Годфры Харалд Хардзі

Годфры Харалд Хардзі
англ.: Godfrey Harold Hardy
Дата нараджэння	7 лютага 1877(1877-02-07)
Месца нараджэння	Кранлі[d], Waverley[d], Сурэй[d], Англія, Злучанае каралеўства Вялікабрытаніі і Ірландыі
Дата смерці	1 снежня 1947(1947-12-01) (70 гадоў)
Месца смерці	Кембрыдж, акруга Кембрыдж[d], Кембрыджшыр[d], Англія, Вялікабрытанія
Грамадзянства	Вялікабрытанія
Род дзейнасці	матэматык, вучоны, прафесар універсітэта
Навуковая сфера	матэматыка
Месца працы	Кембрыджскі ўніверсітэт Оксфардскі ўніверсітэт
Альма-матар	Кембрыджскі ўніверсітэт
Навуковы кіраўнік	Огастэс Эдвард Хаф Лаў[d] і Эдмунд Тэйлар Уітэкер[d]
Узнагароды і прэміі:	член Лонданскага Каралеўскага таварыства[d] Медаль Коплі Каралеўскі медаль[d] De Morgan Medal[d] Гібсаўская лекцыя[d]
Годфры Харалд Хардзі на Вікісховішчы

Го́дфры Ха́ралд Ха́рдзі (англ.: Godfrey Harold Hardy 7 лютага 1877, Кранлі, Вялікабрытанія — 1 снежня 1947, Кембрыдж, Вялікабрытанія) — англійскі матэматык, вядомы сваімі працамі ў тэорыі лікаў і матэматычным аналізе.

Біяграфія

Нарадзіўся ў невялікім мястэчку на поўдні Англіі ў сям'і настаўнікаў, абое бацькоў мелі схільнасць да матэматыкі, хоць і выкладалі іншыя прадметы. Матэматычныя здольнасці самога Хардзі пачалі праяўляцца яшчэ ва ўзросце двух гадоў.

У 1896 годзе ён паступіў у Трыніці-каледж Кембрыджскага ўніверсітэта. Усяго пасля двух гадоў вучобы ён заняў чацвёртае месца на конкурсе выпускнікоў.

У 1900 годзе Хардзі становіцца супрацоўнікам факультэта, а з 1906 года становіцца лектарам з нагрузкай у 6 гадзін у тыдзень, што давала шмат вольнага часу для ўласных даследаванняў. У 1919 годзе ён заняў пасаду прафесара матэматыкі ў Оксфардскім універсітэце. У 1931 Хардзі вярнуўся ў Кембрыдж, дзе прабыў на пасадзе прафесара да 1942 года.

Адным з самых сваіх вялікіх адкрыццяў сам Хардзі называў адкрыццё індыйскага матэматыка Рамануджана, з якім пасля напісаў шмат работ.

Пачынаючы з 1911 года Хардзі вельмі плённа супрацоўнічае з Джонам Літлвудам. Большасць работ Хардзі напісана іменна ў сааўтарстве з Літлвудам. Хадзіў нават жарт, што ў Англіі жыве тры вялікія матэматыкі — Хардзі, Літлвуд і Хардзі-Літлвуд, прычым трэці з іх самы вялікі.

Член Лонданскага каралеўскага таварыства (1910).

Матэматычная работа

Хардзі аддаваў перавагу называць сваю працу чыстай матэматыкай, у адрозненне ад матэматыкі якая мела прыкладное, асаблівае ваеннае значэнне. У сваёй кнізе «Апалогія матэматыка» ён кажа:

Я ніколі не рабіў чаго-небудзь «карыснага». Ні адно маё адкрыццё не прынесла і не магло б прынесці, яўна ці не яўна, да дабра ці да зла, найменшай змены ў добраўпарадкаванні свету.

У тэорыі лікаў ён займаўся тэорыяй простых лікаў і тэорыяй дзэта-функцыі, а таксама праблемай Варынга. Разам з Літлвудам яны даказалі некалькі ўмоўных вынікаў, а таксама прапанавалі дзве важныя гіпотэзы аб размеркаванні простых лікаў. Сумесна з M.Райт знайшоў два рашэнні задачы аб чатырох кубах (формулы Хардзі і Райт). Хардзі і Рамануджан сумесна атрымалі асімптотыку колькасці разбіццяў $p(n)$.

У тэорыі функцый займаўся тэорыяй трыганаметрычных радоў і даследаваннем няроўнасцей. Рад работ прысвечан тэорыі інтэгральных пераўтварэнняў і тэорыі інтэгральных ураўненняў.

Хардзі таксама з'яўляецца адным з аўтараў закона Хардзі — Вайнберга ў папуляцыйнай генетыцы.

Гл. таксама

• Прастора Хардзі
• Тэарэма Хардзі
• Першая гіпотэза Хардзі — Літлвуда
• Другая гіпотэза Хардзі — Літлвуда

Творы

• «Неравенства», М., 1948 (сумесна з Д. І. Літлвудам і Д. Полія)
• Курс чистой математики, М., 1949
• Расходящиеся ряды, М., 1951
• Ряды Фурье, М., 1959 (сумесна з В. В. Рагазінскім)