на фірме Бракара сталі выкарыстоўваць адмысловую гандлёвую марку, якую наклейвалі на ўсе тавары.

Абарот фірмы да 1900 года склаў 2,5 млн рублёў.

Вынаходства. Калекцыянаванне

Генрых Бракар вядомы таксама як вынаходнік: адкрыў новы спосаб вырабу канцэнтраваных духоў, вывучаў уздзеянне духоў на чалавечыя эмоцыі, прыдумаў некалькі новых водараў, першым у Расіі пачаў вытворчасць кветкавага адэкалону. Духі «Персідскі бэз», вынайдзеныя Генрыхам Бракарам, карысталіся велізарным поспехам і папулярнасцю. За іх фірма Бракара ўдастоілася «Вялікага залатога медаля» на Сусветнай выстаўцы ў Парыжы 1889 года.

Быў вядомы як калекцыянер: з 1872 года збіраў мастацкія вырабы з бронзы, фарфор і кераміку, штогод выстаўляючы свае калекцыі і расходуючы ўсе прыбыткі ад гэтых выставак на дабрачыннасць. Акрамя таго, сабраў вялікую калекцыю карцін фламандскіх мастакоў.

Генрых і Шарлота Бракары. 1900 год.

Сям’я

Жонка, Шарлота Андрэеўна Бракар, ва ўсім дапамагала мужу. У пары былі дзеці — сыны і дачка.

Смерць

Генрых Бракар пражыў у Маскве 39 гадоў. У 1899 годзе лекары настаялі, каб ён з’ехаў лячыцца ў Францыю ў Каны (дзе ў той час знаходзілася яго жонка і старэйшы сын Аляксандр), праз некаторы час ён вярнуўся ў Маскву. Але пагаршэнне здароўя прымусіла зноў з’ехаць на адпачынак і лячэнне ў Каны, дзе ён і памёр у пачатку снежня 1900 года. Пахаваны ў фамільным склепе ў горадзе Правен пад Парыжам^:77.

«Таварыства» пасля смерці Генрыха Бракара

Пасля смерці Генрыха Бракара справу працягнулі яго жонка, сыны і дачка. У 1913 годзе «Таварыства Бракар і Ко» ўдастоілася звання пастаўшчыка двара Яго Імператарскай Вялікасці. Да святкавання трохсотгоддзя дома Раманавых Бракары выпусцілі водар «Любімы букет імператрыцы», які заняў першыя месцы на самых буйных выстаўках за мяжой.

У 1914 годзе фірма Бракара адзначала пяцідзесяцігадовы юбілей, а праз тры гады, у 1917, пасля нацыяналізацыі яна атрымала новую назву — «Замаскварэцкі парфумерна-мылаварны камбінат № 5». Фабрыка насіла гэтую назву да 1922 года, пакуль галоўны парфумер Бракара не прапанаваў назваць яе «Новая Зара». Духі «Букет імператрыцы» атрымалі новую назву «Чырвоная Масква», пад якой яны выпускаюцца і цяпер.

Узнагароды фірмы Генрыха Бракара

• 1865 — выстаўка рускіх вытворчасцей у Маскве. Сярэбраны медаль
• 1870 — выстаўка ў Маскве. Вялікі сярэбраны медаль
• 1878 — Сусветная выстаўка ў Парыжы. Бронзавы медаль
• 1882 — Прамыслова-мастацкая выстаўка ў Маскве. Залаты медаль
• 1883 — Гандлёва-прамысловая выстаўка ў Рызе. Сярэбраны медаль
• 1883 — Сусветная выстаўка ў Ніцы. Залаты медаль
• 1884 — Усерасійская выстаўка ў Адэсе. Вялікі сярэбраны медаль
• 1884 — Сусветная выстаўка ў Бостане. Вышэйшая ўзнагарода
• 1885 — Сусветная выстаўка ў Антверпене. Залаты медаль
• 1885 — Сярэбраны медаль ад Парыжскай нацыянальнай акадэміі
• 1885 — Міжнародная выстаўка ў Парыжы. Залаты медаль
• 1887 — Усерасійская Горная выстаўка ў Екацярынбургу. Сярэбраны медаль
• 1889 — Сусветная выстаўка ў Парыжы. Вялікі залаты медаль
• 1890 — Міжнародная выстаўка ў Мадрыдзе. Залаты медаль
• 1890 — Казанская выстаўка. Вышэйшая ўзнагарода (ганаровы дыплом і зорка)
• 1896 — Усерасійская выстаўка ў Ніжнім Ноўгарадзе. Вышэйшая ўзнагарода (Дзяржаўны герб)
• 1900 — Сусветная выстаўка ў Парыжы. Вышэйшая ўзнагарода

Галерэя

• 
  Рэкламны плакат, каля 1900 года.
• 
  Рэкламны плакат, каля 1890-х гадоў.
• 
  Рэкламны плакат, каля 1898 года.

Літаратура

• Вайнштейн О. Б. Ароматы и запахи в культуре. Кн. 2 (руск.). — М., 2010.
• Золотой юбилей парфюмерного производства товарищества Брокар и К° в Москве. 1864-1914 (руск.). — М., 1915.
• Карась Н. М. Реклама «Товарищества Брокар и Ко» // Увлекательный мир московской рекламы ХІХ — начала ХХ века. Альбом (руск.). — М.: Музей истории Москвы, 1996. — С. 28—36. — 73 с.
• Чумаков В. Русский Капитал. От Демидовых до Нобелей (руск.). — М., 2008.
• Первый русский парфюмер // Business Excellence, 2011, № 5. (руск.)
• Кожаринов В. В. Русская парфюмерия. XIX — начало XX века. Альбом (руск.). — М.: Советский спорт, 1998. — С. 24—29.

Спасылкі

• БРОКАР (Brocard) Генрих Афанасьевич // Большой Энциклопедический словарь (руск.). — 2000.

• Статья в Энциклопедии Кирилла и Мефодия (руск.)