Дынарскае нагор’е

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
(Пасля перасылкі з Дынарскія горы)
Дынарскае нагор’е
Краіны
Перыяд утварэнняМелавы перыяд 
Плошча174 445 км²
Даўжыня667 км
Шырыня540 км
Найвышэйшы пункт2694[1] м 
Дынарскае нагор’е (Еўропа)
Дынарскае нагор’е
Лагатып Вікісховішча Медыяфайлы на Вікісховішчы

Дынарскае нагор’е (сербахарв.: Dinarsko gorje) — нагор’е на паўночным захадзе Балканскага паўвострава, у Славеніі, Харватыі, Босніі і Герцагавіне, Сербіі, Чарнагорыі і на поўначы Албаніі. Працягнулася на 650 км ад Юлійскіх Альпаў на паўночным захадзе да ракі Дрын на паўднёвым усходзе, шырыня да 230 км. На захадзе крута абрываецца да Адрыятычнага мора, на ўсходзе абмежавана Сярэднедунайскай раўнінай і далінай ракі Ібар.

Геалогія[правіць | правіць зыходнік]

У тэктанічных адносінах нагор’е адпавядае Дынарскай складкавай ​​сістэме (Дынарыдам) Альпійска-Гімалайскага рухомага пояса. Знешнія зоны Дынарыд складзеныя тэрыгеннымі пародамі палеазою, карбанатнымі пародамі мезазоя і палеагена, змятымі ў складкі, парушанымі насовамі і покрывамі. Унутраныя зоны ўтвораны покрывамі юрскіх афіялітаў, мелавых вапнякоў і мел-палеагенавага флішу, працятаы інтрузіямі кайназойскіх гранітоідаў. Унутрыгорныя дэпрэсіі занятыя неагенавымі вугленоснымі адкладамі.

Для Дынарскага нагор’я характэрна высокая сейсмічнасць (катастрафічныя землятрусы здараліся ў 1963, 1969, 1979).

Нагор’е cкладзена пераважна з вапнякоў, на ўсходзе са сланцаў і пясчанікаў. Вядомы радовішчы баксітаў, руд жалеза, марганца, нікеля, сурмы, ртуці; бурага вугалю, азбесту, барыт.

Рэльеф[правіць | правіць зыходнік]

У заходняй, найбольш узнятай частцы нагор’я распаўсюджаны вапняковыя сярэдневышыння пласкагор’і і глыбавыя хрыбты, рассечаныя каньёнападобнымі цяснінамі рэк (каньён р. Тара — адзін з самых глыбокіх у Еўропе, звыш 1000 м). Найбольш высокія горныя хрыбты і масівы: Снежнік (выш. да 1796 м), Велебіт (1758 м), Дынара (1913 м), Чврсніца (2228 м), Дурмітар (2522 м), Паўночна-Албанскія Альпы (2692 м, гара Езерца — найвышэйшая вяршыня Дынарскага нагор’я); вышэй 2000 м распаўсюджаныя рэліктавыя горна-ледавіковыя формы.

Плато Карст у Славеніі

Дынарскае нагор’е — класічны раён распаўсюджвання т. зв. голага карсту, многія карставыя формы рэльефу былі ўпершыню вывучаны і апісаны на плато Карст у Славеніі. Значыць. плошчы займаюць практычна пазбаўленыя расліннасці кары і каравыя палі, шырокія польі (найбуйнейшае — Ліваньска-Поле, 405 км²) — найбольш асвоеныя ўчасткі заходняй часткі нагор’я. Шырока распаўсюджаныя пячоры (у т. л. Пастойнска-Яма, даўжыня 16,4 км), правалы (Рыснік, глыбіня да 80 м, і інш.), знікаючыя рэкі, карставыя крыніцы і інш.

Ва ўсходняй частцы Дынарскага нагор’я размешчаны горныя хрыбты Явар (выш. да 1537 м), Раманія (1629 м), Голія (1833 м) і інш., густа расчлянёныя адносна шырокімі далінамі рэк, з добра выяўленымі ўзгорыстымі перадгор’ямі. Шмат унутрыгорных катлавін — Сараеўская, Косава-Поле і інш.

Клімат[правіць | правіць зыходнік]

У заходняй частцы Дынарскага нагор’я клімат субтрапічны міжземнаморскі, ва ўсходніх раёнах — пераходны да умерана кантынентальнага. Сярэдняя тэмпература студзеня ў далінах і катлавінах ад −2 да −4 °C, у прыбярэжных раёнах — ад 2 да 8 °C, у гарах зіма халодная (да −18 °C), са снегападамі. Лета цёплае, сярэдняя тэмпература ліпеня 15-20 °C. Ападкі на захадзе выпадаюць галоўным чынам восенню і зімой (на звернутых да мора схілах 1000-3000 мм у год, на поўдні, у Которской бухце, каля 4000 мм); на ўсходзе максімум ападкаў прыходзіцца на лета (900—1000 мм у год у хрыбтах і 500—750 мм у катлавінах).

Расліннасць[правіць | правіць зыходнік]

Дубова-букавыя і хвойныя лясы, міжземнаморскі хмызняк, горныя стэпы і пусткі.

Славутасці[правіць | правіць зыходнік]

Нацыянальны парк Дурмітар унесены ЮНЕСКА ў спіс Сусветнай спадчыны.

Зноскі

Літаратура[правіць | правіць зыходнік]

Спасылкі[правіць | правіць зыходнік]