Генрых Латарынгскі (герцаг дэ Гіз)
Генрых Латарынгскі | |
---|---|
фр.: Henri Ier de Lorraine | |
![]() | |
![]() | |
Нараджэнне |
31 снежня 1550[1][2] |
Смерць |
23 снежня 1588[3][4][…] (37 гадоў) |
Род | Гізы[d][5] |
Бацька | Франсуа дэ Гіз[5] |
Маці | Ганна д’Эстэ[d][5] |
Жонка | Кацярына Клеўская[d][5][6] |
Дзеці | Карл Латарынгскі (герцаг дэ Гіз)[d][5], Людовік Латарынгскі (кардынал дэ Гіз)[d][5], Клод Латарынгскі (герцаг дэ Шэўрэз)[d][5], Луіза Маргарыта Латарынгская[d][5], Генрых дэ Гіз[d][7], Кацярына дэ Гіз[d][7], Карл дэ Гіз[d][7], Марыя дэ Гіз[d][7], Кацярына дэ Гіз[d][7], Крысціна дэ Гіз[d][7], Франсуа дэ Гіз[d][7], Рэнэ дэ Гіз[d][7], Жанна дэ Гіз[d][7] і Франсуа дэ Гіз[d][7] |
Дзейнасць | каталіцтва[8] |
Званне | генералісімус |
Узнагароды | |
![]() |
Генрых I Латарынгскі, герцаг дэ Гіз, прынц дэ Жуанвіль, граф дэ Эў (фр.: Henri de Lorraine, duc de Guise, prince de Joinville, comté d'Eu; 31 снежня 1550, Жуанвіль — 23 снежня 1588, Блуа) — французскі арыстакрат, ваенны і палітычны дзеяч, генералісімус, пэр Францыі, які адыграў ключавую ролю ў рэлігійных войнах у Францыі ў XVI стагоддзі.
Нарадзіўся ў сям'і герцага Франсуа дэ Гіза і Ганны д’Эстэ. Яго бацька быў адным з вядучых ваеначальнікаў свайго часу, а маці паходзіла з дому д’Эстэ, аднаго з самых уплывовых італьянскіх сямействаў. Генрых вырас у атмасферы прыдворных інтрыг і напружанасці, выкліканай Рэфармацыяй і барацьбой паміж каталікамі і пратэстантамі.
Генрых дэ Гіз стаў вядомы дзякуючы свайму ваеннаму таленту і харызме. Ужо ў юнацтве ён удзельнічаў у рэлігійных войнах, устаўшы на бок каталікоў. У 1572 годзе ён адыграў ключавую ролю ў Варфаламееўскай ночы — масавай разні гугенотаў, што ўмацавала яго рэпутацыю як заўзятага абаронцы каталіцкай веры. Генрых стаў лідэрам Каталіцкай лігі — магутнай палітыка-рэлігійнай кааліцыі, якая змагалася за захаванне пазіцый каталіцызму ў Францыі. Ён адкрыта супрацьстаяў каралю Генрыху III, абвінавачваючы яго ў слабасці і недастатковай падтрымцы каталіцкай веры. Герцаг дэ Гіз карыстаўся шырокай падтрымкай сярод народа і каталіцкага дваранства, што рабіла яго небяспечным супернікам для караля.
У 1588 годзе ён арганізаваў так званы Дзень барыкад у Парыжы, калі гараджане паўсталі супраць каралеўскіх войскаў, што прымусіла Генрыха III уцячы са сталіцы. Гэты эпізод прадэманстраваў сілу Гіза і яго кантроль над Парыжам. Папулярнасць і амбіцыі Генрыха дэ Гіза зрабілі яго галоўнай пагрозай для Генрыха III. Падчас Генеральных штатаў у Блуа ў снежні 1588 года кароль прывабіў герцага ў пастку і загадаў яго забіць. Забойства стала шокам для Каталіцкай лігі і ўзмацніла напружанасць у краіне. Генрых дэ Гіз пакінуў яркі след у гісторыі Францыі. Яго жыццё сімвалізавала эпоху рэлігійных войн, калі асабістыя амбіцыі, палітычная барацьба і рэлігійныя перакананні перапляталіся ў складаны клубок. Пасля яго смерці дом Гізаў захаваў уплыў, а сам Генрых застаўся ў памяці як адзін з самых выдатных і харызматычных лідараў свайго часу.
Генрых дэ Гіз як гістарычная фігура аказаў значны ўплыў на літаратуру, стаўшы правобразам шматлікіх літаратурных персанажаў. Яго яркая асоба, драматычны лёс і харызма зрабілі яго прывабным для пісьменнікаў, асабліва ў творах, прысвечаных эпосе рэлігійных войн у Францыі. Аднымі з самых вядомых твораў, дзе з'яўляецца герцаг дэ Гіз, з'яўляюцца раманы Аляксандра Дзюма з цыкла твораў аб эпосе рэлігійных воен — «Каралева Марго», «Графіня дэ Мансаро» і інш. Дзюма паказвае яго як харызматычнага і амбіцыйнага лідара Каталіцкай лігі, небяспечнага і разумнага палітычнага гульца. Герцаг дэ Гіз прадстаўлены не толькі як антаганіст караля Генрыха III, але і як сімвал народнай падтрымкі каталіцкай веры ў Францыі.
Зноскі
[правіць | правіць зыходнік]- ↑ Deutsche Nationalbibliothek Record #102478996 // Агульны нарматыўны кантроль — 2012—2016. Праверана 15 кастрычніка 2015.
- ↑ Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr: платформа адкрытых даных — 2011. Праверана 10 кастрычніка 2015.
- ↑ Henri I de Lorraine 3e duc de Guise // Encyclopædia Britannica Праверана 9 кастрычніка 2017.
- ↑ Lundy D. R. Henri I de Lorraine, Duc de Guise // The Peerage Праверана 9 кастрычніка 2017.
- ↑ а б в г д е ё ж з http://genealogy.euweb.cz/lorraine/lorraine6.html Праверана 15 студзеня 2016.
- ↑ (unspecified title) Праверана 7 жніўня 2020.
- ↑ а б в г д е ё ж з і Lundy D. R. The Peerage
- ↑ Národní autority České republiky Праверана 7 лістапада 2022.