Дубровенскі раён

Дубровенскі раён
Герб
Краіна	Беларусь
Уваходзіць у	Віцебская вобласць
Адміністрацыйны цэнтр	Дуброўна
Афіцыйныя мовы	Родная мова: беларуская 78,41 %, руская 20,9 % Размаўляюць дома: беларуская 31,3 %, руская 60,82 %
Насельніцтва (2009)	16 974 чал, (19-е месца)
Шчыльнасць	13,58 чал./км² (11-е месца)
Нацыянальны склад	беларусы — 93,72 %, рускія — 4,94 %, іншыя — 1,34 %
Плошча	1 249,70 км² (19-е месца)
Вышыня над узроўнем мора	208 м
Афіцыйны сайт
Дубровенскі раён на Вікісховішчы

Дубровенскі раён — адміністрацыйная адзінка ў складзе Віцебскай вобласці. Утвораны 17 ліпеня 1924 г. Падзелены на 9 сельскіх саветаў. Размешчаны на паўднёвым усходзе Віцебскай вобласці. Мяжуе з Аршанскім і Лёзненскім раёнамі Віцебскай вобласці, Горацкім раёнам Магілёўскай вобласці, Краснінскім і Руднянскім раёнамі Смаленскай вобласці Расійскай Федэрацыі.

Геаграфія

Паверхня раёна хваліста-платападобная, раўнінная. Паўднёвая частка знаходзіцца ў межах спадзістахвалістага Смаленскага ўзвышша. На поўначы плоская з забалочанымі ўчасткамі і асобнымі марэннымі ўзгоркамі Лучоская нізіна. У тэктанічных адносінах раён прымеркаваны да Аршанскай упадзіны. Зверху залягаюць пароды антрапагенавага ўзросту паазерскага (на поўнач), сожскага, дняпроўскага, зрэдку бярэзінскага зледзяненняў.

У раёне разведана 11,5 млн т геалагічных запасаў торфу, што адпавядае 2,2 млн т паліва ў нафтавым эквіваленце. Абшырныя лясныя рэсурсы: больш за 35 тыс. га (29 % плошчы раёна).

Сярэдняя тэмпература студзеня −8º, ліпеня +17,8 °C. За год выпадае 618 мм ападкаў.

Па тэрыторыі Дубровенскага раёна цячэ рака Дняпро. На тэрыторыі раёна часткова праходзіць водападзел паміж рэкамі Балтыйскага і Чорнага мораў — Заходняй Дзвіной і Дняпром. Іншыя рэкі: Расасенка, Вярхіта.

Насельніцтва

Насельніцтва ў 1971 складала 32,1 тыс. Насельніцтва ў 2006 — 19,7 тыс. чал., гарадскога — 8,9 тыс. чал., сельскага — 10,8 тыс. чал. Тэндэнцыя — скарачэнне колькасці насельніцтва (каля 1 % у год). Каэфіцыент дэпапуляцыі (суадносіны памерлых да народжаных) у 2005 склаў 2,6 і перавысіў максімальна дапушчальнае крытычнае значэнне, прынятае ў свеце за 1.

Высокая забяспечанасць людзьмі працаздольнага ўзросту — 60 %, узроставая структура насельніцтва — аптымальная, эканамічна эфектыўная. Высокі ўзровень беспрацоўя — 2,1 %, асабліва сярод жанчын.

Гаспадарка

Буйнейшыя прадпрыемствы:

• Дубровенскі льнозавод, ААТ
• Дубровенскі камбінат прамысловых тавараў, ААТ
• філіял Дубровенскі ААТ «Аршанскі малочны камбінат»
• філіял Дубровенскае ДРБУ № 108 КУП «Віцебскаблдарбуд»

Транспарт

Па тэрыторыі раёна праходзяць чыгунка і аўтадарога Брэст — Масква. Дуброўна аўтадарогамі звязана з Оршай, Горкамі, Асінторфам, пасёлкам Красным (РФ). Праз тэрыторыю раёна праходзяць нафтаправод «Дружба» і газаправод «Ямал — Еўропа».

Культура

Міжнародны фестываль песні і музыкі Падняпроўя «Дняпроўскія галасы ў Дуброўна».

Прырода

Прыродная расліннасць належыць да Аршанска-Магілёўскай геабатанічнай акругі і Заходне-Дзвінскай геабатанічнай акругі. Пад лясамі, якія адносяцца да падзоны дубова-цемнахвойных лясоў, знаходзіцца 19 % тэрыторыі раёна.

Найбольшы лясны масіў – Шчэрбінская лясная дача. Значныя масівы – Асінторфскі, Кіраёўскі гай, Беражаны, Лугаўцы, Валькаўшчына. Склад лясоў хваёвыя складаюць 51,8 %, яловыя – 14,7%, дубовыя – 0,4%, ясянёвыя – 0,5%, кляновыя – 0,1%, бярозавыя – 15,9%, асінавыя – 6,9%, шэраальховыя – 5,5%, чорнаальховыя – 4,3%. 72% лясоў — штучныя, пераважна хваёвыя насаджэнні.

У Дубровенскім раёне налічваецца 31 балота, якія належаць да Аршанска-Мсціслаўскага тарфянога раёна. Агульная плошча балот складае каля 8 тыс. га, з іх 5,4 тыс. га – вярховыя, 2,5 тыс. га – нізінныя, 87 га – пераходныя. Найбольшыя балотныя масівы: Асінаўскае, Шчэрбінскі Мох.

На тэрыторыі раёна ўзяты пад ахову наступныя жывёлы, птушкі, рыбы, расліны, занесеныя ў Чырвоную кнігу Рэспублікі Беларусь:

• птушкі: вялікі бугай, шэры журавель, звычайны зімародак, касматаногі сыч, салаўіны цвыркун;
• млекакормячыя: буры мядзведзь, барсук;
• паўзуны: мядзянка;
• рыбы: рыбец, вусач;
• расліны: хвошч вялікі, баранец звычайны, чарнакорань голы, сон лугавы, асака карэнішчавая, асака павіслая, марошка прысадзістая, павіліца трохкветкавая, чына горная;
• грыбы: смярдзюх звычайны.

Вядомыя ўраджэнцы і жыхары

• І. А. Авекаў (1919—1943), лётчык, Герой Савецкага Саюза
• М. А. Апіёк (1935, в. Макараўка), беларускі мастак
• В. І. Гапееў (1951-), беларускі дзяржаўны дзеяч, дыпламат
• Уладзімір Аляксандравіч Гераіменка, беларускі філосаф
• Сяргей Канстанцінавіч Заранка, жывапісец-партрэтыст
• І. Д. Кандрацьеў (1917, вёска Гарошкава — 1955), Герой Савецкага Саюза
• Ф. К. Каўроў (1912, вёска Пасуддзева — 1937), Герой Савецкага Саюза
• Уладзімір Фёдаравіч Ладысеў, беларускі гісторык
• Сяргей Іванавіч Назараў, беларускі вучоны ў галіне механізацыі сельскай гаспадаркі

Літаратура

• Дубровенскі раён // Рэспубліка Беларусь: вобласці і раёны Рэспубліка Беларусь : энцыклапедычны даведнік / склад. Л.В. Календа. – Мн., 2004. – С. 131–132.
• Дубровенский район // Республика Беларусь : энциклопедия : в 6 т. / редкол.: Г.П. Пашков [и др.]. – Мн., 2006. – Т. 3. – С. 458–459.
• Дубровенский район // Республика Беларусь. Витебская область / Управление идеологической работой Витебского областного исполнительного комитета ; [редкол.: В.П. Андрейченко [и др.]. – Витебск, 2005. – С. 166–169.
• Памяць: Дубровенскі раён: гісторыка-дакументальныя хронікі гарадоў і раёнаў Беларусі: у 2 кн. / рэдкал.: А. Гаўруцікаў і інш.; мастак Э. Жакевіч. — Мн., 1996—1997.

Спасылкі

• Спіс населенных пунктаў Дубровенскага раёна па сельсаветам
• Адметныя мясціны Дубровенскага раёна Radzima.org
• Праект Віцебскай абласной бібліятэкі ПРЫДЗВІНСКІ КРАЙ: ГІСТОРЫЯ І СУЧАСНАСЦЬ
• Пералік аб'ектаў гісторыка-культурнай спадчыны Дубровенскага раёна (бел. (тар.))