Гісторыя Крыма

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі

Гісторыя Крымскага паўвострава, гістарычна вядомага як Таўрыйскі Херсанес (Χερσόνησος Ταυρική), пачалася каля 5 стагоддзя да н.э., калі ўздоўж яго ўзбярэжжа было ўсталявана некалькі грэчаскіх калоній. Паўднёвае ўзбярэжжа заставалася ў сферы ўплыву грэчаскай культуры на працягу амаль двух тысяч гадоў у складзе Рымскай імперыі (47 г. да н.э. — 330 г. н.э.) і яе дзяржаў-пераемніц Візантыйскай імперыі (330 г. н.э. — 1204 г. н.э.), Трапезундскай імперыі (1204—1461) і незалежнага княства Феадора (да 1475 года). У 13 стагоддзі некаторыя партовыя гарады кіраваліся венецыянцамі і генуэзцамі. У перыяд сярэднявечча Крымскі паўвостраў быў заселены скіфамі (скіфа-кімерыйцамі), таўрамі, рымлянамі, гунамі, кыпчакамі і хазарамі. Крым быў часткай Кіеўскай Русі да таго, як быў захоплены мангольскімі нашэсцямі Залатой Арды. Пасля гэтага паўвостраў уваходзіў у склад Крымскага ханства і Асманскай імперыі ў выніку заваяванняў у 15 і 18 стагоддзях адпаведна.

Сучасная гісторыя Крыма пачынаецца з анексіі паўвострава Расійскай імперыяй у 1783 годзе. У 1921 годзе была створана Крымская АССР у складзе РСФСР. Рэспубліка была ліквідаваная ў 1945 годзе і Крым стаў вобласцю спачатку РСФСР (1945—1954), а потым Украінскай ССР (1954—1991). З 1991 года тэрыторыя ўвайшла ў склад Аўтаномнай Рэспублікі Крым і горада Севастопаль у рамках незалежнай Украіны. У 2014 годзе ў выніку Крымскага крызісу паўвостраў быў захоплены прарасійскімі сіламі і Крым быў далучаны да Расійскай Федэрацыі ў якасці двух суб’ектаў: Рэспублікі Крым і федэральнага горада Севастопаля. Украіна і міжнародная супольнасць не прызнаюць тэрыторыю паўвострава расійскай, сцвярджаючы, што Расія парушыла «тэрытарыяльную цэласнасць Украіны і яе міжнародна прызнаных межаў».