Дзьёрдзь дэ Хевешы

Дзьёрдзь дэ Хевешы
венг.: Hevesy György
Дата нараджэння	1 жніўня 1885(1885-08-01)[…]
Месца нараджэння	Будапешт, Венгрыя
Дата смерці	5 ліпеня 1966(1966-07-05)[…] (80 гадоў)
Месца смерці	Фрайбург, Германія
Месца пахавання	Керэпешы[d]
Грамадзянства	Венгрыя  Швецыя
Род дзейнасці	хімік, выкладчык універсітэта
Навуковая сфера	Хімія
Месца працы	Будапешцкі ўніверсітэт, Універсітэт Капенгагена, Універсітэт Фрайбурга, Стакгольмскі ўніверсітэт
Альма-матар	Будапешцкі ўніверсітэт
Навуковы кіраўнік	Franz Himstedt[d]
Член у	Лонданскае каралеўскае таварыства Леапальдзіна[d] Шведская каралеўская акадэмія навук Венгерская акадэмія навук Гайдэльбергская акадэмія навук[d] (1934) Польская акадэмія ведаў[d] Папская акадэмія навук Амерыканская акадэмія мастацтваў і навук[d] Гайдэльбергская акадэмія навук[d]
Узнагароды і прэміі	Нобелеўская прэмія па хіміі (1943)
Дзьёрдзь дэ Хевешы на Вікісховішчы

Дзьёрдзь дэ Хевешы (вядомы таксама як Георг Чарльз дэ Хевешы або Георг Карл фон Хевешы венг.: Hevesy György, ням.: Georg Karl von Hevesy; 1 жніўня 1885, Будапешт — 5 ліпеня 1966, Фрайбург, ФРГ) — венгерскі хімік, ганаровы акадэмік Венгерскай АН, замежны член Лонданскага каралеўскага таварыства (1939), лаўрэат Нобелеўскай прэміі па хіміі (1943), адзін з адкрывальнікаў гафнію.

Біяграфія

У 1908 годзе скончыў Будапешцкі ўніверсітэт.

Прафесар універсітэтаў:

• Будапешцкі ўніверсітэт (1918)
• Універсітэт Капенгагена (1920-1926, 1934-1943)
• Універсітэт Фрайбурга (1926-1934)
• Стакгольмскі ўніверсітэт (1943).

Калі падчас Другой сусветнай вайны германскія войскі ў красавіку 1940 акупавалі дацкую сталіцу Капенгаген, дэ Хевешы растварыў залатыя нобелеўскія медалі нямецкіх фізікаў Макса фон Лаўэ і Джэймса Франка ў царскай гарэлцы, каб схаваць іх ад нямецкіх акупантаў. Фон Лаўэ і Франк знаходзіліся ў апазіцыі да нацыянал-сацыялізму ў Германіі і даверылі свае медалі Нільсу Бору, каб прадухіліць канфіскацыю ў Германіі. Немцам прыняцце і нашэнне нобелеўскага медаля было забаронена пасля таго, як праціўнік нацыянал-сацыялізму Карл фон Асецкі ў 1935 годзе атрымаў Нобелеўскую прэмію міру. Пасля заканчэння вайны дэ Хевешы экстрагаваў схаванае ў царскай гарэлцы золата і перадаў яго Шведскай каралеўскай акадэміі навук, якая вырабіла новыя медалі і перадала іх фон Лаўэ і Франку.

Літаратура

• Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 17: Хвінявічы — Шчытні / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн.: БелЭн, 2003. — 512 с.: іл. ISBN 985-11-0279-2 (т. 17), ISBN 985-11-0035-8.