Джэфры Уілкінсан

Джэфры Уілкінсан
Дата нараджэння	14 ліпеня 1921(1921-07-14)[…]
Месца нараджэння	Todmorden[d], Калдэрдэйл[d], Заходні Ёркшыр, Вялікабрытанія
Дата смерці	26 верасня 1996(1996-09-26)[…] (75 гадоў)
Месца смерці	Лондан, графства Вялікі Лондан, Вялікі Лондан, Англія, Вялікабрытанія
Грамадзянства	Вялікабрытанія
Род дзейнасці	хімік, выкладчык універсітэта, пісьменнік-дакументаліст
Навуковая сфера	Неарганічная хімія
Месца працы	Імперскі каледж Лондана[d]
Альма-матар	Імперскі каледж Лондана[d]
Член у	Лонданскае каралеўскае таварыства Амерыканская акадэмія мастацтваў і навук Нацыянальная акадэмія навук ЗША
Узнагароды	грант Гугенхайма[d] член Лонданскага каралеўскага таварыства Каралеўскі медаль[d] (1981) Нобелеўская прэмія па хіміі (1973) American Chemical Society Award in Inorganic Chemistry[d] (1966) медаль Дэві[d] (1996) Ludwig Mond Award[d] (1981) honorary doctorate of the University of Granada[d] (1976) Longstaff Prize[d]
Джэфры Уілкінсан на Вікісховішчы

Джэфры Уілкінсан (англ.: Sir Geoffrey Wilkinson; 14 ліпеня 1921, Тодмардэн, Ёркшыр — 26 верасня 1996, Лондан) — англійскі хімік, член Лонданскага каралеўскага таварыства (1965), лаўрэат Нобелеўскай прэміі па хіміі за 1973 (сумесна з Э. О. Фішэрам).

Біяграфія

Скончыў (1941) Імперскі каледж навукі і тэхналогіі ў Лондане; працаваў у Англа-амерыкана-канадскім праекце па атамнай энергіі (1943—1946), Каліфарнійскім універсітэце ў групе Г.Сіборга (1946—1950) і Масачусецкім тэхналагічным інстытуце (1950—1951); выкладаў у Гарвардскім універсітэце (1951—1956); прафесар (з 1956 года) Імперскага каледжа навукі і тэхналогіі ў Лондане.

Працы

Каталізатар Уілкінсана RhCl(PPh₃)₃

Уілкінсан — адзін з заснавальнікаў хіміі металаарганічных злучэнняў пераходных металаў; ім з супрацоўнікамі ўстаноўлена (1952) будова («сэндвічавая») ферацэну. Сярод іншых работ асабліва вылучаецца адкрыццё «каталізатара Уілкінсана» — комплекснага злучэння [(C₆H₅)₃P]₃RhCl, універсальнага каталізатара гідравання алефінаў і ацэтыленаў, а таксама сінтэз гексаметылвальфраму і алкільных вытворных іншых пераходных металаў.